آگاه: نخل عنصری چوبین و درخت‌مانندی است که در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شود و در اغلب مناطق پیرامون کویر، به‌ویژه در یزد، آن را در میدان‌ها، حسینیه‌ها و زیارتگاه‌ها قرار می‌دهند و مردم‌باورهای ریشه‌داری در مورد آن دارند.
بر اساس سنتی کهن، اهالی خطه خور و بیابانک نخل را بسان تابوتی چوبین و بزرگ و نمادی از تشییع پیکر اباعبدالله الحسین(ع) با پوششی سبز و سیاه می‌پوشانند و با پارچه‌های رنگارنگ، آینه، زنگ، خنجر، شمشیر و انار می‌آرایند.
برپایی نخل در روز پنجم محرم جلوه‌ای از کاروان یاران وفادار حسین در کربلا را تداعی می‌کند و در این روز نخل را باشکوه بسیار حرکت می‌دهند و به خیابان‌های اصلی شهر می‌برند.
آنچه در مراسم نخل‌آرایی دیدنی است، پوشاندن پارچه‌ها و جامه‌های رنگین به آن است که با حضور جوانان و نوجوانانی که به عشق سرور و سالار شهیدان پابه‌پای پیران سالخورده در خیمه‌گاه حسین(ع) گرد هم می‌آیند، انجام می‌شود.
در جلو و عقب نخل آینه می‌بندند، روی برآمدگی بالای نخل هم شش‌تیغه شمشیر دوبه‌دو در سه ردیف مقابل یکدیگر قرار می‌گیرد که بر نوک هر کدام انار می‌زنند و سر هر شمشیر را با دستمال ابریشمی سیاه می‌بندند و درون آن نیز زنگ‌هایی کوچک و بزرگ آویزان می‌کنند.
پس از آنکه نخل و علم آماده شد با ذکر صلوات و حسین‌گویان بر دوش جوانان و عزاداران قرار می‌گیرد و به بیرون از حسینیه حمل می‌شود تا کسانی که نذری یا قربانی دارند جلوی پای نخل و علم انجام دهند.
در روز عاشورا، جامه‌های رنگین را از علم و نخل باز می‌کنند و آن را سیاه‌پوش می‌سازند که نمادی از شهادت امام حسین(ع) است.
۱۸ تیر ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۵
یکی از مراسم‌های عزاداری ماه محرم که با وسعت زیادی در بعضی از شهرهای حاشیه کویر مشاهده می‌شود، مراسم نخل‌گردانی است.