آگاه: امسال در میانه زمستان که فصل رونق کاسبی و جذب مشتری مدارس غیردولتی است، پنج‌ماه قبل از زمان مرسوم ابلاغ شهریه‌های مصوب مدارس غیردولتی، این مدارس با افزایش بیش از ۵۰درصدی شهریه اقدام به پیش‌ثبت‌نام می‌کنند. آموزش‌وپرورش هنوز نسبت‌به این افزایش غیرقانونی شهریه‌ها واکنشی نشان نداده است.
به گزارش آگاه؛ شهریه مدارس غیرانتفاعی معمولا متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند کیفیت آموزش، امکانات رفاهی، نسبت معلم به دانش‌آموز و برنامه‌های فوق‌برنامه وابسته است. هرساله سازمان مدارس و مراکز غیردولتی باتوجه‌به امتیاز مدارس غیرانتفاعی اقدام به انتشار شهریه مدارس غیرانتفاعی می‌کنند.
مدارس غیرانتفاعی، مبلغی با عنوان شهریه را در زمان ثبت‌نام مدارس از دانش‌آموزان دریافت می‌کنند که معمولا هزینه حقوق و مزایای معلمان، مدیر و کادر آموزشی، اجاره‌بها، هزینه خدمات آموزشی و فوق‌برنامه و... را دربرمی‌گیرد. مبلغ مذکور باتوجه‌به نوع خدمات ارائه‌شده و منطقه‌ای که مدرسه غیردولتی در آن واقع شده، متفاوت است. سال گذشته با اعلام رییس سازمان مدارس غیرانتفاعی، الگوی شهریه مدارس غیرانتفاعی تغییر کرد و مدارسی که از نظر کیفیت امتیاز بالایی را کسب کرده بودند توانستند شهریه خود را افزایش دهند. همچنین مدارس می‌توانستند با ارائه مستندات و دریافت مجوز از سازمان مدارس و مراکز غیرانتفاعی، تا ۴۰درصد افزایش شهریه دهند. طبق اعلام رسمی این سازمان در خرداد گذشته، شهریه مدارس غیرانتفاعی بین ۱۰ تا ۸۰میلیون تومان بود که باتوجه‌به پایه تحصیلی و امکانات ارائه‌شده ازسوی مدرسه متفاوت است؛ به‌طوری‌که برای سال تحصیلی ۱۴۰۴- ۱۴۰۳ شهریه ۴۰درصد مدارس غیرانتفاعی بین ۱۰ تا ۲۰میلیون، شهریه ۳۴درصد مدارس بین ۲۰ تا ۳۰میلیون، شهریه ۱۴درصد مدارس بین ۳۰ تا ۴۰میلیون، شهریه ۶درصد مدارس بین ۴۰ تا ۵۰میلیون، شهریه ۲.۵درصد مدارس ۵۰ تا ۶۰میلیون، شهریه ۱.۵درصد مدارس ۶۰ تا ۷۰میلیون و کمتر از یک درصد مدارس بین ۷۰ تا ۸۰میلیون بود. اما در سال جاری هنوز شهریه مدارس غیرانتفاعی ۱۴۰۵ - ۱۴۰۴ اعلام نشده است و این مدارس مجاز به افزایش شهریه برای پیش ثبت‌نام مدارس نیستند. باوجوداین، اغلب مدارس غیردولتی حدود یک‌ماه است که پیش‌ثبت‌نام خود را براساس افزایش شهریه‌هایی که تا ۵۰درصد هم می‌رسند انجام می‌دهند.
افزایش ۵۰درصدی شهریه‌ها
از سوی دیگر، طبق اعلام سازمان مدارس غیردولتی، مبلغ دریافتی به‌عنوان پیش‌ثبت‌نام این مدارس باید باتوجه‌به شهریه مدارس در سال تحصیلی جاری از اولیای دانش‌آموزان اخذ شود و مدیران مدارس تنها مجاز به دریافت بخشی از شهریه در زمان پیش‌ثبت‌نام هستند. همچنین درصورت انصراف دانش‌آموز از پیش‌ثبت‌نام مدرسه به هر دلیلی، مدیران باید کل هزینه دریافت‌شده را به والدین عودت دهند. علاوه‌براین، مدارس مجاز هستند تا سقف ۴۰درصد شهریه مصوب مدرسه را که براساس برنامه درسی رسمی دانش‌آموزان مشخص کرده‌اند به‌عنوان شهریه فوق‌برنامه تعیین کنند. به‌عبارتی می‌توان گفت که اگر هزینه شهریه رسمی مدرسه‌ای ۱۰میلیون تومان باشد، سقف شهریه فوق برنامه ۱۴۰۴ - ۱۴۰۵ برای این مدرسه چهارمیلیون تومان است و درصورت اعلام مبلغ بالاتر به دانش‌آموزان، با مدرسه برخورد خواهد شد. این در حالی است که تاکنون هیچ‌یک از این تهدیدها بر روی عملکرد مالی مدارس غیردولتی تاثیری نداشته و این مدارس همچنان با درصد موردنظر خود افزایش شهریه تعیین و بخش قابل‌توجه یا تمام آن را در قالب یک یا چند فقره چک از والدین دریافت می‌کنند. ازآنجاکه این مبالغ برای سال تحصیلی آینده تا ۱۰۰میلیون تومان می‌رسد، بسیاری از خانواده‌ها در ثبت‌نام فرزندان خود در مدارس قبلی مجبور به بازنگری شده‌اند.
اظهارات شهریه‌ای مقام مسئول
احمد محمودزاده، رییس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی، امسال و در آخرین اظهارنظر شهریه‌ای خود گفت: نزدیک به ۴۰درصد شهریه‌های مدارس در کشور بین ۱۰ تا ۲۰میلیون تومان برآورد شده و قریب به ۳۴درصد شهریه‌های مدارس نیز بین ۲۰ تا ۳۰میلیون تومان تعیین شده است. وی به ماده۱۵ و ۱۶ قانون تاسیس مدارس و مراکز غیردولتی که در آن سازوکار تعیین شهریه مشخص شده است، اشاره کرد و افزود: بر این اساس شورای نظارت مرکزی (آموزش‌وپرورش) الگوی تعیین شهریه را اعلام و استان‌ها نیز با رعایت قانون نسبت‌به تعیین شهریه باتوجه‌به این شاخص‌ها اقدام می‌کنند. معاون وزیر آموزش‌وپرورش ادامه داد: طی دوسال گذشته بخشی از این فرآیند اتفاق افتاده و در سال جاری نیز موفق شدیم تا این فرآیند را به‌صورت کامل در کشور اجرا کنیم. به گفته محمودزاده، در ماده۱۵ این قانون هفت شاخص مربوط به تعیین شهریه شامل (تورم، موقعیت و فضای آموزشی، تجهیزات، فوق‌برنامه و...) مشخص است و براساس مصوبه امسال، میزان افزایش شهریه مدارس متناسب با مولفه‌های الگو و ارائه برنامه‌های آموزشی و پرورشی در راستای اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین و فعالیت‌های فوق‌برنامه درسی و غیردرسی تعیین شد.
دستورالعمل ابلاغی به مدارس غیردولتی
وی به صدور دستورالعمل ابلاغی به مدارس غیردولتی اشاره کرد و گفت: به استناد این دستورالعمل، میزان تخصیص ساعات فوق‌برنامه درسی و غیردرسی در مقطع ابتدایی و برای دوره‌های متوسطه اول و دوم نیز فرآیندی مشخص، تعیین و ابلاغ شده است. محمودزاده بیان کرد: براساس الگوی تعیین شهریه و در ترکیبی که در ماده۱۶ دیده شده هر منطقه از کشور به ازای هر مدرسه پس از بررسی نهایی در کمیته شهریه مناطق، وفق قانون بارگذاری شهریه‌ها انجام شد.
معاون وزیر آموزش‌وپرورش با اشاره به فعالیت ۱۸هزار واحد آموزشی در کشور خاطرنشان کرد: امروز به‌جرات اعلام می‌کنم این فرآیند در بیش از ۱۷هزار مدرسه در استان‌ها، مناطق و مدارس کشور تکمیل شده و فرآیند بارگذاری شهریه‌های سایر مدارس نیز درحال انجام است.محمودزاده ادامه داد: مدارس موظف هستند مطابق شهریه اعلامی در سامانه نسبت‌به پذیرش و ثبت‌نام دانش‌آموزان اقدام کنند و در صورت عدم دسترسی و مشاهده شهریه سامانه‌ای مکلف هستند تا در توافق با خانواده‌ها برابر شهریه سال قبل و به‌صورت علی‌الحساب ثبت‌نام دانش‌آموز را تا زمان ابلاغ نهایی شهریه انجام دهند. درحالی‌که طبق گفته‌های این مقام مسئول شهریه حدود نیم درصد از مدارس پس از بررسی و توافق در سامانه اعلام می‌شود، باوجوداین در عمل بالغ بر ۵۰درصد مدارس غیردولتی خود را جزو این نیم درصد به شمار می‌آورند. این مسئول در آموزش‌وپرورش با ارائه توضیحات پیرامون جزییات شهریه‌های ثبت‌شده در سامانه گفت: شهریه‌هایی که در سامانه ارائه‌شده شامل مباحث و برنامه‌های درس ملی طبق مصوبات آموزش‌وپرورش و براساس ساعات تعریف‌شده و بخشی دیگری نیز مربوط به فوق‌برنامه‌های درسی و غیردرسی است که آنها نیز در چارچوب ضوابط و بر اساس ابلاغیه مصوبه شورای عالی آموزش‌وپرورش انجام می‌گیرد.
هزینه‌های جانبی جزء نرخ مصوب شهریه نیست
معاون وزیر آموزش‌وپرورش به دریافت هزینه‌های خارج از نرخ شهریه مصوب اشاره کرد و افزود: بخشی از دریافت‌ها و هزینه‌های جانبی در مدارس غیردولتی تابع نظام نرخ‌گذاری ستاد تنظیم بازار و به تصمیمات انجمن اولیا و مربیان مدارس منوط می‌شود. وی افزود: هزینه‌هایی چون پذیرایی ناهار، سرویس مدرسه، پوشش دانش‌آموزی به‌هیچ‌عنوان با شهریه اعلامی در سامانه ارتباط ندارد و مستلزم عقد قراردادهای منعقده با اولیاست. محمودزاده تاکید کرد: هرگونه هزینه‌های تجملاتی و پذیرایی که با فرهنگ اسلامی - ایرانی و رویکردهای تربیت اسلامی ناسازگار باشد، ممنوع است.این مسئول همچنین گفت: دریافت‌هایی که در برخی از مدارس با عناوین آموزشگاهی انجام می‌پذیرد نیز براساس تفاهم‌های انجمن اولیا و مربیان مدارس و مجوز برگزاری دوره‌های آموزشی ازجمله زبان خارجی در ساعات غیردرسی و اختیاری است که این مبالغ نیز خارج از شمول شهریه اعلامی خواهد بود.
مدارس ناقض قانون را گزارش دهید
وی ضمن تقدیر از موسسان و مدیران مدارسی که با احترام به قانون و متناسب با الگو نسبت‌به تعیین شهریه مبادرت می‌کنند، گفت: اولیا در صورت مشاهده اندک مدارسی که نقض قانون رفتار می‌کنند، می‌توانند گزارش‌های خود را به مناطق و اداره کل آموزش‌وپرورش استان‌ها در سراسر کشور گزارش و پیگیری کنند. محمودزاده درخصوص نظارت بر فرآیند و عملکرد مدارس غیردولتی گفت: طوری برنامه‌ریزی‌شده تا همزمان با پروژه مهر که در بازه زمانی ثبت‌نام‌ها همراه است، نظارت کافی و لازم را داشته باشیم. وی تاکید کرد: بر اساس شهریه ابلاغی در ابتدای اردیبهشت هیچ‌گونه افزایش درصدی و تعریف برابر را در یک منطقه و استان مشخص نشده و شهریه‌ها تنها متناسب با عملکرد و شاخص‌های مدرسه تعیین شده است.
شهریه برخی مدارس کاهش یافت
رییس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش‌وپرورش گفت: برخی مدارس در فرآیند تعیین شهریه با کاهش نرخ شهریه مواجه شدند که براساس بررسی متغیرهایی مثل محیط آموزشی، عدم تجهیزات و سایر شاخص‌ها شهریه این مدارس کاهش یافته. وی ادامه داد: بنابراین نمی‌توانیم به‌صورت کلی بگوییم که هر منطقه یا شهر یا استان چند درصد افزایش داشته است، زیرا بررسی همه شاخص‌ها و الگوها؛ تعیین‌کننده میزان افزایش یا کاهش شهریه مدارس هستند.
نظارت میدانی و سامانه‌ای بر عملکرد مدارس
وی درباره نظارت‌های دوره‌ای و مستمر از روند عملکرد مدارس غیردولتی گفت: نظارت میدانی و سامانه‌ای انجام می‌شود و تیم‌های نظارتی پس از بررسی موضوعات مختلف و مستندسازی اطلاعات ضمن تسریع در رسیدگی به شکایات مردمی، قاطعانه با هر متخلف برخورد قانونی خواهند کرد.
معاون وزیر آموزش‌وپرورش خطاب به موسسان و مدیران مدارس خاطرنشان کرد: متناسب با الگوهای مشخص شده و باتوجه‌به میزان ارائه خدمات آموزشی و تربیتی و ۳۰ساعته شدن فعالیت رسمی معلمان را که تاثیر بسزایی در انگیزه فعالیت آموزشی و کیفیت‌بخشی دارد، مبنای تخصیص شهریه قرار دهند و از دریافت هرگونه وجه خارج از عرف جدا پرهیز کنند. وی به خانواده‌ها پیرامون مشاهده شهریه سامانه‌ای و اطلاع از میزان شهریه اعلامی مدارس تاکید کرد و خواستار آن شد تا در صورت مشاهده هرگونه تخلف در مراحل ثبت‌نام، موارد شکایت را به صورت حضوری در مناطق و استان‌ها یا از طریق سامانه گزارش دهند. اما گفته‌های محمودزاده در بندهای آخر این گزارش هرگز مستوجب برخوردهای پیشگیرانه نمی‌شوند. به بیان دیگر، اگرچه این خط و نشان‌های ستادی در آستانه فصل ثبت‌نام مدارس غیردولتی رسانه‌ای می‌شوند بااین‌حال این والدین هستند که در برابر درخواست‌های ریز و درشت و خارج از ضابطه مدارس غیردولتی خلع سلاح هستند و خود را برای پرداخت مبالغ درخواستی مجبور می‌بینند.
عقب‌ماندن آموزش‌وپرورش
نظام آموزشی طبقاتی در هیچ از یک از کشورهای توسعه‌یافته دیده نمی‌شود. پیشرفته‌ترین کشورهای جهان از نظام‌های آموزشی دولتی برخوردار هستند و عموما کیفیت آموزش را برای همه مدارس در سطح قابل‌قبول و یکسانی حفظ می‌کنند. میانگین سهم بخش خصوصی در آموزش‌وپرورش این کشورها بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است. در حالی که بیش از ۸۰ درصد دانش‌آموزان در کشورهای عضو OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) در مدارس دولتی ثبت‌نام کردند و درس می‌خوانند. البته در ایران نیز حدود ۸۵ درصد دانش‌آموزان در مدارس دولتی مشغول به تحصیل هستند اما تفاوت اینجاست که کیفیت آموزش در مدارس غیردولتی و پولی بسیار بالاست. دولت در کشورهای توسعه‌یافته درصدد جداسازی دانش‌آموزان در نظام آموزشی نیست و امکانات را برای همه فراهم می‌کند. در ایران اما حتی پایتخت نیز مدارس کاملا طبقاتی شده‌اند و وضعیت در شهرهای محروم‌تر به مراتب بدتر است. از طرفی اگر فرض را بر این بگیریم که دانش‌آموزان مدارس سمپاد و دیگر مدارس معروف پولی از هوش بیشتر از میانگین برخوردار باشند، باز هم جداسازی این دانش‌آموزان محل تردید و سوال است. بسیاری از اندیشمندان و محققان اعتقاد دارند که این جداسازی می‌تواند جلوی رشد و شکوفایی دانش‌آموزان تیزهوش را بگیرد و بر دانش‌آموزان مدارس عادی و دولتی نیز آثار مخربی دارد. آنچه امروز در کشورهای توسعه‌یافته به آن اهمیت داده می‌شود تنوع دانش‌آموزان در کنار یکدیگر است که می‌تواند زمینه‌ساز رشد و شکوفایی در نظام آموزش‌وپرورش شود. آمارها و شواهد نشان می‌دهد که جداسازی دانش‌آموزان جهان و به طور مشخص در ایران تحت عنوان سمپاد، نمونه دولتی یا مدارس پولی دیگر نظیر فرهنگ آثار زیان‌باری بر نظام آموزش‌وپرورش داشته است. این طبقه‌بندی قاعدتا باید بر مبنای استعداد و توانایی انجام می‌شد اما امروزه براساس طبقه اقتصادی خانواده‌ها انجام می‌شود. یعنی درحالی‌که اصل و ماهیت این سیاست غلط بوده اما از اصل و ماهیت خود نیز دور شده و به پدیده‌ای منحصربه‌فرد تبدیل شده است. از سوی دیگر جداسازی دانش‌آموزان مصداق بارز پایمال‌شدن عدالت آموزشی و وقتی این کار مثل مدارس سمپاد از سوی حکومت انجام شود، یعنی عملا دولت بی‌طرفی خود در آموزش‌وپرورش عمومی را نقض کرده است.
نظر شما