آگاه: مشکلات معلمان مدارس غیردولتی در ایران نیازمند اقدامات فوری و جدی است. با وجود قوانین موجود، اجرای نادرست و سلیقه‌ای این قوانین باعث شده که معلمان از شرایط کاری و حقوقی نامناسبی رنج ببرند. طرح تغییر قانون تاسیس مدارس غیردولتی می‌تواند گامی مهم در جهت بهبود شرایط معلمان باشد، اما تا زمانی که این طرح به قانون تبدیل و اجرایی نشود، معلمان همچنان با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند بود. امید است که با تصویب این طرح و نظارت دقیق بر اجرای آن، شرایط معلمان مدارس غیردولتی بهبود یابد.
معلمان مدارس غیردولتی از نبود یک نظام یکپارچه برای تعیین حقوق و مزایا رنج می‌برند؛ به عنوان مثال، برخی مدارس افزایش حقوق ۵۰درصدی را اعمال می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر تنها ۲۰درصد افزایش می‌دهند. این عدم شفافیت و عدالت در پرداخت حقوق، باعث نارضایتی معلمان شده است. مریم احمدی، ۱۰سال سابقه تدریس در مدارس غیرانتفاعی تهران دارد و می‌گوید: حقوق من ماهی هشت میلیون تومان است، در حالی است که برخی همکارانم در مدارس دیگر با سابقه کمتر، حقوق بیشتری می‌گیرند. پرداخت حقوق کاملا سلیقه‌ای است و هیچ استانداردی وجود ندارد. حتی افزایش حقوق سالانه نیز به نظر موسس مدرسه بستگی دارد. امسال فقط ۲۰درصد افزایش حقوق داشتیم، درحالی‌که برخی مدارس تا ۵۰درصد افزایش داده‌اند.
بیمه، ساعات کاری و حقوق ناعادلانه
بسیاری معلمان مدارس غیردولتی از بیمه ناقص یا عدم پرداخت بیمه در روزهای تعطیل و تابستان شکایت دارند. احمدی در مورد مشکلات بیمه‌ای خود می‌گوید با ۱۰سال سابقه، تنها ۳.۵سال بیمه برای او پرداخت شده است و ادامه می‌دهد: بیمه ما بسیار ناقص است. فقط برای روزهایی که در مدرسه حضور داریم، بیمه می‌شویم و در روزهای تعطیل و تابستان هیچ بیمه‌ای نداریم. در واقع، از ۳۶۵روز سال، فقط حدود ۱۳۰روز بیمه می‌شویم. این موضوع برای ما بسیار نگران‌کننده است، زیرا اگر اتفاقی بیفتد، هیچ پشتوانه‌ای نداریم.
معلمان مدارس غیردولتی اغلب ساعات کاری طولانی‌تری نسبت به معلمان مدارس دولتی دارند، اما حقوق آنها متناسب با این ساعات نیست. به عنوان مثال، معلمان ابتدایی در مدارس غیردولتی ۲۵ ساعت در هفته کار می‌کنند، اما حقوق آنها نصف حقوق تعیین‌شده برای ۴۴ ساعت کار در هفته است. علی رضایی، معلم مدرسه ابتدایی غیرانتفاعی با ۷ سال سابقه تدریس در مدارس غیرانتفاعی اصفهان می‌گوید: من در هفته ۳۰ ساعت تدریس می‌کنم، اما حقوقم حدود ۸میلیون تومان است. این مقدار با توجه به ساعات کاری‌ام و هزینه‌های زندگی اصلا کافی نیست. علاوه بر این، ما مجبوریم ساعت‌ها خارج از مدرسه را صرف طراحی آزمون، تصحیح اوراق و آماده‌سازی درس‌ها کنیم، اما این ساعات اصلا محاسبه نمی‌شود. این در حالی است که هیچ مزایای دیگری به ما تعلق نمی‌گیرد. حتی سنواتی که طبق قانون کار باید پرداخت شود، به ما داده نمی‌شود. فقط یک بار در سال، مبلغ ناچیزی به عنوان پاداش پایان سال دریافت می‌کنیم که آن هم به سختی پرداخت می‌شود.
زهرا سوری، مدیر یکی از مدارس غیر انتفاعی در تهران در گفت‌وگو با «آگاه» بر ناعادلانه بودن حقوق معلمان غیر انتفاعی تاکید می‌کند و می‌گوید: برخی معلمان مدارس غیرانتفاعی معمولا حقوقی بسیار پایین‌تر از همتایان رسمی خود دریافت می‌کنند. بر اساس گزارش‌ها، میانگین حقوق این معلمان بین ۴ تا ۸ میلیون تومان در ماه است، در حالی که معلمان رسمی با سابقه مشابه، حقوقی بالاتر از ۱۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند. این اختلاف حقوقی باعث کاهش انگیزه و رضایت شغلی معلمان غیرانتفاعی شده است. اما این همه ماجرا نیست برخی مدارس غیرانتفاعی نیز به دلیل آنکه شهریه بالایی دارند و در مکان‌های خوب شهر قرار دارند حقوق خوبی هم به معلمانشان پرداخت می‌کنند و حتی ما نمونه‌هایی داشته‌ایم که معلمان رسمی و حتی اساتید دانشگاه به دلیل شرایط و موقعیت خوب مالی که دراین مدارس حکمفرما است ترجیح می‌دهند در این مدارس تدریس کنند. او با اشاره به اینکه حقوق و مزایای معلم‌ها برای دوره پیش دانشگاهی و کنکور بسیار بهتر از سایر پایه‌ها است، ادامه می‌دهد: معلم‌هایی که برای کنکور آموزش می‌دهند اصولا حقوق بهتری نسبت به سایر معلم‌ها دریافت می‌کنند و این فاصله حقوقی بین معلم‌ها را افزایش می‌دهد. او بر این باور است که معلمان غیرانتفاعی معمولا با قراردادهای موقت و سالانه کار می‌کنند. این قراردادها اغلب بدون تضمین تمدید هستند، که باعث ایجاد نگرانی دائمی درباره آینده شغلی آنها می‌شود. بسیاری از این معلمان از عدم وجود حمایت‌های قانونی برای حفظ شغل خود شکایت دارند. اما باید این را هم در نظر گرفت که بیشتر هزینه‌هایی که موسسان مدارس از خانواده‌ها دریافت می‌کنند صرف پرداخت کرایه می‌شود و این سبب می‌شودکه هزینه زیادی برای مسئولان مدرسه باقی نماند.
سوری با تاکید بر اینکه برخلاف معلمان رسمی، معلمان غیرانتفاعی از مزایایی مانند حق اولاد، حق مسکن، و افزایش حقوق سالانه بهره‌مند نیستند. همچنین، بیمه و بازنشستگی آنها معمولا ناقص است و برخی آنها حتی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار ندارند، ادامه می‌دهد: معلمان غیرانتفاعی معمولا با حجم کاری بیشتری مواجه هستند. آنها ممکن است مجبور به تدریس در چندین مدرسه یا کلاس‌های با تعداد دانش‌آموزان بالا باشند، که این موضوع باعث خستگی و کاهش کیفیت آموزش می‌شود.
تفاوت فاحش در حقوق و شرایط کاری معلمان رسمی و غیرانتفاعی می‌تواند به کاهش کیفیت آموزش در مدارس غیرانتفاعی منجر شود. این موضوع به ویژه در مناطق محروم که مدارس غیرانتفاعی سهم بزرگی از آموزش را بر عهده دارند، نگران‌کننده است. او ادامه می‌دهد: حقوق پایین و عدم امنیت شغلی باعث شده است که بسیاری از معلمان غیرانتفاعی به فکر تغییر شغل یا مهاجرت به مدارس رسمی باشند. این موضوع می‌تواند به فرسایش نیروی انسانی در این مدارس و کاهش کیفیت آموزش منجر شود. حقوق معلمان غیرانتفاعی معمولا بر اساس توافق بین معلم و مدیر مدرسه تعیین می‌شود که این موضوع باعث ایجاد نابرابری و بی‌عدالتی در پرداخت‌ها شده است.
قوانین موجود و اجرای نادرست
بر اساس ماده‌های ۲۵ و ۲۶ قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی، حقوق و مزایای کارکنان این مدارس باید بر اساس قانون کار تعیین شود و کارکنان تمام‌وقت نیز باید از مزایای قانون تأمین اجتماعی برخوردار باشند. با این حال، برخی مؤسسان مدارس غیردولتی این قوانین را نادیده گرفته و با پرداخت حداقل دستمزد و بیمه ناقص، حقوق معلمان را تضییع می‌کنند.
طرح تغییر قانون تاسیس مدارس غیردولتی
سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی در حال همکاری با مجلس برای تغییر قانون تاسیس مدارس غیردولتی است. هدف این طرح، بهبود وضعیت پرداخت حقوق و بیمه معلمان و اطمینان از اینکه هیچ معلمی کمتر از حداقل حقوق قانون کار دریافت نکند، است.
بر اساس طرح پیشنهادی، معلمان مدارس غیردولتی که بر اساس ساعات کاری تعیین‌شده (۲۵ساعت برای ابتدایی، ۳۰ساعت برای متوسطه و ۳۶ساعت برای مدیریت) کار می‌کنند، باید حقوق کامل و بیمه تمام‌وقت دریافت کنند. این طرح به این دلیل مطرح شده که معلمان علاوه بر ساعات حضور در مدرسه، زمان زیادی را در منزل صرف آماده‌سازی محتوای علمی می‌کنند.
این طرح در کمیسیون آموزش مجلس تصویب شده و در نوبت بررسی در صحن علنی مجلس قرار دارد. در صورت تصویب، این طرح به قانون تبدیل شده و مدارس غیردولتی موظف خواهند شد حقوق و بیمه معلمان را به طور کامل پرداخت کنند. اما نکته ماجرا اینجاست که تا زمانی که این طرح در صحن علنی مجلس تصویب نشود، نمی‌توان آن را به مدارس غیردولتی ابلاغ کرد. این موضوع ممکن است باعث تاخیر در بهبود شرایط معلمان شود.