آگاه: به میدان مشق در پایتخت بروید؛ میدانی که قصه‌های تاریخی زیادی دارد. این میدان تنها میدانی است که درحال‌حاضر هیچ شباهتی به میدان ندارد. سردر باغ‌ملی را که با آن عظمت و اتاقک بالاسرش از میان صدای بوق و رد شدن‌های پی‌درپی خودروها و سروصدای خیابان توپخانه که پشت سر بگذارید، دیگر نه از آن شلوغی خبری است و نه از بی‌نظمی و سروصدا. این سردر، کار خود را کرده است و شما را به‌یکباره به برشی از تاریخ پرت می‌کند.میدان مشق تهران یادگار دوره قاجار است. این میدان در ابتدا با هدف آموزش، تمرین و رژه نظامیان، در سال۱۲۱۲ ه.ش در دوره فتحعلی‌شاه قاجار بنیاد گذاشته شد. وجه تسمیه آن، به‌دلیل سابقه مشق و آموزش نظامیان بوده است.اما در سال‌های حدود ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۲ گل‌کاری در این میدان، موجب شد تا آن را باغ ملی نیز بنامند. بعد از آنکه طرح برپایی نخستین باغ همگانی در زمین‌های درون میدان مشق برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی شد، نام میدان مشق به باغ ملی تغییر کرد.این میدان به‌عنوان میدان تیر و به‌دلیل آموزش تیراندازی هم کاربرد داشت. در آن دوران، ژنرال گاردان فرانسوی در میدان مشق تهران به افسران ایرانی تمرین تیراندازی می‌داد.جالب است بدانید که محوطه میدان مشق محل برگزاری برخی نخستین ورزش‌ها در ایران نیز بود. مسابقات فوتبال کارمندان سفارت انگلستان (برای اولین‌بار)، نخستین دوچرخه‌سواری دوچرخه‌سواران تهران و همینطور به پرواز درآمدن اولین بالن تهران و البته سرنگونی آن، نمونه‌هایی از کاربرد میدان مشق در قدیم به‌شمار می‌روند.محدوده موردمطالعه مجموعه تاریخی میدان مشق در منطقه۱۲ شهر تهران، یکی از مناطق قدیمی و در مرکزیت شهر واقـع شـده است. میدان مشق از میادین تاریخی تهران با تاریخچه‌ای مملو از مسائل سیاسی، اجتماعی، نظامی، فرهنگی و هنری است. این محل که امروزه در ضلع غربی میدان امام‌خمینی (توپخانه سابق) واقع شده مجموعه‌ای از موزه‌های پست و تلگراف و تلفن، موزه عترت، موزه سکه، موزه ایران باستان،کتابخانه ملک‌الملک، دانشکده هنر و بنای نخستین شرکت ملی نفت را در خود جای داده است.پیاده‌راه میانی میدان مشق، موسوم به پیاده‌راه «ملل متحد» نیز عظیم‌ترین و پهناورترین پیاده‌راه‌های شهری ایران است و خود میدان نیز مجموعه‌ای از شگفتی‌ها و جاذبه‌های گردشگری است. هریک از ساختمان‌های میدان مشق تهران با سبکی منحصربه‌فرد و متمایز ساخته شده‌اند.قدیمی‌ترین ساختمان این مجموعه عمارت قزاقخانه است که در سال۱۲۸۰ هجری قمری و در زمان ناصرالدین‌شاه پی‌ریزی شده و جدیدترین آن کتابخانه و موزه ملی ملک است که بنای آن برگرفته از معماری سنتی ایران بوده و در سال۱۳۷۵ خورشیدی ساخته شده است.«حمید ناصری کرمانشاهی» پژوهشگر تاریخی و تهران‌شناس دراین‌باره می‌گوید: «دوره صفویه میدان مشق زمین هموار و خارج شهر، حدود ۲۵هکتار بود که اطرافش درختان فراوانی وجود داشت و زمان پیروزی افغان‌ها بر صفویان، به‌عنوان محل تمرینات نظامی استفاده می‌شد. این میدان می‌تواند هر گردشگری را با نگاه اول مجذوب خود کند و خاطره آن در ذهنش باقی بماند.»همچنین «اسکندر مختاری» پژوهشگر تاریخی درخصوص این میدان می‌گوید: «در طرح ارتقای میدان مشق باید آزادسازی اطراف میدان صورت پذیرد و میدان به یک فضای عمومی شهری تبدیل شود تا تاثیر زیادی در جذب گردشگران داخلی یا خارجی داشته باشد.»
۲۳ بهمن ۱۴۰۳ - ۱۱:۵۶
اگر در میان کوچه و خیابان‌های تهران گشتی بزنید و خودتان را به قلب پایتخت ایران برسانید، میزبان یکی از قدیمی‌ترین و پرماجراترین مکان‌های تاریخ می‌شوید که تاریخ، فرهنگ، زیبایی، هنر و معماری را درون خودش جای داده است؛ میدان مشق!