آگاه: در این میان، صدای یک عده در هیاهوی بسیار و روزافزون محو میشود. صدایی که برآمده از بیشتر جمعیت ایران است که مستقیم و غیرمستقیم زندگیشان در گرو تصمیمات ریاستجمهوری قرار دارد. ایران با دارابودن بیش از ۱۶میلیون کارگر که اگر خانواده آنها را دستکم چهار نفر حساب کنیم، جمعیتی بیش از ۶۰میلیون ایران را شامل میشود، چشم امیدشان به همت دولت چهاردهم برای رونق تولید و پرداخت حقوق متناسب با تورم است؛ حقوقی که فقط در خوشبینانهترین حالت ممکن است ۱۰روز سفره آنها را پُر کند و شانههای نحیف آنها زیر بار تورم دیگر توان ادامه شرایط موجود را ندارد.
چه کسی قرار است در رأس وزارت کار تعاون و رفاه اجتماعی قرار گیرد؟ کارگروهی که وظیفه پیشنهاد وزیر این وزارتخانه را برعهده دارد از چه کسانی تشکیل شده و چقدر میتوان به بهبود وضعیت کار در دولت پیش رو امیدوار بود؟ وزارتخانهای که نام طولانی دارد ولی هرگز مخفف نشده است. کار، تعاون و رفاه اجتماعی که البته هنوز به وزارت کار مشهور است. این وزارتخانه همانطور که از نامش مشخص است سه بخش دارد که هر کدام سیاستهایی را دنبال میکنند؛ اما در نهایت هدف واحدی مدنظر است. در ادامه به معرفی بخشهای مختلف این وزارتخانه و معرفی اعضای کارگروه پیشنهاد وزیر کار میپردازیم.
کار: آبان سال۱۳۲۳ در وزارت پیشه و هنر، اداره مستقلی به نام اداره کل کار تشکیل شد. این اداره کل ابتدا برای رسیدگی به اختلافات، تصویبنامهای تنظیم کرد که در فروردین سال ۱۳۲۴ به تصویب هیاتوزیران رسید. اولین طرح قانون کار در تاریخ ۲۸اردیبهشت سال۱۳۲۵ و در زمان تعطیلی مجلس به تصویب هیات وزیران رسید. ازآنجاکه با تصویب قانون کار، سازمان کوچک اداره کل کار، قادر به حلوفصل امور کارگری نبود و از طرف دیگر، یکی از گردانندگان حزب توده نیز در رأس وزارت پیشه و هنر قرار گرفته بود و حکومت وقت به سبب مخالفتهای سیاسی حزب مزبور، مایل نبود امور کارگری کشور را سلطه و اختیار وی قرار دهد. ازاینرو با تصویب هیات دولت در سال۱۳۲۵ وزارتخانه جدیدی به نام وزارت کار و تبلیغات از ادغام اداره کل کار، اداره کل انتشارات و تبلیغات و اداره عمران و اصلاحات وزارت کشور تشکیل و مامور اجرای قانون کار شد. تعاون: آغاز تعاون رسمی در ایران را میتوان از حیث عنوان موادی در قانون تجارت سال۱۳۰۳ شمسی دانست. موادی از این قانون به بحث در مورد تعاونیهای تولید و مصرف پرداخته است. اما از لحاظ تشکیل و ثبت و فعالیت رسمی میتوان سال ۱۳۱۴ را آغاز فعالیت تعاونیها در ایران دانست. زیرا در این سال توسط دولت اقدام به تشکیل نخستین شرکت تعاونی روستائی در منطقه داودآباد گرمسار شد. مبنای تشکیل شرکت فوق قانون تجارت سال۱۳۱۱ بود که در چند ماه بحثی از شرکتهای تعاونی آورده بود. در سال۱۳۳۲ اولین قانون تعاونی ایران که با الهامگرفتن از قوانین خاص دیگر کشورها تهیه شده بود بهصورت لایحه قانونی به تصویب رسید. در سال۱۳۳۴ این لایحه با اصلاحاتی از تصویب مجلس وقت گذشت و اولین قانون تعاون ایران تصویب شد که پایه و اساس تعاونیهای زیادی بهخصوص بعد از سال۱۳۴۱ قرار گرفت. در سال۱۳۴۱ براساس تبصره۲ ماده۱۶۵ قانون مربوط به اصلاحات ارضی رژیم پهلوی، کشاورزانی که زمین دریافت میداشتند ناچار بودند قبلا عضویت شرکت تعاونی روستایی را بپذیرند. بهاینترتیب در مدت کوتاهی بیش از هشتهزار شرکت تعاونی روستایی تشکیل که بعدا در هم ادغام شد و حدود سههزار شرکت را به وجود آوردند. سازمانهایی ازجمله سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، سازمان مرکزی تعاون کشور، وزارت تعاون و اصلاحات ارضی و... پدید آمدند. در سال۱۳۵۰ قانون شرکتهای تعاونی با مطالعه قوانین سایر کشورها تهیه و تصویب رسید که موادی از آن هنوز هم مبنای کار تعاونیهاست.
رفاه و تامین اجتماعی: رفاه و تامین اجتماعی یکی از اساسیترین پیشنیازهای توسعه در جوامع مختلف است و همواره در سرلوحه کار برنامهریزان و تصمیمگیران دولتها قرار دارد و چون کالایی عمومی است و افراد جامعه خود بهطور مستقیم نمیتوانند تولیدکننده آن باشند، ناگزیر این دولتها هستند که ساماندهنده آن محسوب میشوند. سابقه تاسیس وزارت رفاه و تامین اجتماعی در ایران به سال۱۳۵۲ بازمیگردد. در این سال با افزایش قیمت نفت، درآمدهای ایران به بیش از سه برابر افزایش یافت که این امر تاثیرات مهمی در اقتصاد کشور و بهتبع آن در دیگر زمینهها برجای گذاشت. ازجمله تاثیرات این واقعه ارائه و اجرای طرحها و برنامههایی بود که درمورد آنها کارشناسی دقیقی انجام نشده بود. طرح ایجاد وزارت رفاه و تامین اجتماعی ازجمله این طرحهای جدید بود که لایحه تاسیس آن در خردادماه سال۱۳۵۳ به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. با تاسیس این وزارتخانه وظایف و مسئولیتهای چندین وزارتخانه و نهاد متصدی امور رفاهی و مسائل مربوط به بیمههای اجتماعی به آن منتقل شد و در همین رابطه نقلوانتقالات متعددی انجام شد.
فصل جدید بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بعد از بررسیهای فراوان در زمینه چگونگی تحقق رفاه و تامین اجتماعی در ایران، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی در اردیبهشتماه۱۳۸۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب و به تایید شورای نگهبان رسید. در ماده۱۱ این قانون آمده است: در راستای تحقق نظام جامع تامین اجتماعی و برای اجرای این قانون وزارت رفاه و تامین اجتماعی تشکیل میشود. این شد که وزارت رفاه و تامیناجتماعی در تاریخ بیستوپنجم تیرماه ۱۳۸۳ یعنی درست در آخرین سال برنامه پنجساله سوم کشور تاسیس شد و ۱۱شهریورماه ۱۳۸۳ که برنامه پنجساله چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور از تصویب نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی گذشت، سیاستگذاری و برنامهریزی فعالیتهای بیمهای، حمایتی و امدادی به این وزارتخانه سپرده شد.
این وزارتخانه سرانجام با دو وزارتخانه کار و تعاون ادغام شد. قانون تشکیل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسه علنی ۸تیر ۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی تصویب و سه روز بعد به تایید شورای نگهبان رسید.
فیاض زاهد
متولد سال۱۳۴۱ و دارای دکترای تاریخ در گرایش ایران اسلامی است. او زاده رشت است و بهعنوان استادیار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، تاریخ و جامعهشناسی سیاسی درس میدهد. وی از نمایندگان نخستین شورای شهر رشت بوده دستی هم به قلم دارد. یادداشتهای وی در روزنامه اعتماد ملی از زاهد چهرهای منتقد در دولت احمدینژاد ساخت. فیاض زاهد سال گذشته در یادداشتی در روزنامه اعتماد از ممد بوقی دفاع کرد و نوشت: «آقایان چرا از شادی مردم رنج میبرید و ناف شما را با غم و گریه بریدهاند؟»
ناصر خالقی
وزیر کار و امور اجتماعی دولت دوم سید محمد خاتمی و عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی و نماینده مردم اصفهان و ورزنه در مجلس ششم بود. مینو خالقی، نامزد منتخبِ مردم اصفهان در انتخابات دور دهم مجلس شورای اسلامی که پس از انتخابات ازسوی شورای نگهبان ردِ صلاحیت شده و آرای او باطل اعلام شد، برادرزاده اوست.
مصطفی سالاری
۴تیر ۱۳۹۸ به سمت مدیرعاملی سازمان تامین اجتماعی در دولت دوازدهم منصوب شد. سالاری سابق بر این استاندار استان گیلان در دولت دوازدهم بود. او در دولت یازدهم هم جوانترین استاندار بود که جایگزین فریدون حسنوند شد. سالاری تحصیلکرده لیسانس رشته حقوق از دانشگاه آزاد بوشهر، فوقلیسانس حقوق عمومی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دارد و هماکنون در رشته حقوق در مقطع دکتری تحصیل میکند.
بهمن عبداللهی
او که در استان اردبیل متولد شده است، عضویت هیئتمدیره شرکتتعاونی مصرف کارکنان صداوسیما، مدیرعامل و رییس هیاتمدیره اتحادیه سراسری تعاونیهای مصرف کارکنان دولت (اسکاد) و دو دوره عضویت هیاتمدیره اتاق تعاون ایران را در کارنامه خود دارد. بهمن عبداللهی در بهمنماه سال۱۳۹۳ رییس اتاق تعاون ایران شد. وی بر این باور است که توسعه تعاونیها در کشور به توزیع عادلانه ثروت، کاهش فاصله طبقاتی جامعه، افزایش سطح اشتغال و ارتقای کیفیت زندگی آحاد جامعه منجر خواهد شد.
اکبر رجبی مشهود
او را با خیریه جمعیت طلوع بینشانها میشناسند. این خیریه سازمانی است مردمنهاد، است که باهدف حمایت از زنان، مردان و کودکان آسیبدیده اجتماعی از سال۱۳۸۸ بهصورت رسمی آغاز به فعالیت کرده است. طلوع بهعنوان حامی تخصصی افراد درگیر با معضل کارتنخوابی، فعالیت خود را در هفت حوزه جذب، درمان، سرپناه، آموزش، اشتغال، بازگشت به خانواده و بازگشت به بدنه جامعه متمرکز کرده است. جمعیت طلوع بینشانها برای کاهش آسیب اجتماعی کارتنخوابی در شهر تهران باهدف امید بخشیدن برای بهبودی، دوباره ایستادن و همراه شدن این قشر با جامعه تلاشهایی میکند.
سلیمان پاکسرشت
نهم آبانماه سال۱۳۹۶ با حکم وزیر کار بهعنوان معاون وزیر و رییس سازمان فنی و حرفهای کشور انتخاب شد. سلیمان پاکسرشت متولد۱۳۵۱ در پیرانشهر است. این جامعهشناس اهلتسنن، دانشیار دانشگاه بوعلی سینا و معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز بررسیهای استراتژیک است. او عضو شورای علمی پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری و از بنیانگذاران مرکز افکارسنجی دانشجویان است و مدتی نیز مدیریت پژوهشهای کاربردی دفتر هیات دولت را به عهده داشته است.