آگاه: مهمترین چالشهای آموزشی اعم از آموزشوپرورش و دانشگاه که پیش روی رییسجمهوری آینده است، چیست و با چه ابزار و برنامهریزی باید در جهت رفع آن بکوشد؟
فوریترین چالشی که میتواند چالشهای دیگر را بازتولید کند یا از تاثیرات منفی آنها بکاهد، فقر منابع اعم از منابع انسانی و مالی است. ما در برابر یک سونامی بازنشستگی در آموزشوپرورش و تا حدی آموزش عالی قرار داریم که هنوز نتوانستهایم برای آنها از دانشگاه فرهنگیان جایگزین بازتولید کنیم و برای همین بعضیها تدبیر میکنند از بازار آزاد بدون اینکه دورههای معلمی گذرانده شود، جذب کنند که میتواند چالش جدیدی به نام کاهش کیفیت آموزشی و تربیتی تولید کند، عدم تامین منابع مالی هم مرجعیت معلم را تهدید میکند. از این جهت که تامین معیشت معلم دچار نقصان شده و او مجبور میشود به شغل دوم و سوم روی بیاورد که در آن صورت معلم ما معلم شاغل به شغل دیگر خواهد بود و اگر این مسئله توسعه پیدا کند، معلمان را بهعنوان شاغلان شغل دیگری معرفی میکنند که شغل دومشان معلمی است، نه اینکه شغل اول و تمامش معلمی باشد. درمورد اساتید دانشگاه هم همین معنی بروز مییابد، یعنی سطح دانشگاههای مهم ازلحاظ کیفیت عناصر آموزشی پایین میآید و ما باید در ارتقای جایگاه علمی و تولید پژوهش دانشگاهها بازنگری دیگری داشته باشیم. چالشهای دیگر هم از همین چالشها ناشی میشوند. میتوانید فضای آموزشی و روابط بین اساتید را ببینید. میتوانید بعدا به عدم عدالت آموزشی در آموزشوپرورش و دانشگاه دچار شوید که اینها نقیصههایی هستند که از کمبود منابع انسانی و مالی بازتولید میشوند.
به نظر شما رییس دولت جدید با چه ابزار و برنامهریزی میتواند این موارد را رفع کند؟
اولین کاری که میشود انجام داد این است که در مواجهه با معلمان عزتنفس آنها را بالا ببریم، حقوق معوق آنها را تامین کنیم، دولت جدید مواردی را که نتوانستهایم تابهحال به آنها پاسخ دهیم در اولویت اول قرار دهد مثل مسائلی که از رتبهبندی معلمان باقی مانده است. باید به معلمان عزتنفس داد و آنها را عزیز شمرد، صدایشان را شنید و با آنها گفتوگو کرد. این موارد مباحثی هستند که دولت میتواند با احصای این کارها و اولویت دادن به هر کدام از این مسائل قدمهایی برای رفع این چالشها و جلوگیری از تبدیل آن به بحران بردارد و از سوی دیگر، با اهتمام بیشتری این چالشها را بهعنوان مسئله حل کند.
مسئله مدارس غیرانتفاعی و عدالت آموزشی هم جزو چالشهای جدی دولت چهاردهم محسوب میشوند؟
هیچ مسئلهای نمیتواند فی نفسه چالش جدی شود، بلکه نوع برخورد و میزان وزنی که به آن میدهیم میتواند آن را به چالش یا مسئلهای که میتوانیم حل کنیم، تقسیم کند. اگر کیفیت آموزشی در مدارس دولتی را برای عموم دانشآموزان ارتقا نبخشیم و امکانات و فضا و منابع آموزشی را برای آنها فراهم نکنیم وقتی که مدارس دولتی از درجه و مرتبه فعلیشان نزول کنند و به قعر این جدول برسند و از طرف دیگر، برخی از مدارس ما به اتکای سرمایه و ثروت خانوادهها بالا بروند، بین دانشآموزان نسلی که در حال ادامه تحصیل هستند فاصله و شکاف طبقاتی و درنتیجه شکاف آموزشی و تربیتی ایجاد میشود. اینجاست که به یقین تبدیل به چالش و شاید بعد از ۱۰سال به یک ابرچالش میشود که همان حاکمیت یک نظام تبعیضی و طبقاتی است و قابل تحمل نیست. اما اگر بنای مدارس غیردولتی این باشد که ما ضمن تقویت مدارس دولتی از منابع عمومی، برای اینکه دولت از سرمایههای دیگران هم که خودشان پیشگام شدهاند، استفاده کند و نسبتبه حفظ کیفیت در مدرسه غیردولتی فراهم کند؛ یعنی به تعبیری اندوختههای مدارس غیردولتی را در مدارس دولتی هزینه و دوره آموزش دولتی را با آن امکانات پر کند و از کوههای مکنت بتراشد و از سطح کیفی آموزش هم در مدارس غیردولتی مواظبت و آن را حفظ کند ما در یک جاده صاف و تراز حرکت میکنیم. آن وقت بهرهوری آموزش بالا میرود و تبعیض هم نیست و دانشآموزان نسل نوی ما با هم در صلح و صفا هستند اما اگر یک طرف را دوپینگ کنیم و دست یک طرف را ببندیم و به آنها امکانات ندهیم و بگوییم در دره و تپه مسابقه بدهید این مسئله در ۱۵-۱۰سال آینده آسیبهای روانی و اجتماعی خود را نشان میدهد و به تعبیری هر روز و هر سال هم بازتولید میشود و این شکاف و جامعه طبقاتی حتما بحرانزا میشود.
۷ تیر ۱۴۰۳ - ۱۳:۳۴
حجت الاسلام و المسلمین محیالدین محمدیان سالها بهعنوان معاون وزیر آموزشوپرورش و رییس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی مشغول به فعالیت بوده است و به بسیاری از چالشهای حوزه آموزشوپرورش کشور اشراف دارد. آنچه در ادامه میآید گفتوگویی کوتاه با او پیرامون چالشهایی است که نهمین رییسجمهوری اسلامی ایران در حوزه آموزشوپرورش با آن مواجه خواهد شد.