آگاه: موضوع بحث پیرامون مهم‌ترین حادثه تاریخ اسلام و بشریت است. حادثه غدیر آن هم بر محور خطبه‌ای که پیامبراکرم (ص) در غدیر ایراد فرمودند، به نظر می‌رسد مفصل‌ترین کلامی که پیامبر در طول حیات شریفشان در میان خطبه‌های خود داشتند هم از نظر خود کلام و تفصیل در کلام و هم از نظر شرایط مکانی و هم از نظر حضور جمعیت، منحصر به «خطبه غدیر» است. نکات بسیار مهمی در این خطبه وجود دارد.
هم شیعه و هم سنی آن را در کتاب‌های معتبر خود نقل کرده‌اند، در کتب شیعه این خطبه، هم از امام باقر(ع) نقل شده و هم از زید بن‌ارقم و هم حذیفه بن‌یمان و مرحوم علامه امینی (رضوان‌الله تعالی علیه) تمام اسناد این خطبه را در کتاب شریف الغدیر مورد بحث قرار داده‌اند.
لذا این خطبه از جهت سند کاملا روشن و در نزد اهل فن بلااشکال است، خود حدیث غدیر به‌خصوص این قسمت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» جزو متواترترین کلمات رسول خدا(ص) است، یعنی اگر کسی بخواهد مثالی برای حدیث متواتر بیاورد، هیچ مثالی بهتر، روشن‌تر و گویاتر از حدیث غدیر بین فریقین وجود ندارد. یکی از بزرگ‌ترین اعیاد شیعیان عید غدیر است که روایت تاریخی آن را بارها و بارها شنیده‌ایم. گرچه کلیت این روایت در اذهان اکثر شیعیان جهان ثبت شده است اما برای درس گرفتن از این حادثه عظیم باید از کلی‌گویی‌ها گذشت و وارد جزئیات شد. تا زمانی که از زوایای مختلف غدیر سخن به میان نیاید نه به عظمت آن پی خواهیم برد و نه قادر خواهیم بود که از این حادثه عظیم درس زندگی بگیریم.
غدیر ماجرای عظیمی است که از دل آن می‌توان اتفاقات بزرگی همچون ماجرای کربلا را به‌وضوح دید؛ آنجایی که پیامبرخدا(ص) با وجود آنکه از نفاق بسیاری از همراهانش مطلع است امر می‌شود که ولایت و جانشینی علی(ع) را اعلام کند که در ادامه بدان اشاره خواهد شد. غدیر احتجاجی است که با آن می‌توان ابهامات زیادی را حل و فصل کرد؛ اتفاقی است که مسیر حق را برای همیشه‌تاریخ نشان داد تا بعدا کسی کجروی‌های بعد از این حادثه را نتواند به پای اسلام بگذارد. تمام این موارد درست؛ اما در لابه‌لای سخنان نورانی که پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص) نکات تربیتی بسیار دقیقی نهفته است که برای امروز ما ذکر آنها بسیار ضرورت دارد.
حقیقت این است که اگر از جزئیات غدیر سخن به میان آمده، بیشتر جزئیات تاریخی آن بوده و مردم آن جزئیات را بیشتر به ذهن دارند و این در حالی است که این ماجرای عظیم، درس‌های تربیتی بسیاری دارد که در این کوتاه نوشته به یکی از مهم‌ترین این درس‌ها اشاره می‌کنیم. خطبه غدیر سراسر درس است برای کسی که به‌دنبال یک مسیر تربیتی درست می‌گردد.
روز غدیر، روز تکمیل دین اسلام، همان روز یأس و ناامیدی کفار به‌شمار می‌رود. طبق آیه قرآن، واقعه غدیر چنان مهم است که اگر پیامبر(ص) کوتاهی می‌کرد و خبر را به مردم نمی‌رساند، «فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» رسالت و ۲۳سال تبلیغ حضرت ناتمام و ناقص می‌ماند. دینی می‌تواند اسلام تلقی شود که مورد رضایت خدا قرار گیرد. در روز غدیر، با نصب امامت و سیاست اسلام، خداوند راضی می‌شود که اسلام دین جهانی باشد و منهای غدیر رضایت پروردگار حاصل نشده است.
خورشید، امروز از نور غدیر، غلغله‌ای در دل دارد و زمزمه‌ای بر لب، خورشید تا به صبح، لحظه لحظه‌ها را شمرده تا به خوش‌آمد غدیر، نوری دگر دهد. خورشید، امروز از مکه آمده، از سرزمین ولایت، از سرزمین خلافت، از سرزمین وصیت، همگان در غدیرخم جمع شده‌اند و دست‌ها سایبان چشم‌هاست، دیده‌ها مشتاق و دل‌ها بی‌قرار، همه یک‌دیگر را نگاه می‌کنند، چه شده است؟ پیامبر اسلام(ص) ما را به چه می‌خواند؟ به‌ناگاه، دیدگان مشتاق، غرق نور و سرور می‌شوند. پیامبر(ص) از بزرگ‌ترین پیام خداوند سخن می‌گوید، پیام تکمیل دین و علی(ع) در میان دست‌ها، دیده‌ها، بوسه‌ها و شادی‌ها گم می‌شود. علی(ع) مولای همه و وارث پیامبر(ص) شده است. از آن روز در دل هر مشتاقی، چشمه‌ای از عشق جوشید و هر چشمه‌ای را ندایی است که هر صبح، در هر طلوع، هر ظهر و هر شام و هر غروب، به ولایت علی(ع) شهادت می‌دهد: «اشهد انّ علیا ولیُّ اللّه»، اذان از بالای گلدسته‌ها، غدیر را سر می‌دهد، دسته‌های گل در میان خانه‌ها، غدیر را تبریک می‌گویند، شیرینی و گلاب نیز هر کدام در این جشن سهمی دارند و لحنی که خود با غدیر می‌گویند: «عید غدیر، عید امامت و ولایت علی(ع) و اولاد علی(ع) مبارک باد.»
غدیر یک رخداد تاریخی صرف یا تنها یک گذرگاه جغرافیایی نیست، بلکه یک سرفصل اعتقادی است که درون‌مایه همه طاعت‌ها از آن منشأ می‌گیرد، رسالت همه پیامبران در آن مفهوم می‌یابد و همه رشدها و تعالی‌ها از آنجا آغاز می‌شود. از این رو، شناخت غدیر، از ضروری‌ترین و بنیادی‌ترین شناخت‌های اعتقادی است. امام رضا(ع) در کلامی زیبا درباره شناخت غدیر فرموده‌اند: «به خدا سوگند، اگر مردم ارزش روز غدیر را شناخته بودند، روزی ۱۰بار، فرشتگان با آنان مصافحه می‌کردند و اگر به درازا کشیدن سخن برای من ناگوار نبود، درباره ارج‌مندی این روز و فضیلت‌هایی که خداوند متعال به کسانی داده که آن را شناخته‌اند، چنان بسط سخن می‌دادم که به شمار نیاید.»