آگاه: با این حال چند کارگردان به صورت محدود کارهایی درباره معرفی این شخصیت مهم و تاثیرگذار انجام دادهاند که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
«فرزند صبح» ساخته بهروز افخمی
شاید بتوان گفت یکی از معروف‌ترین آثاری که درباره امام خمینی (ره) ساخته شده، فیلم سینمایی «فرزند صبح» ساخته بهروز افخمی است که به‌رغم رسانهای شدنش به دلایل اختلافاتی که درباره آن پیش آمد هیچگاه به اکران عمومی نرسید و تنها در یکی دو جشنواره داخلی نمایش داده شد.
این فیلم به زندگی سیدروح‌الله خمینی در دوران کودکی و تا هفت‌سالگی می‌پردازد و بخشی از آن نیز به دستگیری ایشان در ۱۵ خرداد اشاره دارد. در این فیلم که ساخت آن از مهرماه سال ۱۳۸۳ آغاز شده است، عبدالرضا اکبری نقش امام در میان‌سالی را ایفا می‌کند و بازیگران دیگری همچون هدیه تهرانی، محمدعلی کشاورز، آتیلا پسیانی، محمدرضا شریفی‌نیا، الیکا عبدالرزاقی و فرهاد قائمیان نقش‌های دیگر را بازی می‌کنند. شایان ذکر است که محمدرضا شریفی‌نیا نقش سیداحمد خمینی و هدیه تهرانی نقش دایه امام (ره) را ایفا می‌کنند.
«فرزند صبح» که ساخت آن هفت سال طول کشید، قرار بود همزمان با رحلت امام خمینی (ره) در نیمه خردادماه ۱۴۰۱ در سینماها به نمایش درآید، اما این اتفاق محقق نشد. افخمی در سال ۱۳۸۹ نامه‌ای نوشت و در آن دلیل ساخت فیلم با موضوع زندگی امام خمینی (ره) را بیان کرد. در متن این نامه آمده بود: آنها که خمینی را دوست دارند می‌دانند که نسل جوان او را چندان نمی‌شناسد. اگرچه سایه او بر تمام دنیای امروز افتاده است و نگهبانان نظم نوین از آن سایه بلند می‌ترسند، اما نسل امروز ایران او را چنان که ما دیروزی‌ها فهمیده‌ایم درک نمی‌کنند. من ۱۲ سال پیش کوشش کردم احساس و دریافت خودم را از حضور و حیات و سال‌های اول مردی که دنیا را عوض کرد به فیلمنامه درآورم. این فیلمنامه را بچه‌های سیدمرتضی آوینی در موسسه روایت فتح خواندند و دوست داشتند و خواستند که به فیلم درآید، اما آنها رفیق نیمه‌راه شدند و تا پایان کار نماندند و «فرزند صبح» به دست تهیه‌کنندگانی افتاد که فیلم را نابود کردند.
«آفتاب و زمین» ساخته جواد شمقدری
تولید سریال «آفتاب و زمین» در اواخر دهه ۷۰ به کارگردانی جواد شمقدری و تهیه‌کنندگی علیرضا سجادپور شروع شد و در اوایل دهه ۸۰ از شبکه دو سیما پخش شد. «آفتاب و زمین» ابتدا دورانی از زندگی امام را نشان می‌دهد که پدرش با خوانین منطقه مبارزه می‌کند، سپس داستان تولد امام روایت می‌شود. در آن زمان قرار بود سریال ادامه‌دار باشد و مقاطع بعد از تولد زندگی ایشان هم به تصویر کشیده شود اما ادامه آن تاکنون ساخته نشده و این سریال تنها دوران شش‌ماهگی امام را تصویر کرده است.
در «آفتاب و زمین»، ولی‌الله مومنی، نقش پدر امام را ایفا می‌کند و علت انتخاب وی برای این کاراکتر چهره کمترشناخته‌شده و تسلط آن برای خواندن متون و خطابه‌ها بود. این سریال بارها در قالب فیلم سینمایی از شبکه‌های تلویزیونی پخش شده است. «آفتاب و زمین» در قالب ۱۳ قسمت تولید شده بود.
شمقدری درباره پیشنهاد تولید این سریال در سالروز تولد امام گفته بود: «یک‌سال قبل از صدمین سالگرد تولد امام (ره)، تصمیم گرفتم کاری را متناسب با این مناسبت بسازم و شرایط زمانی و مکانی تولد ایشان را به تصویر بکشم. این پیشنهاد را به‌صورت کلی مطرح کردم که در گام اول تولد امام (ره) را بسازیم و پس از آن حوادث مختلفی که در زندگی امام روی داده را به تصویر بکشیم. قرار شد تولد امام را به شکل مقدمه کار کنیم. تحقیقات را در این زمینه تمام کردم و سال بعد هم این مجموعه تحقیقات به شکل سریال «آفتاب و زمین» ارائه شد.»
مستند «روح‌الله» ساخته محمد دبوق
مستند «روح‌الله» کامل‌ترین و جامع‌ترین مستند ساخته شده درباره امام خمینی(ره) است که در ۱۰ قسمت به مقاطع مهم زندگی امام خمینی(ره) می‌پردازد. این مستند به کارگردانی محمد دبوق و با همکاری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تهیه شده است. این مجموعه بر اساس مصاحبه‌هایی از شخصیت‌های بین‌المللی کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه، مصر، فلسطین، فرانسه و لبنان ساخته شده است و بیش از ۱۰ هزار قطعه عکس و تصاویر ناب تلویزیونی که بسیاری از آنها برای اولین مرتبه نمایش داده شده‌اند، در ساخت آن به کار رفته است.
سبک‌وسیاق این اثر یادآور مستندهای بین‌المللی شخصیت‌محوری است که معمولا در آنها جزییات کامل و جنبه‌های مختلف زندگی یک شخصیت مورد توجه قرار می‌گیرد. هر قسمت از این مجموعه یک موضوع مستقل دارد. مبارزات خانوادگی امام خمینی (ره)، تربیت امام در کودکی، انقلاب مشروطه، روستای خمین در جنگ جهانی اول، ازدواج امام، ورود به عرصه سیاسی، دوران اول سلطنت محمدرضا پهلوی، رحلت آیت‌الله عبدالکریم حائری، پیگیری هجرت آیت‌الله بروجردی به قم، مقاومت امام در برابر رفرم، امام در ترکیه، خطبه نمازجمعه امام به زبان ترکی، هراس لائیک‌ها از نفوذ امام، انعقاد قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، شهادت سید مصطفی خمینی، امام در نوفل‌لوشاتو، کشتار ۱۷ شهریور، تشکیل دولت موقت، فقط جمهوری اسلامی، انتخاب اولین رییس‌جمهور، نخست‌وزیری رجایی، عزل بنی‌صدر، سوءقصد به آیت‌الله خامنه‌ای، فاجعه صبرا و شتیلا، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از طرف امام (ره)، عملیات مرصاد برخی از مقاطعی است که این اثر به آن می‌پردازد و در پایان نیز با یک جمع‌بندی به زمان حال می‌رسد. مستند روح‌الله اولین‌بار در سال ۱۳۸۶ از شبکه سه سیما پخش شد و در سال‌های اخیر بارها تکرار داشته است.
«صنوبر» ساخته مجتبی راعی
فیلم «صنوبر» به کارگردانی مجتبی راعی در سال ۱۳۸۰ تولید و در سال ۱۳۸۱ با نام «سال سخت در خمین» در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و بعد از آن در قالب سریالی ۶ قسمتی از تلویزیون پخش شد. راعی در این اثر به دوره نوجوانی امام خمینی (ره) در بازه زمانی ۱۳ تا ۱۶سالگی می‌پردازد. فیلم «صنوبر» تاکنون شرایط نمایش در سینماها را پیدا نکرده است و مخاطبان با پخش تلویزیونی آن آشنا هستند.
راعی پیش از این گفته بود: «در ابتدا قرار بود یک فیلم سینمایی درباره نوجوانی حضرت امام (ره) بسازم و به من گفتند چون بودجه‌ای که داریم زیاد نیست و تلویزیون بخشی از هزینه‌ها را می‌دهد خیلی روی این کار ریز نشوم تا سریالی هم از آن ساخته شود و طی هفت‌ماه در بیابان‌ها با سختی زیاد صنوبر را ساختم.»
راعی در این اثر، به مقطع نوجوانی امام خمینی (ره) و زندگی این شخصیت در فاصله ۱۳ تا ۱۶ سالگی وی می‌پردازد. مقطعی که با آغاز جنگ جهانی اول در ایران همزمان است و با وجود اعلام بی‌طرفی ایران، کشورمان از سوی بیگانگان مورد هجوم واقع می‌شود و روس‌ها از شمال کشور تا قزوین پیشروی می‌کنند و انگلستان نیز فعالیت‌های خود را همچنان ادامه می‌دهد.
در چنین شرایطی که کشور در اشغال بیگانگان است، در هر گوشه از کشور ایران هر فردی که ۱۰۰ سوار دارد، خود را شاه می‌نامد و در محدوده جغرافیایی مشخصی حکومت تشکیل می‌دهد. اتفاق‌هایی که در این سریال روایت می‌شود، تاثیری جدی بر شکل‌گیری شخصیت امام دارد.
ساخت سریال از سال ۱۳۸۰ آغاز شد. دست‌اندرکاران سریال ابتدا قصد داشتند در خمین - محل واقعی وقوع رویدادها - سریال را بسازند، اما به دلیل تغییرات فراوان جغرافیایی، امکان فیلم‌برداری در این محل وجود نداشت و به همین دلیل تمامی دکورهای سریال در منطقه «کوهپایه» در حوالی اصفهان ساخته شد و سریال در همین منطقه مقابل دوربین رفت. احمد بخشی‌زاده، جعفر دهقان، جهانگیر الماسی، حسین محجوب، مهوش صبرکن و محمود پاک‌نیت برخی از بازیگران آن هستند.
نظر شما