آگاه: هوش مصنوعی در اینستاگرام به نمایش بهترین و مرتبط‌ترین محتوا برای هر کاربر کمک میکند. حتماً شما هم تاکنون بارها این سؤال را پرسیده‌اید که: «اینستاگرام از کجا می‌داند من به این موضوع علاقه دارم؟» باید گفت هوش مصنوعی این شبکه رسانه ای تحلیل بسیار دقیقی از رفتار کاربرانش دارد و تقریبا به هرآنچه فکر می کنید را در اختیارشان می گذارد یا کاربران را به آنچه می خواهد هدایت می کند. قسمت مخوف داستان آنجاست که در طول روز که هزاران فکر منفی و استرس زا به ذهن ما می‌یابد. هوش مصنوعی با ضریب خطای بسیار پایین دقیقا همان افکار منفی و مخرب را به صورت پست در این پلتفرم به نمایش می‌گذارد. اما سئوال اینجاست که این نرم افزار چه رخدادی برسر شخصیت افراد می‌آورد؟ هوش مصنوعی آن چطور عمل میکند؟
پلتفرمی که در ابتدا فقط برای اشتراک گذاشتن تصاویر بیاد ماندنی و نه چیز دیگری استفاده می‌شد حالا به یک موضوع جدی در زندگی اکثر انسان‌ها تبدیل شده است. البته تاثیرات منفی این نرم افزار هم بر کسی پوشیده نیست. از هوش مصنوعی گرفته تا ترویج بی بند و باری و تبلیغ‌های بالای ۱۸ سال. در سالیان اخیر این شبه پیام‌رسان تبدیل به یک معضل جدی شده است. هوش مصنوعی در این رابطه به دنبال خلاءهای کاربران می‌گردد تا به آن پاسخ دهد. به‌قولی شریک تنهایی‌های کاربران باید باشد. نخستین ملاک محتوای قوی است.
هوش مصنوعی تو را می‌خواند
تا چندی پیش کسی باور نمی‌کرد که هوش مصنوعی بتواند مانند انسان‌ها رفتار کند یا حتی فکر آنها را بخواند. اما با کمک اینستاگرام ورق برگشته است. هوش مصنوعی به پیشرفت انسان و تکنولوژی کمک زیادی میکند اما این تکنولوژی روی بد دیگری هم دارد و آن تاثیرات مخربی است که بر روی مخاطبان خود می‌گذارد. انتخاب پست‌هایی که برای شما در این نرم افزار نشان داده می‌شود همه و همه به عهده هوش مصنوعی و با توجه به سلیقه و آن چه می‌خواهد در اختیارتان می‌گذارد. «رضا مهدوی» آگاه مسائل نرم افزار در گفت وگو با خبرنگار ما می‌گوید: «اینستاگرام به محتویات ارتباطی شما دسترسی دارد. پست الکترونیکی، مجموعه عکس‌ها، پست‌هایی که شما توقف زمان‌دار روی آن دارید و مواد مختلف که توسط هوش مصنوعی مورد تحلیل قرار می‌گیرد و پاسخ آن در مواجهه کار با محتوای آن دریافت می‌شود. چون این رسانه برای جذب و نگهداری مخاطب باید نیاز ذهنی کاربرانشان را پاسخ دهد.»
ذهن خوانی مخوف
مهدوی می‌افزاید: «آدم‌هایی که برای فرار از سختی روزگار و فکرهای نه چندان خوشحال کننده و مثبت خود به فضای مجازی پناه می‌برند؛ دقیقا با همان محتوای مشابه روبه رو می‌شوند و دیگر راه فراری برای شان وجود ندارد. چون محتوای قوی براساس هوش برنامه‌ریزی شده و دقیق در اختیارشان قرار می‌گیرد.»
تحقیقات نشان داده تاثیر اینستاگرام باعث تغییر انتظارات غیر واقعی در بین زنان و مردان می‌شود، در این شبکه تلاش شده که خودنمایی و خودشیفتگی انسان‌ها شکل بگیرد و رفتارهای دوگانه در زندگی‌ها بروز کند. همه و همه از نرم افزاری که در دنیای مجازی و با یک هوش ساختگی اما با پشت پرده قوی جلو می‌رود! نظم دادنی که مقتضی دنیای اینستاگرام است. پست‌های ویژه‌ای که می‌گوید باید اینطور لباس بپوشید و اینطور زندگی کنید این چیزها را بخرید با چنین افراد خاصی در ارتباط باشید و مثل این افراد شوید و حتی جور فراتر. این روند رفته رفته زندگی‌ها و جامعه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
۲/۵ درصد از زنان با اختلال بدشکلی و ضد اجتماعی صفحه‌های زیادی در اینستاگرام دارند
۲/۲ درصد از مردان با اختلال بدشکلی و ضد اجتماعی صفحه‌های زیادی در اینستاگرام دارند
۳۰ درصد از کاربران ایرانی یعنی ۷.۵ میلیون نفر از این شبکه استفاده می‌کنند
۳۱ درصد از کاربران ایرانی اینستاگرام بانوان هستند
فضایی که عادی نیست
علی جواهری ـ دبیر اجتماعی
فضای مجازی مثل یک اجتماع است که ویژگی‌های فردی و جمعی دارد. از جمله ویژگی‌های فضای مجازی این است که در این فضا هویت، اخلاق و امنیت نسبی است. بخشی از تحلیل این موضوع مربوط به اخلاق، رفتار و چیزهایی است که افراد در فضای مجازی از خود به جا می‌گذارند. ما در جامعه واقعی افرادی داریم که خودشیفته، دچار نارسیسیسم و عدم تعادل رفتاری هستند، این افراد در فضای مجازی هم حضور دارند، اما به عقیده جامعه‌شناسان فضای مجازی یک تفاوت مهم بین فضای مجازی و فضای واقعی در بروز و ظهور شخصیت افراد نامتعادل وجود دارد و آن هم این است که در فضای واقعی اگر فردی رفتاری نابهنجار بروز و ظهور بدهد، از آنجا که هویتش قابل شناسایی است، قدرت جمعی جلو او را می‌گیرد، حتی گاهی مردم او را طرد می‌کنند، از جانب آنها پذیرفته نمی‌شود، در نتیجه بروز و ظهور این رفتارها عمدتا شخصی یا در محیط‌های خاص است، اما یکی از قابلیت‌های فضای مجازی قابلیت انتشار و قدرت نمایش و بازبینی توسط جمعی از افراد است.
آنچه در سالیان اخیر در اینستاگرام و به طور کلی فضای مجازی می‌بینیم این است که یک بچه را مورد آزار کلامی قرار می‌دهند یا دست می‌اندازند و فیلم آن را به اشتراک می‌گذارند، در حالی که اینها حتما جنبه‌هایی از آزار کودکان است. بر اساس کنوانسیون‌ها و قوانین بین‌المللی به هر نحوی که کودک را سر کار بگذارید و از کلام، رفتار، سادگی و دانش کم او سوءاستفاده کنید و این کار را در معرض دید دیگران قرار دهید، مرتکب کودک‌آزاری شده‌اید. پدران و مادران نمی‌دانند که اگر ما قانون محکمی در این باره داشتیم و اگر قوانینی بود که از کودکان ایرانی حمایت می‌کرد، برای چنین اقداماتی مجازات می‌شدند. گاهی اوقات در کشورهای خارجی همین صحنه‌های کودک‌آزاری که در ایران به آن شوخی و طنز گفته می‌شود، به تناسب جرم سه تا شش ماه زندان دارد و گاهی اوقات پلیس بچه را از پدر و مادر می‌گیرد به این دلیل که پدر و مادر صلاحیت نگهداری از او را ندارند. این رفتارها در کشور ما ناشی از این است که متاسفانه ایرانیان در مواجهه با فضای مجازی از رشد اجتماعی و رشد فرهنگی مناسبی برخوردار نیستند. نمایش هر نوع رفتار کودکان چه رفتاری که باعث گریه کودک می‌شود چه وادار کردن کودک به رقصیدن و چه تقلید صدای کودک از مصداق‌های عینی کودک‌آزاری است. اما چون ما قوانین روشنی در این باره نداریم، شما اینها را تحت عنوان طنزهای اجتماعی می‌بینید و به وفور هم در شبکه‌های اجتماعی وجود دارند.
اگر قانون شفاف و روشنی داشته باشیم که با همه به یک نحو رفتار کند، مسئله حل می‌شود. علاوه بر این اگر به خانواده‌ها و شهروندان آموزش بدهیم که از فضای مجازی چگونه استفاده کنند، به‌تدریج جامعه می‌آموزد که در مواجهه با این نوع افراد و شخصیت‌ها در فضای مجازی چه رفتاری داشته باشد. تلویزیون و مطبوعات باید افکار عمومی را آگاه کنند.
«فایزه طهرانی» آگاه مسائل اجتماعی مطرح کرد
عامل تغییرات غیر واقعی
آسیب‌های اجتماعی نوظهور، آسیب‌هایی است که بر اثر فناوری‌های جدید ارتباطی مانند اینترنت، ماهواره، تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان ایجاد شده‌اند و تاثیرات مهمی بر فرد و به تبع آن جامعه داشته و دارند. این آسیب‌ها که به دو دسته اجتماعی و روانشناختی تقسیم می‌شوند، به دلیل میزان استفاده و خصوصیات ویژه روانشناختی زنان، بر آنان تاثیری مضاعف دارد.
تاثیر این فضا باعث تغییر انتظارات غیر واقعی در بین زنان و مردان می‌شود، خودنمایی و خودشیفتگی در انسان‌ها شکل گرفته، رفتارهای دوگانه در زندگی‌ها بروز پیدا میکند و در نتیجه به کشمکش بین زوجین منجر می‌شود. این فضا می‌تواند سبک غذا خوردن، خودآرایی، پوشاک، مد، نوع مسکن، نوع خودرو، اوقات فراغت، نگرش، دین و مذهب، ورزش و هنر ما را تحت تاثیر خود قرار دهد پس مسلم است که امروزه این شبکه به‌عنوان منبعی قدرتمند برای نفوذ فرهنگ و القائات در جامعه و به‌ویژه زنان محسوب شود. آدمی همیشه به‌دنبال قیاس‌های اجتماعی بوده، به‌طوری که خود را با گروه‌ها، الگوها و دوست‌های خود مقایسه میکند، در این شبکه‌ها تلاش شده که خودنمایی و خودشیفتگی انسان‌ها شکل بگیرد و رفتارهای دوگانه در زندگی‌ها بروز کند و در نتیجه به کشمکش بین زوجین منجر شود. نبود نظارت توسط برخی مدیران در سطح جامعه بهره‌وری نادرست از این فضا را رقم می‌زند و تنها نگرانی ما باید آموزش دادن افراد جامعه از سنین پایین تا بالا باشد و آموزش جنبه‌های مثبت در دستور کار قرار بگیرد.
تاثیرات منفی اینستاگرام بر سلامت روان افراد
محققان در مطالعاتشان نشان داده‌اند اینستاگرام می‌تواند بر سلامت ذهنی تأثیرات منفی مختلفی بگذارد؛ زیرا مسائلی مانند افسردگی، اضطراب و نگرانی‌های مربوط به شکل بدن به استفاده از آن مرتبط است.
سلیک تحقیق در سال ۲۰۲۰ نشان داد که بیش از ۱میلیارد نفر از اینستاگرام استفاده کرده و به طور متوسط روزانه ۳۰ دقیقه را برای این پلتفرم مبتنی بر تصویر صرف می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که اینستاگرام می‌تواند بر سلامت ذهنی تأثیر منفی بگذارد، زیرا مسائلی مانند افسردگی، اضطراب و نگرانی‌های مربوط به شکل بدن به استفاده از آن مرتبط است. مساله تاثیر اینستاگرام روی سلامت روان همواره مورد توجه بسیاری از دانشمندان بوده است. به عنوان مثال، یک مطالعه کیفی در میان دانشجویان دانشگاه بریتانیا نشان داد که اگرچه اینستاگرام می‌تواند ارتباط اجتماعی را تقویت کند، اما ایده‌آل‌هایی را نیز ارائه میکند که منجر به آزار و اذیت سایبری و جستجو برای پذیرش اجتماعی شود که بر سلامت روانی تأثیر منفی می‌گذارد.