آگاه: انسجام ملی در چنین محیطی نه‌تنها یک سرمایه اجتماعی، بلکه سپری راهبردی در برابر تهدیدهای خارجی و داخلی به‌شمار می‌رود. با این حال، حفظ این انسجام همواره آسان نبوده و در برابر فشارهای داخلی و خارجی آسیب‌پذیر بوده است. شکاف‌های سیاسی، اختلافات جناحی و بهره‌برداری رسانه‌های معاند از این تضادها، امروز به تهدیدی جدی برای وحدت ملی بدل شده‌اند. بر همین اساس، در ادامه این یادداشت، تلاش خواهد شد تا به‌طور دقیق‌تر و جزئی‌تر به این مسئله پرداخته شود.
اختلاف‌افکنی درونی، رسالت خطیر دولت‌های معاند و رسانه‌های وابسته
در ادامه تهدیدهایی که انسجام ملی ایران را هدف قرار داده‌اند، یکی از مهم‌ترین عوامل، تلاش دولت‌های معاند و رسانه‌های وابسته به آنها برای تشدید اختلافات داخلی و جناحی است. در طول سال‌های گذشته، این دولت‌ها با بهره‌گیری از ابزارهای تبلیغاتی و رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور، کوشیده‌اند تا با برجسته‌سازی شکاف‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، وحدت ملی ایران را تضعیف کنند. این اقدامات که پیشتر در قالب فشارهای دیپلماتیک یا تحریم‌های اقتصادی صورت می‌گرفت، امروزه در عصر ارتباطات، شکل پیچیده‌تری به خود گرفته و عمدتا از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌شود. رسانه‌های وابسته، با تولید و انتشار روایت‌های هدفمند سعی دارند اختلافات داخلی را برجسته کرده و فضای بی‌اعتمادی میان مردم، نهادهای رسمی و جناح‌های سیاسی ایجاد کنند. به‌ویژه در ماه‌های اخیر، اختلافات میان جناح‌های حاکم ازجمله تقابل دیدگاه‌های تندروها با جریان‌های میانه‌رو بر سر موضوعاتی چون مذاکره با غرب و نحوه مواجهه با بحران‌های اقتصادی به سوژه اصلی این رسانه‌ها تبدیل شده است. این نوع عملکرد، نه صرفا اطلاع‌رسانی، بلکه نوعی مهندسی افکار عمومی است که در خدمت اهداف سیاسی خاص قرار دارد. همان‌طور که نوام چامسکی در مدل پروپاگاندا اشاره می‌کند، رسانه‌ها در جوامع مدرن اغلب در خدمت ساختارهای قدرت عمل می‌کنند و با انتخاب گزینشی اخبار، می‌توانند واقعیت را به شکلی هدایت‌شده بازنمایی کنند. در چنین فضایی، اختلاف‌افکنی به ابزاری راهبردی برای تضعیف انسجام ملی تبدیل شده است؛ ابزاری که با بهره‌گیری از رسانه‌های وابسته، نه‌تنها بر مسائل داخلی تمرکز دارد، بلکه تلاش می‌کند ایران را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نیز منزوی جلوه دهد. در همین راستا، رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار مردمی شهریور ۱۴۰۴ هشدار دادند که دشمنان پس از ناکامی در تضعیف ایران از طریق جنگ نظامی، اکنون با ایجاد اختلاف در کشور به دنبال تسلیم ملت هستند. ایشان تاکید کردند: «دشمنان ایران از ایستادگی و اتحاد مقتدرانه ملت، مسئولان و نیروهای مسلح فهمیده‌اند که نمی‌توان با جنگ ایران را به زانو درآورد؛ بنابراین، اکنون این هدف را با ایجاد اختلاف در کشور دنبال می‌کنند.
استفاده ابزاری از اختلافات داخلی؛ تهدیدی علیه نظام و اقتدار ملی
در روزهای پس از جنگ، فضای سیاسی کشور شاهد اوج‌گیری تنش‌های لفظی میان جناح‌ها و گروه‌های مختلف داخلی بوده است؛ شدت این تنش‌ها به حدی رسید که عالی‌ترین مقام کشور ناچار شد به آنها واکنش نشان دهد. رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به این فضای ملتهب با هشدار نسبت به پیامدهای اختلاف‌افکنی، تاکید کردند: «اهل بیان، اهل قلم، آنهایی که حرف می‌زنند، آنهایی که می‌نویسند، آنهایی که تحقیق می‌کنند، آنهایی که توییت می‌زنند، بفهمند چه کار می‌کنند. این اتحاد مقدس، این اجتماع عظیم، این سپر پولادین از دل‌های مردم و اراده‌های مردم نباید خدشه‌دار بشود.»
این سخنان، بیانگر نگرانی جدی از تلاش دشمنان برای بهره‌برداری از اختلافات داخلی به‌عنوان ابزاری برای تضعیف نظام و کاهش قدرت ملی است. هدف این اقدامات، چیزی جز تضعیف نظام و کاهش اقتدار ملی نیست. دشمنان با برجسته‌سازی تضادها و دامن‌زدن به اختلافات، تلاش می‌کنند تصویر ناهماهنگی و بی‌ثباتی از درون کشور بسازند؛ تصویری که زمینه‌ساز افزایش آسیب‌پذیری ایران در برابر تهدیدها و تهاجم‌های خارجی خواهد بود. به‌عبارت‌دیگر، در چارچوب جنگ نرم و عملیات شناختی علیه جمهوری اسلامی ایران، یکی از راهبردهای محوری دشمنان، بهره‌برداری هدفمند از اختلافات داخلی برای تضعیف انسجام ملی است. این اقدامات، با تمرکز بر تضادهای جناحی، نارضایتی‌های اجتماعی و شکاف‌های فرهنگی، تلاش دارند تا وحدت ملی را خدشه‌دار کرده و کشور را در برابر فشارهای خارجی آسیب‌پذیرتر سازند. در همین راستا، اظهارات رسمی مقامات آمریکایی نیز گویای آن است که این راهبرد، نه‌تنها در سطح رسانه‌ای بلکه در سطح سیاست‌گذاری کلان دنبال می‌شود. مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ صراحتا اعلام کرد: آنچه ما دنبال آن هستیم، فرآیندی است که از طریق آن صدای ایرانیان شنیده شود و در مسیر حرکت رژیم ایران تغییر ایجاد شود. او همچنین تاکید کرد که ایالات متحده برای مردم ایران احترام قائل است و حساب آنها را از رژیم جدا می‌کند. این نوع موضع‌گیری، نشان‌دهنده تلاش هدفمند برای ایجاد شکاف میان مردم و نظام و بهره‌برداری از اختلافات داخلی به‌عنوان بستری برای اعمال فشار سیاسی و تضعیف اقتدار ملی است. همان‌طور که ویل دورانت، مورخ برجسته هشدار داده است که هیچ تمدنی از بیرون مغلوب نخواهد شد، مگر آنکه از درون نابود شده باشد. این جمله نه‌تنها یک حقیقت تاریخی، بلکه هشداری استراتژیک برای امروز ماست؛ چرا که دشمنان ایران با تمرکز بر اختلافات داخلی، در پی آن‌اند که انسجام ملی را از درون تضعیف کرده و راه را برای فشارهای خارجی هموار سازند. بدین ترتیب و در جمع‌بندی گزاره‌های فوق باید خاطرنشان کرد، در شرایطی که دشمنان ایران با بهره‌گیری از شکاف‌های سیاسی و اجتماعی، تلاش دارند انسجام ملی را هدف قرار دهند، حفظ همدلی میان مردم، مسئولان و جناح‌های مختلف سیاسی ضرورتی حیاتی دارد. همان‌طور که رهبری تاکید کرده‌اند، اتحاد میان ملت، دولت و مسئولان باید با همه وجود حفظ شود؛ چرا که دشمن امروز بیشترین تلاش خود را برای خدشه‌دار کردن همین همصدایی و همدلی به‌کار گرفته است. اختلاف‌نظر طبیعی است، اما نباید به تخریب و تفرقه منجر شود. این دقیقا همان نقطه‌ای است که دشمنان نشانه گرفته‌اند: تضعیف از درون برای تسلط از بیرون.
نظر شما