۳ تیر ۱۴۰۳ - ۱۱:۲۲

زهرا بذرافکن -خبرنگار گروه فرهنگ: از دو سال پیش خبرهایی از ساخت سریالی براساس رمان مشهور مرحوم سیمین دانشور، «سووشون» منتشر شد. از سال گذشته نیز اخباری از به پایان رسیدن فیلمبرداری آن و آمادگی برای پخش در رسانه‌ها منعکس شد. بااین‌حال، بعد از کش‌وقوس‌های زیاد و گذشت نزدیک به سه سال هنوز خبر قطعی‌ای از پخش این سریال منتشر نشده است. بعد از پخش سریال «خاتون» به کارگردانی و نویسندگی تینا پاکروان که روایتی از تاریخ معاصر ایران بود و همچنین سریال‌های مشابه آن در تلویزیون و در سال‌های گذشته که موفق شد علاقه‌مندان زیادی پیدا کند، تجربه مجدد و ساخت یک سریال تاریخی چه در شبکه نمایش خانگی و چه در تلویزیون به نظر اقدامی موفق می‌آید. به همین علت، خبر ساخت این سریال نسبت‌به دیگر آثار در شبکه نمایش خانگی بیشتر مورد توجه قرار گرفت و اکنون منتظرانی دارد.

آگاه: سریال «سووشون» طبق آنچه تا امروز منتشر شده است، اثری است در گونه‌ درام، تاریخی و عاشقانه که در بستر فضایی اجتماعی و سیاسی روایت می‌شود. ساخت این اثر از ابتدای سال۱۴۰۱ و در شیراز به کارگردانی و نویسندگی نرگس آبیار و تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی شروع شده است. داستان سریال در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم می‌گذرد و قصد دارد تا فضای سیاسی و اجتماعی در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ را روایت کند. سریال در فرامتن اشاراتی به نقش فرهنگ و اختلافات فرهنگی ایرانیان و انگلیسی‌ها دارد. داستان درباره زنی جوان، به نام زری با سه فرزند به نام‌های خسرو، مینا و مرجان است که با همسرش، یوسف زندگی خوبی دارند تا آنکه درگیری‌های سیاسی ناشی از جنگ پیش می‌آید و موجب قحطی و کمبود موادغذایی می‌شود. در همین زمان از یوسف که زمین‌دار است می‌خواهند تا آذوقه و ذخیره خودش و زیردست‌هایش را به اشغالگران بفروشد. او مقاومت می‌کند و در میان این اتفاقات، همسر او که حالا باردار است با چالش‌هایی جدی مواجه می‌شود. 
رمان «سووشون» را همان‌طور که می‌دانید، سیمین دانشور به رشته تحریر درآورده و در سال۱۳۴۸ به انتشار رسانده است. این رمان در ادامه به ۱۷زبان از انگلیسی تا روسی، فرانسوی، ژاپنی، چینی و ترکی ترجمه شده است و علاقه‌مندانی در خارج از مرزها دارد. سیمین دانشور، نویسنده کتاب، ایده رمان را زمانی که دانشجوی دانشگاه تهران بود و به شیراز سفر کرده بود، در اقامت در محل زندگی ایل قشقایی و تماشای اجرای تعزیه سووشون یافت. سوگ سیاوش یا سووشون، یک مراسم قدیمی است که پیش از اسلام و در آسیای مرکزی، به‌خصوص در استان فارس و شهر شیراز برگزار می‌شده است. این مراسم از داستان قهرمانی سیاوش و مرگ غم‌انگیز او الهام گرفته شده است.
گروه بازیگران این سریال را بهنوش طباطبایی، هوتن شکیبا، سام درخشانی، ترلان پروانه، سهیل مستجابیان، فرشته صدرعرفایی، مجید صالحی، مریم سعادت و میلاد کی‌مرام تشکیل می‌دهند. همچنین، سازندگان «سووشون» بعد از آنکه چند ماهی از آغاز مراحل ساخت آن گذشته بود، اعلام کردند که برای دریافت پروانه ساخت این اثر در قالب فیلم بلند داستانی نیز درخواستی ثبت کرده‌اند و به نظر می‌آید که از این اثر نسخه‌ای سینمایی نیز برای اکران آماده شده است.
 
همراهی همایون در سووشون
در اواخر سال۱۴۰۲ و زمانی که قرار بود «سووشون» در نوروز۱۴۰۳ پخش شود، اعلام شد که خوانندگی تیتراژ این سریال را همایون شجریان انجام می‌دهد و بیش از پیش مخاطبان را به انتظار نگه داشت. 

از آبیار چه می‌دانیم؟
آبیار، نویسنده، کارگردان و فیلمنامه‌نویس است که او را بیش از همه با فیلم سینمایی «شیار۱۴۳» می‌شناسیم. او در رشته ادبیات فارسی تحصیل کرده و از ابتدا در حرفه داستان‌نویسی آغازبه‌کار کرده است. از او درمجموع حدود ۳۰اثر ادبی منتشر شده که برخی بسیار موردتوجه قرار گرفته است، ازجمله کتاب «کوه روی شانه‌های درخت» که در سال۱۳۸۲ منتشر و برنده جایزه هشتمین جشنواره کتاب دفاع مقدس شد. او چند فیلمنامه بلند داستانی را به نگارش درآورده که در این میان فیلمنامه «شیار۱۴۳» بیش از همه شناخته شده است. این روایت ابتدا در سال۱۳۸۵ با نام «چشم سوم» منتشر شده و روایتگر ماجرایی واقعی از زندگی ۱۳نوجوان است که با هم به جنگ می‌روند و در ادامه قصه را به بیتابی‌های مادر یکی از این نوجوان‌ها معطوف می‌کند. 
آبیار تاکنون هفت فیلم داستانی کوتاه و مستند و چهار فیلم سینمایی را کارگردانی کرده است. فیلم‌های سینمایی او «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیک‌ترند» در سال۱۳۹۱، «شیار۱۴۳» در سال۱۳۹۲، «نفس» در سال‌۱۳۹۴، «شبی که ماه کامل شد» در سال‌۱۳۹۷ و «ابلق» در سال‌۱۳۹۹ است که فیلمنامه همه این آثار نیز به دست خود او نوشته شده است. او برای این آثار در چندین جشنواره سینمایی بین‌المللی همچون شانگهای در چین، داکا در بنگلادش، شب‌های سیاه تالین در استونی، جشنواره فیلم زنان ونکوور کانادا و نیز جشنواره فیلم فجر برنده جوایزی در رشته‌های مختلف شده است. 
او تقریبا هم‌زمان اقدام به ساخت دو سریال به‌عنوان اولین تجربه سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی کرد؛ یکی سریال موردبحث در این گزارش و دیگری سریال «بامداد خمار» است. این سریال هم اقتباسی ادبی از رمان مشهور دهه‌۷۰ نوشته فتانه حاج سیدجوادی است که داستان عشق نافرجام دختری از طبقه مرفه به پسری نجار از طبقه پایین را روایت می‌کند. 

عناصر اصلی آثار آبیار

یکی از عناصر اصلی آثار مکتوب و سینمایی و نمایشی نرگس آبیار، جنگ است. او می‌کوشد تا در آثارش نگاهی انسانی به جنگ داشته باشد و چهره آن را آنطور که هست، مخرب و ویرانگر ارائه کند. او در آثارش رد جنگ را بر زندگی مردم بیگناهی روایت می‌کند که در ایجاد آن نقشی نداشته‌اند. 
دیگر عناصر برجسته آثار او، موضوع زنان است. او در آثارش به روایت از زندگی زنانی می‌پردازد که در شرایطی ناخواسته با تغییراتی آسیب‌زا مواجه و درنهایت به‌نحوی با آن سازگار می‌شوند. زنان داستان‌های او با وجود سختی‌ها مقابل ظلم می‌ایستند و حقوقشان را مطالبه می‌کنند. زنان روایت‌ها او معمولا انسان‌هایی ناشناس و عادی‌اند که تنها برای داشتن زندگی بهتر مبارزه می‌کنند. عنصر دیگری که در آثار او دیده و پرداخته می‌شود، پدیده کودکی و تخیل در آن است. اوج این درونمایه را در فیلم سینمایی «نفس» می‌بینیم. او در این فیلم تلاش می‌کند تا نگاهی به زیست کودکان در شرایط سخت داشته باشد و جهان کودکانه بچه‌ها را با جزئیات دیده نشده آن به مخاطب نشان دهد. 

مصائب سووشون 

زمان پخش؛ بلاتکلیف: نزدیک به دو سال از پایان مراحل تولید سریال «سووشون» می‌گذرد. در ابتدا گفته می‌شد که قرار است هم‌زمان با پخش داخلی آن، در پلتفرم‌های خارجی هم نمایش داده شود اما حالا پخش داخلی آن هم بلاتکلیف مانده است. چندین مرتبه زمان‌ انتشار این سریال ازسوی پلتفرم نماوا اعلام شد اما درنهایت بعد از انتقال حق مالکیت سریال از پلتفرم مذکور به تهیه‌کننده آن، محمدحسین قاسمی، طبق شنیده‌ها قرار بر آن شده است که این سریال از پلتفرم تازه «شیدا» منتشر شود. بااین‌حال، هنوز هم روشن نشده است که این سریال از کدام سکوی نمایش خانگی پخش می‌شود. 
اختلاف با فعالان میراث فرهنگی:  اوایل شروع مراحل تولید این سریال و با اقدام به ایجاد دکور آن در محل باغ عفیف‌آباد شهر شیراز، انتقادها و اعتراض‌های تندی ازسوی فعالان میراث فرهنگی و مردم، به‌خصوص در فضای مجازی به این موضوع شد. این اتفاق حتی درخواست‌هایی برای توقف ساخت سریال را هم به‌دنبال داشت که درنهایت با همراهی کارگردان سریال با منتقدان، این موضوع ختم به خیر شد. باوجوداین، لازم است ذکر شود که در سال۱۳۹۳، سازمان وقت میراث فرهنگی ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها را در مکان‌های تاریخی بدون استثنا ممنوع اعلام کرده است. درعین‌حال، بازدارندگی کاملی برای حضور گروه‌های فیلمساز در اماکن تاریخی ایجاد نشده و این امر بیش‌ازپیش موجب حساسیت و نگرانی فعالان این حوزه و مردم می‌شود.
 حمایت ویژه نبود: در میانه فرآیند تولید سریال «سووشون»، جنجالی بر مبنای حمایت ویژه انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس از این اثر ایجاد شد که به‌زودی روابط‌عمومی سریال و سازنده آن، طی تکذیبیه‌ای آن را رد کردند. در ادامه نیز، سیدمحمد حسینی، مدیر عامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در گفت‌وگو با «مهر» اظهار کرد که این پروژه کاملا خصوصی است و حمایت از آن هم‌سطح با حمایتی بوده که از دیگر آثار به عمل آمده است.
 هزینه‌بر و پرطرفدار : این تنها حاشیه ایجادشده پیرامون این سریال نبود. بعد از آنکه نایب‌رییس هیات مدیره پلتفرم نماوا، محمدحسن شانه‌ساززاده طی اظهاراتی هزینه ساخت سریال‌های نمایش خانگی را بین سه تا هشت میلیارد تومان اعلام کرد، توجه‌ها به این سریال که اثری پرهزینه و تاریخی است جلب شد و باز هم حواشی دامن این سریال را که حالا برای بیش از دو سال بلاتکلیف مانده و پخش نشده بود، گرفت.