آگاه: روستای فورگ یکی از روستاهای شهرستان درمیان از توابع بیرجند است که در ۱۰۷کیلومتری جنوب‌شرقی بیرجند در خراسان جنوبی قرار دارد. فورگ یکی از قدیمی‌ترین روستاهای این شهرستان محسوب می‌شود و بافت آن قدیمی است. این روستا روی کوه و دور تا دور قلعه‌ای بزرگ شکل گرفته که به قلعه فورگ به نام همین روستا مشهور است. فورگ را بیشتر به‌خاطر این قلعه که یکی از زیباترین قلعه‌های ایرانی است، می‌شناسند.
قلعه فورگ از جاهای دیدنی بیرجند است و در ۱۱۰کیلومتری شرق بیرجند و در روستای فورگ از توابع شهرستان درمیان در فاصله پنج‌کیلومتری قرار دارد. وجود مناطق کوهستانی زیاد باعث شده است که اسماعیلیان در مبارزه با حکومت عباسیان در این قلعه‌ها زندگی می‌کردند و در مبارزات خود چندین سال به‌دلیل ساخت قلعه‌های صعب‌العبور پیروز شدند قلعه‌های مرتفع و مستحکمی در اکثر مناطق این شهرستان و سایر شهرهای جنوبی خراسان ساخته و باقی گذاشتند.
قلعه باعظمت و کم‌نظیر فورگ یا قلعه میرزا رفیع‌خان که خوشبختانه تا حدود زیادی از گزند حوادث مخرب طبیعی و مصنوعی و دست تطاول زمانه در امان مانده است، همچون نگینی شاهوار در میان آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی استان خراسان جنوبی می‌درخشد. این بنا در در زمره ۱۰قلعه تاریخی مهم کشور و از آثار مهم و قابل‌توجه ایران است که علاوه‌بر جایگاه ملی، ظرفیت ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو را داراست. این اثر تاریخی به شماره ۳۴۵۰ در تاریخ ۱۲/۲۸/ ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
از نظر پیشینه تاریخی محوطه، ساخت قلعه فورگ در زمان نادرشاه افشار به وسیله میرزا بقاخان حاکم منطقه شروع شده و پس از وی پسرش، میرزا رفیع‌خان ساختمان قلعه را به اتمام رسانده است. در دوره قاجاریه، کشمکش‌های سختی بین حاکم‌نشین قاینات و حاکم‌نشین فورگ و درمیان رخ می‌دهد که درنهایت به کشته‌شدن میرزا رفیع‌خان و تصرف قلعه منجر می‌شود.
اسناد و مدارک غیرمکتوب در ارتباط با وقایع مربوط به زمان ساخت یا حوادث تاریخی و طبیعی به وقوع پیوسته در این مجموعه محدود بوده و به حفاری و بررسی‌های بیشتری نیاز دارد. تنها کتیبه موجود که بر سطح ساروجی آب‌انبار قلعه حک شده است، تاریخ ۱۱۸۱هجری شمسی را نشان می‌دهد و حاکی از آن است که تعمیراتی ازسوی استادی به نام ابوسعید جزیکی در اوایل دوره قاجار، در بنا صورت گرفته است. بررسی‌های تاریخ محلی منطقه نیز تا حد زیادی با این تاریخ‌ها همخوانی دارد و حاکمیت میرزا بقاخان و پس از وی، فرزندانش به‌ویژه میرزا رفیع‌خان دوم و میرزا رفیع‌خان سوم مطالب فوق را تایید می‌کند.
تاریخ ساخت این قلعه در کتاب دیوان لامع، نوشته محمد رفیع بن عبدالکریم در میانی، سال ۱۱۲۵ هجری شمسی ذکر شده است.
کلنل مک گرگر در سفرنامه خود تحت‌عنوان سفری به ایالت خراسان از قول دکتر فوربز نیز آورده است: قلعه بر بالای تپه‌ای به ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ پا بنا شده که از ارتفاعات شمال و غرب می‌تواند مورد تهدید آتشبار قرار گیرد. در جنوب آن و در دو طرف دیگر کوهی واقع شده که از قله تا دیوارهای قلعه ۱۲۰۰ یارد فاصله دارد.
۱۸ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۲:۵۳
کد خبر: ۱۱٬۵۱۰
فورگ روستایی با قلعه‌های زیبا در دامنه کوه مومن‌آباد واقع شده است و از مناطق ییلاقی خراسان جنوبی به شمار می‌رود که آب و هوای آن سرد کوهستانی است.
نظر شما