آگاه: هفته دولت فرصتی را فراهم کرد تا عملکرد دولت چهاردهم را در حوزه‌های سیاست داخلی، اقتصاد و دیپلماسی واکاوی کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم، پزشکیان در ۱۲ ماه اخیر به چه اندازه توانست برنامه‌ها و ایده‌های خود را در حوزه‌های سه‌گانه پیاده و اجرایی کند؟
وفاق ملی
رئیس قوه مجریه پس از دریافت حکم تنفیذش از سوی رهبر انقلاب، از پاستور به بهارستان رفت تا مراسم تحلیف را برگزار کند. او طی سخنانی نام دولتش را «وفاق ملی» نامید و از آن زمان تا به امروز خود را مومن به شعار دولتش می‌داند، بر این اساس معتقد است به‌دوراز حاشیه و جاروجنجال باید با یکدیگر گفت‌وگو کنیم و در یک سال گذشته احزاب و جریان‌های سیاسی را به حضور پذیرفت تا نشان دهد به چه اندازه وفاق ملی برای او اهمیت دارد.
یک فعال سیاسی، شعار وفاق ملی را قابل‌تقدیر می‌داند اما درعین‌حال می‌گوید هنوز اشتراک نظری درباره آن توسط جریان‌های سیاسی و اعضای کابینه صورت نگرفته است. محمدعلی امانی، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی ضمن بیان این مطلب گفت: شعار وفاق ملی، به صورت ذاتی ارزشمند است. همگرایی و هم‌افزایی احزاب و گروه‌ها حول محور وفاق، منجر به تسریع خدمت‌رسانی به شهروندان و پیشبرد اهداف مهم و راهبردی نظام جمهوری اسلامی خواهد شد. ما هنوز فاصله زیادی تا تحقق واقعی مفهوم وفاق ملی در کشور داریم. وی با بیان اینکه هر چند نگاه و رویکرد کلان رییس‌جمهور در این خصوص قابل‌تقدیر است، اما همگرایی مطلوب احزاب و گروه‌ها در بستر وفاق، نیاز به چینش عواملی در کنار یکدیگر دارد که مهم‌ترین آنها، رسیدن این گروه‌ها به درک مشترک از مفهوم وفاق و مصادیق و نمادهای آن است، اظهار کرد: این اشتراک نظر هنوز در کشور به صورت کامل ایجاد نشده است. نه برخی احزاب و نه برخی اعضای دولت به ذهنیت مشترکی از مفهوم وفاق نرسیده و هر یک تلقی خود را از آن دارند. باید به یک مبنای واحد در این خصوص دست یافت تا بتوان منظومه وفاق ملی را روی آن بنا کرد.
رئیس جمهور، چتر وفاق و همدلی را هم بر سایر قوا و دستگاه‌ها گشود. جلسات منظم سران قوا به میزبانی او در نهاد ریاست‌جمهوری تشکیل می‌شود و روسا در نشست‌هایشان مسائل مهم کشور را بررسی و با اتحاد برای حل مشکلات کشور چاره‌اندیشی می‌کنند.
دیدارهای سران قوا، تقدیر رهبر انقلاب را به همراه داشت. معظمٌ‌له ۲۱ خرداد سال جاری در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه خوشبختانه رؤسای قوا دیدارهای خوبی دارند و بنده در بعضی از دولت‌ها اصرار و تاکید می‌کردم با هم بنشینید مسائلتان را حل کنید، گفتند: حالا بحمدالله می‌نشینند با هم صحبت و مسائلشان را مطرح می‌کنند، مشکلات را می‌خواهند با هم حل کنند و یک همگرایی نسبی به‌حمدالله در بین قوا وجود دارد و باید حفظ شود.
در بخش وفاق ملی، پزشکیان در یک سال اخیر توانست به‌دوراز حاشیه‌های سیاسی، اتحاد و همگرایی را بین قوا ایجاد کند و رضایت رهبر انقلاب را به دست آورد، البته برخی رجال و تشکل‌های سیاسی وفاق را از دریچه منافع شخصی خودشان می‌نگرند، چنانچه اصلاح‌طلبانی همانند رسول منتجب‌نیا یا مصطفی کواکبیان معتقد بودند پزشکیان که با حمایت ویژه جریان اصلاحات روی کار آمد، باید بیشتر از نیروهای اصلاح‌طلب در کابینه استفاده می‌کرد؛ دولت او اصلاح‌طلب نیست و رئیس‌جمهور وفاق را یک‌طرفه دنبال می‌کند. یا در عصر وفاق، جبهه اصلاحات بیانیه‌ای صادر کرد که صدای دلسوزان نظام و انقلاب بلند شد. حرف آنها این بود که هیچ‌گاه حرف‌های تند و افراطی در مسیر وفاق قرار نمی‌گیرد، کما اینکه معاون اول رئیس‌جمهور ۲۹ مرداد در جلسه هیئت دولت بر تقویت راهبرد همبستگی و توجه به شعار وفاق ملی و لزوم توجه صاحب‌نظران، نخبگان و فعالان رسانه به اهمیت همبستگی و اجماع ملی تاکید کرد و گفت: برخی مصاحبه‌ها و اظهارنظرها کمکی به تقویت فضای خوب کنونی کشور، به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی که راهبردها مشخص است، نخواهد کرد.
دولت چهاردهم و ناترازی‌های انرژی
پزشکیان از زمانی که ردای ریاست‌جمهوری را برتن کرد، با چالش‌هایی در حوزه اقتصاد و انرژی مواجه شد. هنوز ۶ ماه از دولت او نمی‌گذشت که تعدادی از بهارستانی‌ها عزم خود را جزم کردند تا عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و امور دارایی استیضاح شود و سرانجام در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ نمایندگان اعتماد خود را از سکان‌دار ساختمان باب همایون پس گرفتند و همتی از قطار کابینه پیاده شد.
بعد از خروج او از دولت، عده‌ای از تحلیل‌گران و روزنامه‌نگاران، استیضاح را به معنای تقابل مجلس با وفاق می‌دانستند، اما رئیس مجلس چنین نظری نداشت. محمدباقر قالیباف ۲۸ اسفندماه در گفت‌وگویی تلویزیونی، با بیان اینکه وفاق با یک استیضاح از بین نمی‌رود، تصریح کرده بود: آرای استیضاح آقای همتی به‌خاطر دفاع بد خودش بالا رفت. تا ظهر تعداد موافقان و مخالفان استیضاح نزدیک بود، اما استدلال‌های نمایندگان موافق استیضاح باعث شد تعداد آرا بیشتر شود.
بنا به تفسیر برخی کارشناسان اقتصادی و نمایندگان مجلس، چندصدایی در تیم اقتصادی از جمله انتقادهای وارده به دولت چهاردهم بود، به همین جهت همتی از کابینه رفت تا پوست‌اندازی در بدنه اقتصادی دولت انجام و تولید ملی به عنوان کلید حل مشکلات اقتصادی جدی گرفته شود. با این حال چالش‌های اقتصادی، پزشکیان را رها نمی‌کند. او در یک سال اخیر با ناترازی‌های انرژی درگیر بود و به ناچار دولتی‌ها به قطعی برق روی آوردند و شخص دوم کشور به‌صراحت در مراسم امضای قراردادهای طرح فشارافزایی میدان گازی مشترک پارس جنوبی از مردم بابت این اقدام عذرخواهی کرد.
یک سال گذشت و همچنان دولت پزشکیان با ناترازی‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند و برای عبور از آن، اخباری پیرامون استیضاح وزیر نیرو در مجلس شنیده شد، اما هنوز به صورت رسمی توسط هیئت رئیسه اعلام وصول نشد. آیا استیضاح وزیر نیرو یا تشکیل وزارت انرژی کلید حل مشکلات است؟
سعید رحمت‌زاده، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، با بیان اینکه هر مشکلی، قطعا راه‌حل یا راه‌حل‌هایی دارد و آنچه نیاز است، عزم و اراده برای حل مسئله است، گفت: امکانات و ظرفیت‌های لازم برای حل مشکلات و ناترازی‌ها وجود دارد و اعتماد به بخش خصوصی یکی از راهکارهای جدی و مطالبه مردم است. وی تاکید کرد: اگر بخش‌هایی از دولت دندان طمع، سود و منفعت خود را بکشند و حوزه‌هایی مانند برق و آب را به بخش خصوصی و شرکت‌های معتبر این بخش واگذار کنند، اتفاقات خوبی در زیرساخت‌های انرژی خواهد افتاد و قطعا نارضایتی‌ها نیز کاهش خواهد یافت.
نماینده مردم صومعه‌سرا در مجلس اظهار کرد: رئیس‌جمهور در جلسات متعددی که با مجلس و فراکسیون‌های مختلف داشت، بارها تاکید کرد که شخصا موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های برق و انرژی را پیگیری می‌کند. با این حال، تاکنون با وجود گذشت ماه‌ها، نتیجه ملموسی در این زمینه مشاهده نکرده‌ایم. نمایندگان نیز با استفاده از ابزارهای نظارتی خود، دولت و وزارت نیرو را بارها موردخطاب قرار داده‌اند. باتوجه‌به درخواست‌ها و پیشنهادات نمایندگان مجلس به دولت چهاردهم، انتظار می‌رود دولت در سال دوم فعالیتش، برای ناترازی‌های انرژی برنامه عملیاتی ارائه دهد تا دیگر شاهد قطعی مکرر برق نباشیم.
ارتباط با همسایگان؛ اولویت سیاست خارجی دولت
«اولویت اول در سیاست خارجی ما، تقویت ارتباط با همسایگان است. باید روابط خود را با کشورهای همسایه از جمله ترکیه، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، افغانستان، پاکستان، عراق و کشورهای حوزه خلیج‌فارس تقویت کنیم.»
این مطلب را پزشکیان سه مردادماه به عنوان یک دستور شفاهی به وزیر و مدیران وزارت امور خارجه ابلاغ کرد تا مشخص شود چشم‌انداز برای او و دولت چهاردهم، ارتباط با همسایگان است. ازاین‌رو به‌تازگی به ارمنستان، بلاروس و پاکستان رفت و هدف از این سفرها، توجه به همسایگان به عنوان اصل محوری سیاست خارجی ایران بود. دولتِ پزشکیان تا به اینجای کار تلاش کرد، منافع ملی را در قالب سیاست همسایگی و تعامل متوازن پیگیری کند. سفرهای رئیس‌جمهور به کشورهای دوست و همسایه همچون عراق، قطر، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، عمان و ترکمنستان، نماد پیگیری سیاست تقویت و توسعه روابط با کشورهای منطقه و همسایگان به حساب می‌آید.
چهار مهرماه سال ۱۴۰۳ وقتی رئیس دستگاه اجرا به آمریکا رفت، در صحن سازمان ملل متحد از برنامه‌هایی که برای او و دولتش در حوزه سیاست خارجی اهمیت دارد، سخن گفت و با بیان اینکه من با برنامه‌ای مبتنی بر «اصلاحات»، «وفاق ملی»، «تعامل سازنده با جهان» و «توسعه اقتصادی»، وارد کارزار انتخابات شدم و موفق شدم اعتماد هموطنانم را در پای صندوق‌های رای جلب کنم، گفت: قصد دارم بنیان‌هایی استوار برای ورود کشورم به عصر جدید و نقش‌آفرینی سازنده و موثر در نظام در حال ظهور جهانی پایه‌گذاری کنم، موانع و چالش‌ها را برطرف کنم و مناسبات کشورم را بر اساس ملزومات و واقعیت‌های دنیای امروز سازمان‌دهی کنم.
همچنین دولت چهاردهم در چارچوب تعامل متوازن با کشورهای روسیه، مصر و حضور در سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی به دنبال پیگیری چندجانبه‌گرایی و افزایش مناسبات اقتصادی با دیگر کشورهای جهان برآمده است. در مجموع، دولت چهاردهم به ارتباط با همسایگان ضریب بیشتری داد و در این بخش مطالبه رهبر انقلاب از دولت که بر تقویت روابط ما با همسایگان تاکید کرده بودند را موردتوجه قرار داد.
گزارش صادقانه دولت به مردم
به‌هرحال دولت پزشکیان در ۱۲ ماه اخیر نقاط مثبت و منفی داشت، ازاین‌رو باید نقاط قوت همچون وحدت و همگرایی سران قوا، تاکید بر عدالت آموزشی، ارتباط نزدیک با توده‌های مردم در قالب سفرهای استانی با قوت ادامه یابد. ضمن آنکه هفته دولت موقعیت خوبی را ایجاد می‌کند تا دولتمردان گزارشی از آنچه انجام شده و آنچه باید در اولویت قرار گیرد با مردم در میان بگذارند، به‌خصوص آنکه اعلام کنند از ۱۳ توصیه رهبر انقلاب به دولت چهاردهم کدام‌یک محقق شد، در کدام حوزه انفعال وجود دارد و چه بخشی نیاز به حمایت سایر دستگاه‌ها و قوای دیگر دارد، تا مطالبات و انتظارات ایشان از دولتی‌ها زمین نماند؛ چرا که همه باید کمک یار دولت برای پیشبرد برنامه‌ها و اهدافش باشیم و همان‌طور که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمودند: «موفقیت رئیس‌جمهور و دولت، موفقیت همه ما است.»
نظر شما