آگاه: طبق ساختار اعلامشده، پنج کارگروه به ریاست «محمدجواد ظریف»، «علی طیبنیا»، «علی عبدالعلیزاده»، «سیدرضا صالحیامیری» و «علی ربیعی» بهصورت تخصصی گزینههای پیشنهادی برای وزارتخانهها را بررسی و در نهایت سه الی پنج گزینه روی میز رییس دولت چهاردهم قرار میگیرد و تصمیم نهایی ازسوی او اتخاذ و در نامهای فهرست وزرای پیشنهادی به بهارستان ارسال خواهد شد.
آیا شورای راهبری ایده جدیدی است؟
یاران «مسعود پزشکیان» میگویند شورای راهبری با این ترکیب برای نخستینبار است که تشکیل شده و پیش از اینچنین مکانیسمی وجود نداشت و همین ترکیب نشان میدهد رییسجمهوری جدید به نظر کارشناسان و متخصصان بها میدهد. به اعتقاد آنها، ترکیبی از اقوام، اقشار، بخش خصوصی، انجمنهای تخصصی و گروههای اجتماعی در این کارگروهها حضور دارند.
«سید شهابالدین طباطبایی» دبیرکل حزب ندای ایرانیان و از نیروهای نزدیک به رییسجمهوری منتخب ۲۹تیرماه با حضور در برنامه گفتوگوی ویژه خبری که از شبکه خبر سیما پخش میشد ضمن بیان این مطلب، گفته بود: «این اولینبار است که چنین فرآیندی با این حجم و کیفیت اتفاق میافتد. اگر بخواهیم به دوران انتخابات برگردیم باید یادآوری کرد: آقای دکتر پزشکیان ایدههایی را مطرح کرد و چیزهایی را گفت که فرآیندی بود و قول و وعده مشخصی که مدلهای مشابه قبلی هم داشت و متاسفانه به برخی از ناامیدیهای دامن میزد، بیان نکرد. ازجمله مهمترین چیزهایی که او در هر برنامه در صداوسیما هم مطرح میکرد، نخست: تخصصگرایی و دیگری هم عدالت بود. من فکر میکنم که هر دوی این مواردی که جزء شعارهای اصلی وی در زمان انتخابات بود و به مردم قول داد که این دو را فراموش نخواهند کرد، آنها جزء محورهایی است که در مدل شورای راهبری و کارگروهها و کمیتههای پیشنهاددهنده وزرای پیشنهادی و مسئولان کابینه دولت چهاردهم اتفاق افتاده است.»
هرچند او گفت که ایده تشکیل شورای راهبردی با کارگروههای پنجگانه جدید و نو است اما مالک شریعتی، نماینده مجلس و دبیرکل جمعیت رهپویان این نظر را رد میکند و میگوید: «در انتخابات۱۴۰۰ و بعد از پیروزی آیتالله رئیسی، او نیز برای تشکیل کابینه کارگروههایی تشکیل داده بود و بنده در کارگروه انرژی شرکت کرده بودم!»
اما بااینحال از همان ابتدای کار، شفافیت بهصورت ویژه در دستورکار شورای راهبری قرار گرفت و ظریف هرازگاهی در صفحات شخصی خود در توییتر یا اینستاگرام گزارشی از فعالیتهای این شورا منتشر میکرد. آخرین گزارش او مربوط به انتشار اسامی اعضای شورای راهبری است.
محمدجواد آذری جهرمی، نورالدین آهی، رحمتالله بیگدلی، علی تاجرنیا، احمد ترکنژاد، سمیه توحیدلو، محمدرضا جلاییپور، محسن حاجی میرزایی، الیاس حضرتی، هادی خانیکی، علی ربیعی، محسن رنانی، محمد رهبری، فیاض زاهد، علی شکوریراد، ابراهیم شیخ، سیدرضا صالحیامیری، محمد صدوقی، علی طیبنیا، محمدجواد ظریف، امین عارفنیا، علی عبدالعلیزاده، حسین عبده تبریزی، عباس عبدی، رئوف قادری، محمد قائمپناه، محمد کبیری، حسین مرعشی، شهیندخت مولاوردی، مصطفی مولوی و فاطمه مهاجرانی بازوان مشورتی پزشکیان در چینش کابینه جدید هستند.
هریک از کارگروهها هم ترکیب خود را تشکیل داده و برخی از رسانهها اسامی آنها را منتشر کردهاند اما ازسوی شورای راهبری تایید یا تکذیب نشده است. مسئولان شورا میگویند پس از مشخصشدن ترکیب نهایی اسامی را اعلام میکنیم اما فعلا ترجیح میدهیم در اتاقهای فکر تصمیمگیری کنیم و به جمعبندی برسیم.
منتقدان: شورای راهبری یا شورای راهبردی؟!
دراینبین منتقدان هم سکوت نکرده و بدون لکنتزبان و با صراحت تمام به انتقاد از ساختار شورای راهبری پرداختهاند. حرف منتقدان این است که ظریف از دو خطقرمز یا به تعبیری «شروط وتویی» در چینش همکاران رییسجمهوری منتخب سخن گفت. یکی مبانی جمهوری اسلامی و دیگری گفتمان رییسجمهوری. فرض میکنیم درباره مورد اول توافق داریم و از آن عبور میکنیم. سوال مهم تعریف دولتمردان جدید از گفتمان رییسجمهوری منتخب است. تاکنون هیچ نشانه و تعریف حتی کلی از چیزی که بتوان از آن بهعنوان گفتمان رییسجمهوری نام برد، دیده نشده است. حتی جناب ظریف هم هیچ تعریفی از آن ارائه نکردند. بدون شک مسئلهای که از آن بهعنوان خطقرمز یاد میشود باید چهارچوبی مشخص و قابل ارجاع داشته باشد.
رفتار و کنش ستاد انتخاباتی پیروز نشان داد هیچ ایده و فکر پیشینی برای تشکیل و اداره دولت وجود نداشته... تشکیل این شورای راهبردی که شاید اسم دقیقتر آن شورای «راهبری» دولت چهاردهم است و ساختن کمیتههایی تحتعنوان کارگروههای تخصصی مثل خرید کتاب تست کنکور در دو هفته باقیمانده به زمان کنکور است.
علیرغم انتقادات و دفاعیاتی که پیرامون شورای راهبری مطرح میشود، باید پذیرفت که اکنون قرعه به نام آنها افتاده تا برای دولتمردان تازهنفس تصمیمگیری کرده و نظرشان را به رییسجمهوری منتقل کنند، پزشکیان یا میپذیرد یا نظر دیگری میدهد. خود او در دیداری که با رؤسای ستاد انتخاباتی اصولگریانش داشت گفت: اینکه برخی فکر کنند به من دیکته میکنند اشتباه است، من شاخصهایی تعیین کردم و طبق آنها تصمیم خواهیم گرفت. بنده به تمام افراد ازجمله آقای قالیباف، رضایی و حتی جلیلی هم گفتم افرادتان را معرفی کنید.
رییس کارگروه: محمدجواد ظریف
او دانشآموخته کارشناسیارشد روابط بینالملل از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو و همچنین کارشناسیارشد مطالعات بینالملل و دکترای حقوق و روابط بینالملل از دانشگاه دنور است.
وی استاد دانشگاه تهران از سال۱۳۷۱ به مدت ۱۰سال بود و معاونت حقوقی و بینالملل وزارت امورخارجه را برعهده داشت و در فاصله سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ بهعنوان سفیر ایران در سازمان ملل متحد فعالیت میکرد اما در پی سفر سال۱۳۸۴ محمود احمدینژاد به سازمان ملل ازسوی او برکنار شد.
همای سعادت سال۹۲ بر وی سایه افکند و هشت سال سکاندار دستگاه دیپلماسی کشور شد. او همچنین مسئول تیم مذاکرهکننده هستهای ایران در برنامه جامع اقدام مشترک بود.
ظریف پس از رویکارآمدن دولت سیزدهم به اتاق کوچک خود در دانشگاه تهران بازگشت و تدریس خود را آغاز کرد. وی در انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری تمامقد در حمایت از پزشکیان ظاهر شد و گفته میشود او نقش تاثیرگذاری در کابینه آینده ایفا خواهد کرد، حداقل مهرههای سیاسی دولت باید با امضای وی به رییسجمهوری جدید پیشنهاد شوند.
رییس کارگروه: علی طیب نیا
وی دانشآموخته نخستین دوره دکترای دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و عضو هیاتعلمی این دانشگاه است. او چهار سال معاون طرح و بررسی نهاد ریاستجمهوری و سپس برای یک سال معاون اقتصادی و هماهنگی امور برنامهوبودجه و معاون اقتصادی سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور بود. طیبنیا در انتخابات۱۳۹۲ در ستاد محمدرضا عارف فعالیت میکرد اما در دوره «پساانتخابات» ازسوی حسن روحانی بهعنوان وزیر اقتصاد و امور دارایی به مجلس معرفی شد و با کسب ۲۷۴رأی مثبت توانست کلید ساختمان باب همایون را به مدت چهار سال تحویل بگیرد.
وی پس از تشکیل دولت دوازدهم، مسئولیت مهمی قبول نکرد اما در انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری - مرحله دوم - در کنار مسعود پزشکیان قرار گرفت و در بزنگاه تبلیغات بهعنوان فرمانده اقتصادی معرفی شد.
وی در نشست رییسجمهوری با فعالان بخش خصوصی که روز گذشته در اتاق بازرگانی برگزار شد، حضور داشت و این همراهیها حاکی از آن است که طیبنیا نقش مهمی را در دولت پزشکیان ایفا خواهد کرد. او برای دو جایگاه نامزد اصلی است. نخست معاونت اول و دیگری معاونت اقتصادی ریاستجمهوری.
رییس کارگروه: علی عبدالعلیزاده
رییس کارگروه زیربنایی است. ما از یک سیاستمدار، کارشناس اقتصادی سخن میگوییم. وی در ادوار دوم و سوم مجلس شورای اسلامی، نماینده ارومیه بود و در فاصله سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ حکم استانداری آذربایجان شرقی را دریافت کرد و در دولت اصلاحات از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ وزیر مسکن و شهرسازی بود. او در دولتِ روحانی مدتی هم بهعنوان رییس هیاتمدیره شستا و همچنین مشاور عالی وزیر کشور فعالیت میکرد.
او پس از پایان ماموریت در دولت اصلاحات در قدرت حضور نداشت تا در انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری در دوره چهاردهم، رییس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان شد. عبدالعلیزاده رابطه دوستانه و نزدیکی با رییسجمهوری منتخب دارد، بهطوری او را «آقا مسعود» خطاب میکند و همین تعامل و رفاقت دیرینه منجر شد تا در حلقه مشاوران اصلی رییسجمهوری چهاردهم تعریف شود.
رییس کارگروه: علی ربیعی
وی که ارتباط خوبی با تشکلهای کارگری دارد، در دولت دوازدهم بهعنوان سخنگوی دولت از سال۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ فعالیت کرد و در دولتهای یازدهم و دوازدهم بین سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود اما مجلسیها با استیضاح اعتمادشان را پس گرفتند و او مجبور شد ساختمان خیابان آزادی را ترک کند.
ربیعیِ اعتدالی باید با خرد جمعی اعضا برای حوزههای مهم، معاونت امور زنان و خانواده، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بنیاد شهید، سازمان محیطزیست، سازمان امور اداری و استخدامی کشور تصمیم بگیرد اما ارتباط او را با بدنه کارگری نمیتوان نادیده انگاشت. گفته میشود گزینه وزارت کار، مهره و امین علی ربیعی خواهد بود و در همین راستا، خبرنگار آگاه باخبر شد، «علیرضا محجوب» دبیرکل خانه کارگر و نماینده ادوار مجلس مهمترین کاندیدای کارگروه اجتماعی و شخص علی ربیعی برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.با مروری که به ترکیب و ساختار شورای راهبری و رؤسای کارگروهها کردیم، امیدواریم نتیجهای که برای کابینه ازسوی این جمع حاصل میشود برگرفته از تخصصگرایی و نه سهمیهبندی و برداشتهای سیاسی و جناحی باشد. مردم با حضور در پای صندوقهای رأی، بالاترین مسئول اجرایی کشور را انتخاب کردند و امروز فرصت آزمونوخطا نیست! «این گوی و این میدان»
رییس کارگروه: سید رضا صالحیامیری
رییس کارگروه فرهنگی است. در کارنامه او رییس کمیته ملی المپیک ایران، قائممقام و معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دیده میشود. او در آغاز کار دولت حسن روحانی، ۷۰روز سرپرست وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران بود. ازسوی رییسجمهوری وقت هم بهعنوان وزیر پیشنهادی این وزارتخانه معرفی شد اما اعتماد نمایندگان را کسب نکرد.صالحیامیری هم در آوردگاه انتخابات۱۴۰۳ از نیروهایی بود که همراه پزشکیان در برنامههای تبلیغاتی و انتخاباتی بود و امروز میخواهد برای حوزه فرهنگ دولت تصمیمگیری کند.
ترکیب کارگروههای شورای راهبری
کارگروه سیاسی، دفاعی و امنیتی:
وزارت کشور، وزارت دفاع، وزارت دادگستری، وزارت امور خارجه
سازمان انرژی اتمی، وزارت اطلاعات
کارگروه زیربنایی
وزارت کشور، وزارت دفاع، وزارت دادگستری، وزارت امور خارجه
وزارت جهاد کشاورزی، وزارت راه و شهرسازی
کارگروه اجتماعی
معاونت امور زنان و خانواده، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ، وزارت بهداشت
بنیاد شهید، سازمان محیطزیست، سازمان امور اداری و استخدامی
کارگروه فرهنگی
وزارت آموزشوپرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت ورزش
سازمان انرژی اتمی، وزارت اطلاعات
کارگروه اقتصادی
وزارت امور اقتصاد و دارایی، وزارت صمت، سازمان برنامهوبودجه، بانک مرکزی