آگاه: با وجود آنکه قدمت تولید زعفران در ایران به سه‌هزار سال پیش بازمی‌گردد، اما طی سال‌های اخیر موانع صادرات ناشی از شرایط تحریم و مشکلات بازگشت ارز به کشور بر قاچاق این محصول دامن زده است به‌طوری‌که طبق آمارهای اعلامی، سهم بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران ما از بازار ۱۸ تا ۲۰میلیارد دلاری زعفران در دنیا بسیار ناچیز است که این موضوع ناشی از رونق قاچاق و خام‌فروشی است.
طبق آمارهای اعلامی، پتانسیل تولید ۸۰۰ تا هزارتن زعفران از سطح زیرکشت فعلی در کشور وجود دارد که متاسفانه کاهش عملکرد در واحد سطح موجب شده که تولید کنونی زعفران یک‌سوم تا سه‌چهارم رقم فعلی باشد، درحالی‌که با نوسازی مزارع و آموزش بهره‌برداران می‌توان عملکرد در واحد سطح را افزایش داد.
پیش‌بینی رشد ۲ برابری صادرات زعفران تا پایان سال
حسین زینلی، مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد گفت: برآوردها حاکی از آن است که امسال صادرات زعفران حداقل دوبرابر نسبت‌به سال قبل افزایش یابد، چراکه درصورت عدم مشکلات سرمازدگی یا خشکسالی مشکلی در تولید نداریم. او با بیان اینکه وسعت تجارت گیاه زعفران در این صنعت از اهمیت بالایی برخوردار است، افزود: باتوجه‌به آنکه در حوزه تولید زعفران مشکلی نداریم و به هر میزانی که تجار بخواهند زعفران موجود است، از این‌رو با تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان به‌دنبال آن هستیم که محصول را از این طریق عرضه کنیم.
زینلی ادامه داد: برآوردها حاکی از آن است که امسال تولید زعفران نسبت‌به مدت مشابه سال قبل ۵۰درصد افزایش یابد، چراکه در طول تاریخ سابقه نداشته که عملکرد تولید کشت زعفران در زمین‌های الگویی به ۱۲ تا ۲۰کیلو برسد، درحالی‌که اکنون کشاورزان پیشرو به این عملکرد رسیدند. مجری طرح گیاهان دارویی ادامه داد: سال گذشته بیش از ۲۳۸هزار کیلوگرم زعفران در سطح کشور تولید و روانه بازارهای داخلی و بین‌المللی ازجمله کشورهای چین، امارات متحده عربی، اسپانیا، افغانستان و ایتالیا شد. او با بیان اینکه با بازسازی مزارع قدیمی زعفران، پتانسیل تولید حداقل ۷۰۰ تا ۸۰۰تن زعفران در کشور وجود دارد، گفت: با افزایش عملکرد ۶ تا ۸تنی زعفران در هکتار و افزایش تولید زعفران، پیش‌بینی می‌شود که میزان صادرات از ۵۰۰تن فراتر رود که در صورت مدیریت بازار و افزایش چانه‌زنی تجار در عرصه‌های بین‌الملل، ارزآوری صادرات زعفران یه یک میلیارد دلار می‌رسد.
بنابر آمار سال گذشته، مجموع سطح زیر کشت زعفران در کشور ۱۲۷هزار و ۳۷۰هکتار بود که از این میزان ۱۲۵هزار و ۱۵۶هکتار بارور و ۲۲۱۱هکتار غیربارور است و در این میان، استان‌های خراسان‌رضوی و خراسان‌جنوبی به‌ترتیب رتبه اول و دوم را در هر دو معیار سطح زیرکشت و تولید زعفران را به خود اختصاص داده‌اند.
صادرات رسمی زعفران با رفع موانع صادراتی ۴۰ درصد افزایش می‌یابد
غلامرضا میری، نایب‌رییس شورای ملی زعفران گفت: بنابر آمار صادرات زعفران از ۳۲۵تن سال۹۹ به ۲۲۱تن در سال گذشته رسیده که این امر بدان معناست که مابه‌التفاوت صادرات این سال‌ها به بازارهای هدف قاچاق شده است و این موضوع هیچ ارتباطی به کاهش صادرات به بازارهای هدف ندارد.
به گفته او، بنابر آمار در سال۹۹، ۴۷کشور هدف صادراتی ما بوده است، درحالی‌که سال گذشته به ۶۷کشور افزایش یافته که این امر نشان می‌دهد مصرف زعفران در بازارهای جهانی کاهش نیافته است. براین اساس با افزایش کشورهای هدف صادراتی بر میزان صادرات باید ۳۰درصد افزوده شود که متاسفانه به‌سبب مشکلات پیش روی صادرکنندگان این امر محقق نشده است. میری ادامه داد: باتوجه‌به مشکلات و موانع سد راه صادرکنندگان و رونق قاچاق زعفران به آن‌سوی مرزها برآورد می‌شود که ماهانه حداقل ۱۰تن زعفران به آن‌سوی مرزها قاچاق می‌شود که بدین ترتیب رقمی بالغ بر ۱۰میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود، درحالی‌که با رفع موانع صادراتی تا پایان سال، حداقل ۴۰درصد صادرات رسمی افزایش می‌یابد.
نایب‌رییس شورای ملی زعفران سطح اراضی زیرکشت زعفران را ۱۲۷هزار هکتار اعلام کرد و افزود: بنابر آمار عملکرد فعلی تولید زعفران ۳.۵تن در هکتار است، درحالی‌که با آموزش صحیح به کشاورزان و نوسازی مزارع می‌توان عملکرد تولید را به هفت تن در هکتار افزایش داد که براین اساس تولید زعفران به بیش از ۸۰۰تن می‌رسد.
پتانسیل تولید حداقل ۸۰۰ تن زعفران در کشور وجود دارد
علی‌رغم آنکه ایران با تامین ۹۰درصد زعفران دنیا، بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در بازارهای دنیا محسوب می‌شود، اما سهم‌چندانی در بازارهای هدف ندارد به‌طوری‌که سهم ایران از تجارت زعفران دنیا تنها ۴۰۰میلیون دلار است که با رفع موانع صادراتی این رقم افزایش خواهد یافت، چراکه در شرایط فعلی بخشی از تولید زعفران به‌سبب موانع و مشکلات صادرات به بازارهای هدف قاچاق می‌شود.
در ادامه علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران سطح زیرکشت زعفران را ۱۳۰هزار هکتار اعلام کرد و گفت: بنابر آمار عملکرد تولید زعفران طی سال‌های اخیر ۱.۵ تا ۳کیلو در هکتار بود، درحالی‌که ۴۰سال گذشته ۶کیلو بود که این امر بیانگر کاهش ۵۰درصدی عملکرد تولید در هکتار است. او با بیان اینکه پتانسیل تولید بیش از هزارتن زعفران در کشور وجود دارد، افزود: با افزایش عملکرد زعفران در واحد سطح به ۸ تا ۱۰کیلو، تولید رشد چشمگیری خواهد داشت به‌طوری‌که سه‌برابر رقم فعلی افزایش می‌یابد.
حسینی با بیان اینکه آینده جایگاه تولید زعفران در معرض خطر است، گفت: با احتساب میزان مصرف زعفران در دنیا و صادرات رسمی برآوردها حاکی از آن است که ماهانه حداقل ۱۰تن زعفران به آن‌سوی مرزها قاچاق می‌شود که استمرار این موضوع می‌تواند قدمت سه‌هزار ساله زعفران ایران و آینده تولید این محصول استراتژیک در معرض خطر قرار دهد.
عضو شورای ملی زعفران با بیان اینکه سهم بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران از تجارت این محصول در بازارهای جهانی ناچیز است، افزود: بنابر آمار سال گذشته ۲۲۱تن زعفران با ارزش ۲۲۷میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شده که با دستیابی به تولید واقعی زعفران، امکان افزایش دو تا سه برابری صادرات وجود دارد؛ ازاین‌رو برای تحقق توسعه صادرات زعفران ناگریز به رفع موانع صادراتی و توسعه صنایع تبدیلی هستیم. او گفت: بنابر آمار از ۱۳۰هزار هکتار سطح زیرکشت زعفران، پتانسیل تولید ۸۰۰ تا هزارتن زعفران وجود دارد که عملکرد و تولید کنونی زعفران قابل‌قبول نیست، چراکه میزان فعلی تولید یک‌سوم تا یک‌چهارم پتانسیل کشور است.
ایران با تولید بیش از ۹۰درصد زعفران دنیا بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول استراتژیک محسوب می‌شود که متاسفانه موانع و مشکلات سد راه صادرات و رونق قاچاق و از طرفی خام‌فروشی موجب شده تا دیگر کشورها با صادرات مجدد این محصول ارزآوری قابل‌توجهی را نصیب خود کنند، درحالی‌که با رفع موانع صادرات و پایان دادن به موضوع قاچاق و توسعه صنایع تبدیلی می‌توان سهم خود در بازارهای دنیا را افزایش داد