آگاه: عصر آهن آخرین دوره از سه عصر تاریخی فلز پس از عصر برنز است که از ماقبل تاریخ (قبل از تاریخ ثبت شده) شروع می‌شود و به پیش‌تاریخ (قبل از تاریخ مکتوب) می‌رسد. به نظر می‌رسد این اثر هنری دارای اهمیت مذهبی بوده و کارشناسان معتقدند که از جایی آمده که زمانی یک منطقه مسکونی بوده و اکنون به زیر آب رفته است.
کارشناسان امیدوارند با مطالعه این مجسمه متعلق به عصر آهن، بینش عمیق‌تری از زندگی ایتالیای باستان به دست آورند. این کشف در سایت باستان‌شناسی زیر آب Gran Carro di Bolsena (دریاچه بولسنا) در آیولای ایتالیا انجام شد.
محققان در این اکتشاف، یک مجسمه سفالی را از ته دریاچه بولسنا که یک دریاچه آتشفشانی است، کشف کردند. این مجسمه شبیه به تنه یک زن است که تقریبا به‌اندازه یک کف دست است.
کارشناسان تاکید می‌کنند که مجسمه‌های گِلی مانند این معمولا در قبرستان‌ها و مکان‌های مربوط به مراسم تدفین یافت می‌شوند. بااین‌حال، این مجسمه خاص در مکانی یافت شده که زمانی منطقه مسکونی بوده است.
این کشف توسط تیم خدمات باستان‌شناسی زیر آب انجام شد و تیم مرمت اموال فرهنگی ایتالیا نیز نقش مهمی در حفظ و بازیابی این اثر سفالی ایفا کرد. آنها با غواصان دولتی در این تلاش همکاری کردند. محققان مشاهده کردند که این مجسمه سفالی به‌طور قابل‌توجهی حفظ شده است، به‌طوری‌که همانطور که در بیانیه‌های رسمی آنها گفته شده، هنوز اثر انگشت سازنده آن روی آن قابل مشاهده است.
آنها همچنین می‌گویند که این مجسمه بیشتر شبیه به یک نمونه کار اولیه به نظر می‌رسد تا اینکه یک اثر هنری تمام شده باشد. اگرچه این مجسمه ناقص است، اما سرنخ‌های ارزشمندی برای تحقیق و بررسی بیشتر ارائه می‌دهد.
منطقه Gran Carro di Bolsena یک منطقه آتشفشانی فعال است که تاریخچه خود را دارد. این کشف اخیر نگاهی اجمالی به گذشته‌ای دارد که تا سال ۱۹۹۱ تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده بود. در آن سال، محققان مجموعه‌ای از سنگ‌های با شکل غیرمتعارف را به‌عنوان محل احتمالی روستای آیولا (Aiola) شناسایی کردند. این سنگ‌ها با چشمه‌های آب گرم، تیرهای چوبی و قطعات سرامیک در ضلع جنوب‌غربی دریاچه قرار داشتند و به اوایل عصر آهن مرتبط بودند.
کارشناسان می‌گویند ممکن است حداقل چهار سایت مشابه وجود داشته باشد که می‌توانند اندازه کوچک‌تری داشته باشند.
محققان چهار سال پیش در سال۲۰۲۰ یک خاکریز زیر این سنگ‌ها کشف کردند. اعتقاد بر این است که این همان منطقه‌ای است که قطعات چوب و سرامیک از آنجا نشأت گرفته است. این یافته متخصصان را بر آن داشت تا تپه‌ای از خاک، منبع چوب و سرامیک را بررسی کنند. بر اساس این شواهد، محققان بر این باورند که آیولا ممکن است در دوره آبسرا (stilt-house) وجود داشته باشد که در عصر آهن اهمیت زیادی داشته است.
آبسرا به خانه یا سرپناهی گفته می‌شود که روی پایه‌های چوبی بر فراز آب دریاچه بنا شده باشد. نمونه‌ای از این گونه خانه‌ها امروزه در کشورهای گینه نو و بورنئو و همچنین در دهانه رودخانه آمازون به چشم می‌خورد.
در درجه اول اینگونه خانه‌ها به‌عنوان محافظت در برابر سیل و دور کردن حشرات استفاده می‌شوند. اینگونه خانه‌ها، یادگاری از خانه‌های ماقبل تاریخ به‌ویژه دوره نوسنگی است. بقایایی از دهکده‌های آبسرایی در سوئیس، شمال ایتالیا، آلمان و اتریش نیز کشف شده است.
علاوه بر این شواهد، سکه‌ها و سفال‌های مختلف از دوران کنستانتین نشان می‌دهند که در این مکان تا اواخر امپراتوری روم سکونت وجود داشته است. این اکتشافات در مجموع اهمیت تاریخی غنی این منطقه را برجسته می‌کنند که این مجسمه سفالی نمونه‌ای بارز از آن است.