زهرا بذرافکن - خبرنگار سرویس فرهنگی: «شور عاشقی» سومین ساخته داریوش یاری است که پیش از آن هم مستندی در باب تاریخ واقعه کربلا با نام «کربلا، جغرافیای یک تاریخ» را ساخته است.

معرفی و بررسی فیلم:

این فیلم تنها اثر امسال جشنواره فجر با مضمون تاریخ اسلام و به طور خاص واقعه کربلاست و از اهمیت موضوعی آن نمی‌توان چشم پوشید.

بازیگرانی که در این اثر ایفای نقش کرده‌اند عبارتند از: شهره موسوی، پیام احمدی‌نیا، مهدی زمین‌پرداز، سیامک صفری، نادر فلاح، علی استادی، بهزاد دورانی، بهرام ابراهیمی، بابک والی، رضا خدادادبیگی، میترا خواجه‌ییان، روح‌اله مهرابی، هادی آقاحسینی، مرتضی آقاحسینی، مرجان شکوفکی، پانته آ کیقبادی و مریم آهنگر.

سایر عوامل نیز از این قرار است: نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان: داریوش یاری، مدیر پروژه: مسعود زمانی، مدیر فیلمبرداری: فریدون شیردل، تدوین: امیر ادیب‌پرور، آهنگساز: مسعود سخاوت‌دوست، صدابردار: فرخ فدایی، طراح صحنه: پیام حسین سوری، طراح لباس: نیاز حمیدی، طراح گریم: شهرام خلج، صداگذار: محمود موسوی‌نژاد، جلوه‌های بصری رایانه‌ای: روزبه شمشیری، منشی صحنه: سیده معصومه موسوی، عکاس: علی عارف‌نسب، دستیارکارگردان و برنامه‌ریزی: مهدی توکلی.

نقد مضمونی:

«شور عاشقی» یک فیلم خوش ساخت و خوب با یک ایده بکر در فیلم بلند سینمایی است. روایت از واقعه عاشورا اما پس از آن و از دل کاروان اسرا و پرداختن به موضوع تبلیغات و رسانه در مسیر کاروان و اهمیت جنگ روایت جلاد و شهید است که به درستی تا حدودی توانسته حق مطلب را ادا کند.

نقد فنی- تکنیکی:

فیلم در بیابان‌های خور و بیابانک فیلمبرداری شده و نکته جالب آن این است که از هیچ دکور ساخته شده‌ای در آن استفاده نشده است. شخصیت پردازی بدی ندارد و روند روایت ماجرا خوب بوده و فضاسازی‌ها باورپذیر شده است. کارگردانی متوسطی دارد ولی در نهایت داستان از مرز شعاری شدن کمی فاصله گرفته و دیالوگ‌های مقبولی دارد.

گفت‌وگو با عوامل فیلم:

«داریوش یاری»، کارگردان فیلم در ابتدای نشست خبری فیلم گفت: «شور عاشقی» فیلمی بود که با هدایت دل آن را ساختیم. شاید اگر قرار بود با منطق و عقل این فیلم را بسازیم، به هزار و یک دلیل نباید می‌ساختیم. عشقی که داشتیم بالاترین دلیل ساخت این فیلم بود. در دل فضای طبیعی کار رفتیم، برای اینکه نمی‌خواستیم تبدیل به قلکی برای امام حسین (ع) شود. از همسرم هم ممنونم که خانه‌اش را فروخت و چراغ اول ساخت این فیلم را روشن کرد.

وی افزود: اگر آثاری را که من ساخته‌ام، دیده باشید، اصرار دارم که زلفم به امام حسین (ع) گره بخورد. وقتی به واقعه کربلا و بعد از آن نگاه می‌کنم باید نوری بتابد تا راست و دروغ را بفهمم و از او ممنونم که من را مانند یک دوست کنار خود دارد. احساس کردم باید در دل تاریخ بروم و بفهمیم پاسخ سوال‌هایی را که همیشه در جستجوی آن هستیم. حسین همیشه هست و خوش به حال آن‌هایی که پرچم او را بلند کرده‌اند.

داریوش یاری در پاسخ به این پرسش که آیا این فیلم هم به سرنوشت فیلم «رستاخیز» دچار می‌شود؟ توضیح داد: ما تلاش کردیم که این اتفاق رخ ندهد. آقای مجید مجیدی از زمان تدوین فیلمنامه تا تدوین فیلم کنار ما بودند و تمام نگرانی ما این بود که از ذهن آیینی مخاطب و پر از ایمان مخاطب بمانیم و مخاطب ما را باور نکند. حدود ۳۰ کارشناس در بنیاد فارابی این فیلم را تماشا کردند. حتی گاهی هم مقاومت می‌کردم و برخی به من هشدار می‌دادند که مراقب باش. من در این فیلم مراقب بودم که به اهل سنت هم توهینی نشود. حدود ۳۰ سال است که با این مفاهیم همراه هستم و کتاب‌های خیلی زیادی خواندم. فیلم «شور عاشقی» را فیلم داریوش یاری ندانید بلکه ارادت سینمای ایران بر بارگاه حسین بن علی (ع) بدانید.

وی افزود: این فیلنامه برای سریال نوشته نشده بود. این داستان دست از سر من برنمی‌داشت و طرح فیلم کوتاه و تله‌فیلم و سینمایی و سریال آن را نوشتم. در حقیقت «شور عاشقی» باید ساخته می‌شد.

این فیلمساز درباره نکته تاریخی مسیر حرکت کاروان توضیح داد: سه راه مهم وجود دارد برای حرکت کاروان آل‌الله از کوفه به شام. یکی راه معروف سلطانی است. یک راه دیگر که مورخان خیلی بر آن صحه نمی‌گذارند، مسیر فرات است. مسیری که می‌آیند و عمده تاریخ آن را می‌پذیرد مسیر بادیه است، زیرا مسیر کوتاهی است.

نظر منتقد:

سایه احسانی: داستان ریتم نامنظمی دارد، حوادث گاه از واقعیت فاصله گرفته و بر بستری فراواقعی و باور ناپذیر جریان می‌یابد که همین مخاطب را از روایت دور می‌کند. برخی از شخصیت‌ها همچون شخصیت شمر، اغراق‌آمیزاند و با بازی متوسط در حد تیپ باقی مانده‌اند. نریشن‌های شخصیت «سلما» بر روایت، او را از واقعیت انسانی‌اش و شخصیت زنی معمولی که تلاش می‌کند با حق همراه شود دور کرده و ابعادی غیرواقعی به او بخشیده است. 

در نهایت بستر و برهه تاریخی روایت فیلم بکر و دست نخورده است و از این جهت انتخاب خوب و در عین حال حساس کارگردان برای قصه‌گویی در سینماست. در مجموع فیلم خواسته همه عناصر سینمای مستند، سینمای عاشقانه، تاریخ عینی و سینمای معناگرا را یکجا حفظ کند که زیانش به روایت خورده است. 

فیلم کجای دغدغه زندگی مردم قرار دارد:

«شور عاشقی» روایت از تاریخ کربلا از یک زاویه خاص و بکری است که مردم را در شناخت هر چه بیشتر ابعاد مختلف قیام عاشورا کمک می‌کند و می‌تواند حرفش را به اندازه بزند و تماشاچی از دیدن آن خسته نشده و پس نمی‌زند.

نسبت فیلم با گفتمان و فجر انقلاب اسلامی:

نفس و ذات گفتمان فجر انقلاب اسلامی تبیین حقیقت و واقعیت تاریخ و مظلومان تاریخ است. این فیلم در این راستا توانسته روند خوبی را طی کند و به این جریان سازی کمک نماید.

ارزیابی و نتیجه‌گیری:

این اثر به لحاظ محتوایی اهمیت ویژه‌ای در سینمای ایران دارد و به جهت نگاه تاریخی و پژوهشی که به واقعه کربلا دارد تماشای آن به هر بیننده‌ای پیشنهاد می‌شود. رده سنی مناسب برای دیدن این فیلم به علت وجود صحنه‌های خشونت‌بار، بزرگسال است.