آگاه: محمدعلی قمی، معاون سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: ما دستورالعمل مقابله با این بیماری را از سوی کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور ابلاغ کرده‌ایم، برای همه دستگاه‌ها نیز در این رابطه وظایفی را مشخص کرده‌ایم.
به گزارش آگاه، مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد: بر اساس گزارش نظام مراقبت سندرمیک جاری در کشور از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا ۸مردادماه، بالغ بر ۱۵۲مورد مثبت تب دنگی تشخیص داده شده است.همچنین مطابق بررسی اپیدمیولوژیکی انجام شده برای بیماران، اکثریت موارد تشخیص داده شده سابقه سفر به کشور امارات متحده عربی داشته و در این کشور به بیماری مبتلا شده‌اند. در ادامه این گزارش تاکید شده که ۱۳۰مورد سابقه سفر به کشور امارات، هفت مورد سابقه سفر به پاکستان، یک مورد سابقه سفر به عمان و یک مورد سابقه سفر به کشور بنین (غرب آفریقا) داشته‌اند. ۱۲بیمار بدون سابقه سفر به خارج از کشور هستند که ۱۱مورد در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان و یک مورد در شهرستان چابهار استان سیستان و بلوچستان تشخیص داده شده‌اند و انتقال محلی محسوب می‌شوند.
بر اساس اعلام این مرکز، به غیر از یکی از بیماران که دارای ملیت آفریقایی بوده، باقی بیماران دارای ملیت ایرانی هستند. موارد مثبت وارده از خارج کشور عمدتا در استان فارس توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی گراش، لارستان، جهرم و شیراز تشخیص داده شده‌اند (این افراد دارای سابقه سفر به خارج از ایران بوده و در کشور دیگری به بیماری مبتلا شده‌اند.)
باقی موارد وارده از خارج کشور (دارای سابقه سفر به خارج) در دانشگاه‌های هرمزگان، بوشهر، قزوین، چابهار، زاهدان، شهید بهشتی، ایران، گیلان، مشهد، قم، ایرانشهر و اصفهان شناسایی شده‌اند. تاکنون یک مورد مرگ گزارش شده است و وضعیت عمومی دیگر بیماران پایدار است.
در حال حاضر پشه آئدس اجیپتی در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک)، بوشهر(عسلویه و کنگان) و آئدس آلبوپیکتوس در استان گیلان گسترش دارد. در هفته سوم تیرماه سال جاری نیز در شهرستان رامسر استان مازندران و شهرستان بیله‌سوار استان اردبیل، پشه آئدس آلبوپیکتوس گزارش شده است.
جابه‌جایی ویروس با پشه
بیماری تب دانگ یا دِنگی یک بیمار ویروسی است که از گزش پشه آئدس ایجاد می‌شود. به شرطی که این پشه قبلا فردی را که ویروس این بیماری را داشته نیش زده باشد و بر اثر گزش افراد، ویروس این بیماری را به فرد دیگر منتقل کند. در غیر این صورت گزش این پشه به‌تنهایی خطری ندارد.یکی از مهم‌ترین علائم این بیماری تب شدید است به همین علت به این بیماری تب استخوان‌شکن هم می‌گویند. این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیر و استوایی دیده می‌شود اما انتقال پشه آئدس به کشورهای دیگر باعث گسترش این بیماری به بیش از ۱۱۰کشور در دنیا از جمله در اروپا شده است. تب، سردرد، کمردرد، درد در پشت چشم، جوش و حساسیت‌های پوستی و در مواردی خونریزی به‌خصوص از لثه از جمله علائم اصلی این بیماری است اما گاهی اشتراک علائم آن با برخی بیماری‌های تنفسی مثل کرونا و آنفلوانزا کار شناسایی آن را سخت می‌کند.
بیماری تب دنگی درمان اختصاصی ندارد اما علائم آن تا حدود ۱۴روز بعد از گزش پشه آئدس درصورتی‌که ناقل ویروس این بیماری باشد در فرد بروز می‌کند اما در بیش از ۸۰درصد موارد علائم بسیار خفیف و در مواردی بدون علامت است.
میزان مرگ‌ومیر این بیماری نیز حدود ۲.۵درصد است اما گسترش این بیماری از طریق تخم‌گذاری پشه آئدس می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد و در مواردی مرگ‌آور باشد. بنابراین مهم‌ترین راه برای کنترل این بیماری جلوگیری از تخم‌گذاری پشه آئدس است، پشه‌ای که در آب‌های کوچک راکد مثل ظرف گلدان‌ها یا در داخل تایر خودروها تخم‌گذاری می‌کند و در شرایط سخت نیز تخم این پشه زنده می‌ماند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: میزان ورودی‌های مبتلا به تب دنگی به کشور کاهش قابل‌توجهی نسبت به ماه‌های قبل داشته است و موارد افزایشی که در ۱۰روز آخر اردیبهشت‌ماه بود، دیگر تکرار نشد.
حسین فرشیدی افزود: گسترش وسایل ارتباط جمعی در ایجاد برخی از مشکلات و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی وابسته به آن موثر است، به‌طور مثال هنوز کووید ۱۹ تمام نشده، درگیر یک بیماری دیگر شده‌ایم، البته کرونا بیماری‌ای ناشناس بود، اما تب دنگی در گذشته هم وجود داشته که اکنون گسترش پیدا کرده است. وی تصریح کرد: مهم‌ترین عامل در گسترش بیماری تب دنگی در جهان تغییرات آب‌وهوایی است و تغییر و افزایش دما منجر به افزایش بیماری‌های عفونی مختلفی شده که یکی از آنها تب دنگی بوده که از طریق نیش پشه آئدس به‌وجود می‌آید.
معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه وجود پشه‌های آئدس باتوجه‌به جابه‌جایی‌های جمعیتی و دادوستدهای تجاری بسیار وسیع در نقاط مختلف دنیا بیشتر از قبل شده و همین موضوع موجب گسترش بیماری تب دنگی در تمامی کشورها شده است، خاطرنشان کرد: طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی میزان ابتلا به بیماری تب دنگی در سال ۲۰۲۳ رشدی دو برابری در تمامی کشورهای دنیا داشته و موارد فوتی ناشی از بیماری هم به همین میزان رشد داشته است.
فرشیدی افزود: از سال گذشته و باتوجه‌به افزایش آمار ابتلا به بیماری تب دنگی و فوتی‌های ناشی از بیماری در کشورهای همسایه، به‌خصوص همسایگان شرقی ایران انتظار آن را داشتیم که امسال موارد ابتلای به این بیماری را در کشور داشته باشیم، اما به‌تمامی هموطنان عزیزمان این اطمینان خاطر را می‌دهیم که جای هیچ‌گونه نگرانی‌ای نیست و موارد گسترش‌یافته در چند استان کشور بسیار محدود بوده است. وی با تاکید بر اینکه از زمان شیوع بیماری تب دنگی تحقیقات گسترده‌ای با همکاری مشترک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و چند موسسه دیگر در خصوص شناسایی و کنترل این بیماری صورت پذیرفته است، گفت: خوشبختانه در طی این مدت مشکل خاص و حادی در این خصوص نداشته‌ایم و جای هیچ‌گونه نگرانی‌ای در خصوص شیوع این بیماری در کشور نبوده و نیست.
معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: درحال‌حاضر آلوده‌ترین شهر ایران در موضوع بیماری تب دنگی بندر لنگه در هرمزگان بوده، اما تعداد موارد ابتلای این بیماری بیشتر نشده است و گرمای زیاد در این منطقه خود عاملی جهت کاهش تراکم پشه آئدس بوده است.
بنابر اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، فرشیدی اضافه کرد: در طی این مدت مراقبت‌ها و کنترل‌های مرزی را به‌خوبی داشتیم و باید اشاره کنیم که میزان ورودی‌های مبتلا به تب دنگی به کشور کاهش قابل‌توجهی به نسبت ماه‌های قبل داشته است و موارد افزایشی‌ای که در ۱۰روز آخر اردیبهشت‌ماه بود دیگر تکرار نشد.
وی با ذکر این نکته که تنها یک خطر باقی می‌ماند و آن کاهش دمای همراه با بارندگی‌های فصل پائیز بوده که می‌تواند شروعی برای افزایش مجدد تراکم پشه آئدس باشد، تاکید کرد: این خطر در مناطقی که آلوده به این پشه است بیشتر بوده و به همین جهت برای این مناطق تمهیداتی جهت ازبین‌بردن این پشه‌ها در راستای عدم ابتلای مردم به بیماری تب دنگی صورت پذیرفته است.
معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پایان گفت: از مردم می‌خواهیم که در صورت مشاهده هرنوع علائم مشکوک به تب دنگی همچون بلافاصله به پزشک مراجعه کنند تا که ضمن درمان به‌موقع، جلوی زمینه‌های انتقال بیماری به دیگران گرفته شود.
مدیر برنامه مدیریت بیماری‌های منتقله از آئدس مهاجم در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز پیش‌تر با بیان اینکه تعداد بیمارانی که از کشورهای آلوده به کشور ما آمده بودند در طول چند هفته گذشته ثابت مانده است، گفت: در حال حاضر بیش از ۱۵۰ بیمار مبتلا به دانگ شناسایی شده است.
عبدالرضا میراولیایی درباره آخرین وضعیت مقابله با پشه آئدس و بیماری دانگ گفت: تغییرات اقلیمی باعث گسترش پشه در کشورهای مختلف شده است؛ باتوجه‌به اینکه مناطق زیادی در کشور، شرایط استقرار پشه و تکثیر پشه را دارند، ما در استان‌هایی پشه آئدس را صید کرده‌ایم.وی ادامه داد: در کشور ما نیز این شرایط وجود دارد و ما نباید اجازه دهیم که پشه آئدس در کشور گسترش پیدا کرده و در هموطنان ما بیماری ایجاد کند. از همین رو نکته مهم این است که ما پشه را در جایی که در حال گسترش است به‌سرعت شناسایی کنیم. باید توجه کنیم کشورهای اطراف ما کشورهایی هستند که عمدتا آلوده به پشه آئدس هستند.
عوامل ابتلا به تب دنگی
۱. پشه‌های حامل ویروس: پشه‌های انواع مختلف ازجمله پشه‌های آئدس به عنوان پشه‌های حامل و منتقل ویروس دنگی شناخته شده‌اند. وقتی یک پشه حامل ویروس دنگی، یک فرد را نیش می‌زند، ویروس به بدن فرد منتقل می‌شود.
۲. محل زندگی و شرایط محلی: شانس ابتلا به تب دنگی در مناطق با شرایط زندگی مساعد برای پشه‌ها ازجمله رطوبت بالا، آب‌های راکد، نامناسب‌بودن سیستم آب و فاضلاب و نبود پوشش ضد پشه افزایش میابد.
۳. فاکتورهای فردی: عوامل فردی نظیر سابقه ابتلا به تب دنگی، سابقه سفر به مناطق با ریسک بالای تب دنگی، وضعیت سلامت عمومی فرد، سن، جنس، وضعیت ایمنی و...
۴. محافظت شخصی: استفاده از روش‌های محافظتی نظیر استفاده از اسپری ضد پشه، پوشیدن لباس‌های مناسب، استفاده از توری برای پنجره و درها
تب دنگی چیست؟
مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درمورد تب دنگی اعلام کرد: تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه‌هایی به نام آئدس منتقل می‌شود. این ویروس، چهار نوع ویروس دنگی را شامل می‌شود که هرکدام می‌توانند علت ابتلا به تب دنگی شوند. افزایش ابتلا به تب دنگی معمولا در مناطق گرمسیری اتفاق می‌افتد، زیرا پشه‌های ناقل آن در این مناطق به‌راحتی می‌توانند رشد و تکثیر کنند. همچنین، باران‌های زیاد و تجمع آب در ظروف و اشیا مختلف می‌تواند محیط مناسبی برای تکثیر این گونه از پشه‌ها فراهم کند. انسان ممکن است از طریق نیش پشه‌های حامل ویروس دنگی به این بیماری مبتلا شود. وقتی یک پشه حامل ویروس دنگی انسانی را نیش می‌زند، ویروس وارد سیستم خونی او می‌شود و عفونت را آغاز می‌کند درمان تب دنگی به تسکین علائم آن، نظیر تب، درد عضلانی، سردرد، و استفاده از آب و الکترولیت‌ها برای جبران ازدست‌دادن مایعات بدن تأکید دارد. در صورت بروز عوارض جدی، مانند خونریزی گوارشی، به مداخله فوری پزشکی نیاز است. برای پیشگیری از تب دنگی، مهم است که از در معرض نیش پشه‌ها بودن در مناطق خطرناک پرهیز کرده و از روش‌های حفاظت شخصی نظیر استفاده از اسپری ضد پشه، پوشیدن لباس‌های مناسب، و استفاده از پنجره‌ها و درها با توری استفاده کرد. همچنین، برنامه‌های کنترل پشه‌ها و حذف محل‌های آب راکد نقش موثری در کاهش ابتلا به تب دنگی دارند.
علائم اولیه بیماری
تب دنگی معمولا با علائم اولیه‌ای نظیر تب بالای ۴۰درجه سانتی‌گراد چندروزه‌ای است که با دو یا بیشتر از نشانه‌های دیگری مانند تهوع و استفراغ، راش‌های پوستی، سردرد، درد پشت چشم، بدن‌درد و درد عضلانی، درد مفاصل، یا کاهش گلبول سفید یا تست تورنی که مثبت همراه می‌شود. این علائم معمولا در طول دو تا هشت روز پس از ابتلا به ویروس دنگی ظاهر می‌شوند.در صورت پیشرفت بیماری، علائم شدیدتری نظیر خونریزی از لثه یا بینی، گسترش راش‌های پوستی، تنگی نفس در اثر پلورال افیوژن، درد شدید شکم و استفراغ پایدار ممکن است ظاهر شود. این علائم نشان‌دهنده وضعیت جدی‌تر بیماری و نیاز به مراقبت پزشکی فوری است. در ایران مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، با توزیع کیت‌های آزمایش به‌تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به‌خصوص مناطق دارای ابتلا بیشتر به پایش دقیق این بیماری می‌پردازد. همچنین همه نمونه‌های اخذ شده برای تایید تشخیص به انستیتو پاستور ایران یا آزمایشگاه مرجع بندرعباس جهت انجام تست مولکولی (PCR) ارسال می‌شود. آگاهی از نشانه‌ها و علائم تب دنگی برای پزشکان بسیار حائز اهمیت است زیرا تشخیص به‌موقع و مدیریت صحیح این بیماری می‌تواند از عوارض آن جلوگیری کند. پزشکان باید با دقت به علائم بالینی و تاریخچه پزشکی بیمار گوش کرده و در صورت شک، ضمن ارجاع فرد به مراکز مرجع، آموزش لازم درباره علائم و سیر بیماری را به بیمار داده و در صورت لزوم درمان مناسب را شروع کنند.
درمان تب دنگی
این بیماری ویروسی درمان اختصاصی ندارد و اقدامات لازم برای مدیریت آن شامل حفظ وضعیت هیدراتاسیون، کنترل تب، استفاده از داروهای ضد دردها و ضد التهابات، و در صورت لزوم، دیگر مراقبت‌های پزشکی است.
تب دنگی در گروه‌های خاص مانند کودکان، زنان باردار، و افراد با بیماری‌های مزمن، ممکن است به صورت شدیدتری ظاهر شود.کودکان از بین گروه‌های خاصی هستند که ممکن است به تب دنگی شدید حساس باشند. علت اصلی این حساسیت، سیستم ایمنی ناتوان و ضعف آنان در مقابل ویروس دنگی است.
بنابراین، کودکان با تب دنگی شدید باید تحت‌نظر پزشک قرار گیرند و در صورت لزوم، بستری شوند. زنان باردار نیز به عنوان یک گروه خاص، در معرض خطر تب دنگی شدید قرار دارند. تب دنگی در دوران باردار ممکن است به مشکلات جدی برای مادر و جنین منجر شود. بنابراین، زنان باردار باید از نحوه پیشگیری و مدیریت تب دنگی آگاه باشند و با پزشک خود مشورت کنند.افرادی که دارای بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشارخون بالا، یا بیماری‌های قلبی هستند، نیز در معرض خطر تب دنگی شدید قرار دارند. این افراد به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر، قابلیت مقابله با ویروس دنگی را کمتر دارند. بنابراین، مدیریت مناسب تب دنگی و پیشگیری از عوارض جدی در این افراد بسیار حائز اهمیت است.