آگاه: ایلام در دوران قاجار به «پشتکوه» معروف بوده و یک قرارگاه تابستانی خوب برای والی وقت به حساب می‌آمد. قلعه والی یکی از شاخص‌ترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی ایلام است که از زمان حکومت قاجار بر جای مانده است. در این گزارش می‌خواهیم با این قلعه تاریخی بیشتر آشنا شویم.قلعه والی در سال ۱۳۲۶هجری‌قمری و به دستور «غلامرضاخان والی» در محله‌ای به نام «حسین‌آباد فیلی» که به‌عنوان «ده‌بالا» مشهور بوده، احداث شد. این قلعه در زمینی به بزرگی ۲۵۰۰مترمربع ساخته شده است. اینگونه به نظر می‌رسد که هدف غلامرضاخان والی از احداث این قلعه، ساخت مکانی برای اقامت خود در فصل تابستان بوده است.بعد از اینکه ساخت قلعه والی به پایان رسید، غلامرضاخان دستور داد تا کتیبه‌ای به طول ۱۸۰سانتی‌متر به خط نستعلیق حکاکی و سپس بر بالای ورودی شرقی بنا نصب شود ولی در جریان جنگ تحمیلی این کتیبه سقوط کرد و هم‌اکنون نیز در بخش دیگری از قلعه نگهداری می‌شود.زیربنای قلعه والی چیزی در حدود ۱۵۰۰مترمربع است. این قلعه دارای یک حیاط مرکزی به مساحت ۷۰۰مترمربع است. این حیاط از سه سمت به‌وسیله عمارت احاطه شده است. آب این قلعه ازسوی چشمه «بی‌بی» تامین می‌شده که آب این چشمه با استفاده از تنبوشه، به محدوده حیاط مرکزی قلعه منتقل می‌شده است. عمده مصالح به‌کاررفته در ساخت قلعه والی، شامل آجر و در مواردی سنگ است.به‌محض ورود به حیاط قلعه قطعا درختان کهنسال کاج و حوض مستطیل‌شکل موجود در آنجا توجه شما را جلب خواهند کرد. این درختان زیبایی خاصی به قلعه داده‌اند.در معماری و ساخت بنا نیز از عواملی استفاده شده است که باعث جذابیت هرچه بیشتر قلعه والی شده‌اند. ازجمله زیبایی‌های معماری و ساخت بنا می‌توان به تراس‌های سرپوشیده واقع در ضلع جنوبی قلعه که همراه با پنجره‌های مشبک با شیشه‌های الوان هستند، نرده‌های مشبک آجری به رنگ زیبای فیروزه‌ای، اورسی‌ها، ستون‌های دایره‌ای قلعه، سرستون‌های نقش‌دار و قوس‌های کمانی و تزیینی قلعه اشاره کرد.در زمان وقوع جنگ تحمیلی، بخش کوچکی از قلعه والی تخریب شد که در حدود پنج درصد ارزیابی شد. این مسئله باعث شد تا در سال۱۳۶۷، سازمان میراث فرهنگی تصمیم به آغاز عملیات مرمت این اثر تاریخی ارزشمند کند. عملیات بازسازی قلعه در سال۱۳۶۹ پایان پذیرفت. در این بازسازی سعی بر آن بود تا سبک معماری آن حفظ شود ولی تغییرات کوچکی نیز در بنا همچون تعبیه تیرآهن در سقف ایوان‌های قلعه و سقف خرپشته‌ها داده شد.ذکر این نکته لازم است که هم‌اکنون موزه مردم‌شناسی ایلام نیز در محل قلعه والی برپا شده و آماده به تصویر کشیدن تاریخ مردم این خطه از کشورمان برای بازدیدکنندگان گرامی است.قلعه والی به‌عنوان یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی استان ایلام که یادگاری برجای‌مانده از دوران قاجاریه در ایران است، در تاریخ ۱۹خرداد سال۱۳۷۶ هجری شمسی و با شماره ثبت۱۷۹۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
۱۵ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۲:۱۰
ایلام، شهری زیباست که در غرب ایران و در میان گروهی از کوه‌های استوار قرار گرفته است. این شهر که در ارتفاعات بالا جای گرفته و از آب و هوای معتدل بهاری و کوهستانی برخوردار است، در دوره قاجار موردتوجه والی وقت بود.