آگاه: رییس‌جمهور با اشاره به آیات و احادیث متعدد درباره اهمیت رعایت حق و عدالت و عبور از هوای نفس افزود: عمل به حق و عدالت زمانی مقدور و ممکن است که انسان‌ها این باور و اعتقاد را در وجود خودشان ایجاد کرده باشند. اگر ما حق و عدالت را رعایت نکنیم، وحدت و انسجام نیز جای خود را به نفسانیت و حاکمیت نفس شیطانی می‌دهد. حق و عدالت جنسیت، قومیت، چپ و راست و مذهبی و غیرمذهبی نمی‌شناسد و حق هر انسانی باید فارغ از این ملاک‌ها و صرفا براساس انسانیت او ادا شود.
پزشکیان با تاکید بر اینکه انقلاب فرهنگی واقعی باید از درون خود ما شروع شود، تصریح کرد: در آیات و روایات متعددی تاکید شده که معلم باید خود متعلم باشد؛ اگر می‌خواهیم جلوداری کنیم، ابتدا باید خودمان را اصلاح کرده باشیم؛ هدایت دیگران باید بر مبنای عمل و کردار باشد، نه زبانی، چرا که رفتار در هر زبان و گویشی قابل درک و فهم است. باید به آنچه می‌خواهیم دیگران را به آن دعوت کنیم، عامل باشیم، نه اینکه در بیان چیزهایی بگوییم اما در عمل جور دیگری عمل کنیم.
رییس‌جمهور با بیان اینکه اصلاح را باید ابتدا از خودمان آغاز کنیم، گفت: امروز مشکل اصلی در جامعه ما این است که رفتار خودمان را اصلاح نکرده‌ایم، اگر نه امکان ندارد که ما در جامعه بر اساس حق و عدالت عمل کنیم و بعد در جامعه نارضایتی عمومی و اجتماعی هم ایجاد شود. شاید عده‌ای زیاده‌خواه باشند که با اجرای حق و عدالت ناراضی شوند، اما اگر حق همه را فارغ از دسته و گروه و باور و دین دادیم و با همه منصفانه برخورد کردیم، آن وقت می‌توانیم الهام‌بخش باشیم.
پزشکیان تاکید کرد: با دستور و امر و نهی نمی‌توان جامعه را هدایت کرد و این رویه فقط باعث می‌شود مردم در مقابل ما بایستند. اینکه بگوییم اگر حرفی که ما می‌زنیم گوش نکردید، با جریمه و زندان مواجه می‌شوید، این سه پیامدهای فسادآمیز دارد؛ اول اینکه قلب را سیاه می‌کند، دوم اینکه دین را تضعیف، سست و بی‌پایه می‌کند و سوم هم اینکه انقلاب و تغییر و دگرگونی‌ها را نزدیک می‌کند. وقتی می‌توان جامعه را هدایت کرد که ابتدا با رفتارمان مردم را جذب کنیم و سپس آنها با الگوگیری از رفتار ما هدایت شوند.رییس‌جمهور با بیان اینکه اگر براساس علم در تمام قسمت‌ها عمل کنیم، اصلا دعوایی به وجود نمی‌آید، خاطرنشان کرد: اختلاف زمانی شروع می‌شود که هر کس مدعی باشد که صرفا او برحق است و صرفا نگاه و استنباط او صحیح است. اگر همه بیاموزیم که براساس شواهد و مستندات سخن بگوییم و عمل کنیم، دیگر اختلاف پیدا نمی‌شود. اختلاف زمانی ایجاد می‌شود که هرکدام از ما بدون توجه به مستندات مدعی باشیم که راهی که ما می‌رویم، صحیح است. اگر انسان عاقلی باشیم حرف مستند به شواهد را می‌پذیریم و دعوا نمی‌کنیم.پزشکیان با اشاره به اینکه هیچ ظلمی بالاتر از این نیست که در مقابل علم و حرف و راه صحیح بایستیم، اظهار کرد: اگر ما امور را در اقتصاد و دانشگاه و ادارات درست اداره می‌کردیم، امروز در جایگاه متفاوتی قرار می‌گرفتیم؛ انسان مسلمان و مومن باید راه درست را برود و حرف محکم را بزند، چراکه اساسا مبنای و جهت‌گیری فرهنگ بر حق و عدالت است و باید بین خودمان و همه جامعه، چه کسی که دوست می‌شماریم و چه کسی که دشمن، براساس حق، عدالت و انصاف رفتار کنیم. اگر این انصاف را رعایت کردیم و مواظب نفس خود بودیم، آن وقت می‌توانیم فرهنگ را اشاعه دهیم و نیازی به دعوا، بگیر و ببند و زدن و اخراج کردن نیست.رییس‌جمهور افزود: مشکل خود ما هستیم، نه آنها؛ این جوانان را ما تربیت کردیم نه آمریکایی‌ها، اگر مشکل پیدا کردند، باید نگاه کنیم ببینیم ما چه کرده‌ایم که این اتفاق افتاده و به جای اینکه راه درست را برود، راه دیگری را انتخاب کرده است؛ امروز اما به‌جای اینکه برگردیم ببینیم چرا این آدم راه درست را انتخاب نکرده، داریم همان فردی را که خودمان تربیت کرده‌ایم، جریمه می‌کنیم. این مسئله‌ای است که باید جور دیگری به آن نگاه و نسبت به آن عمل کرد، با امر و نهی و دستور نمی‌شود باور و اعتقاد و فرهنگ را در جامعه اشاعه داد، بلکه با رفتار و الگو قرار گرفتن و الهام‌بخش بودن می‌شود.پزشکیان با بیان اینکه امکان ندارد من انسان عالم، با اخلاق، منصف و خوبی باشم و آن وقت جوانان از چپ و غیر چپ یا مذهبی و غیرمذهبی از من فراری باشند، تصریح کرد: انسان‌ها به دنبال خدا هستند. خداوند مظهر تمام خوبی‌هاست و هر انسانی فطرتا به دنبال کسی می‌گردد که توانمندتر، عاقل‌تر و زیباتر باشد. اساسا انسان به دنبال تعالی و علم است. این چیزی است که باید در جامعه اشاعه دهیم و باید ابتدا آن را از خودمان شروع و بعد بر مبنای علم با هم گفت‌وگو کنیم. علم جای دعوا ندارد، چرا که مستند و بر اساس شواهد است.
رییس‌جمهور با اشاره به اینکه اگر بتوانیم این دو کار را انجام دهیم و در جامعه و میان مردم آن را گسترش دهیم، می‌توانیم جامعه‌ای محکم و چنگ‌زده به ریسمان الهی بسازیم، گفت: این وظیفه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است و شورا در دوره جدید بر همین مبنا آمده سامان دادن مدرسه و نظام آموزشی را در اولویت قرار داده تا کار از مدرسه آغاز شود.
پزشکیان با بیان اینکه اگر حق و عدالت را در جامعه پیاده کنیم، دیگر دعوا نخواهیم و پان‌ترکیسم، پان‌کردیسم و پان‌عربیسم شکل نمی‌گیرد، خاطرنشان کرد: امکان ندارد که ما براساس حق و عدالت عمل کنیم و در جامعه دعوا داشته باشیم. هر فردی زمانی دنبال هویتش می‌گردد که آن را انکار کرده باشند و با او غیرمنصفانه برخورده شده باشد، زمانی که نتواند در جایگاهی که شایستگی و توانمندی آن را دارد، قرار گیرد و در عوض کسانی در آن جایگاه باشند که شایستگی لازم را نداشته باشند، چرا که این فرد مثل آنها نیست یا هم‌زبان و دارای فرهنگ و مذهب شبیه آنها نیست و این عین بی‌عدالتی و بی‌انصافی است.رییس‌جمهور اظهار کرد: اگر بتوانیم حق و عدالت را در کشور اجرا کنیم، وحدت و انسجام نیز شکل خواهد گرفت و جامعه‌ای مستحکم و پایدار ایجاد خواهد شد؛ امیدوارم شما بزرگان علم و فرهنگ کمک کنید براساس این اصول در جامعه حرکت کنیم و حق را نادیده نگیریم. نارضایتی زمانی آغاز می‌شود که کسانی احساس کنند، حق‌شان نادیده گرفته شده است و آن وقت دیگر نمی‌شود آنها را هدایت کرد.