آگاه: آثار هنری در این دوران یکی از اصلی‌ترین شریان‌های تاثیرگذار حمایت از مردم مظلوم فلسطین تلقی شده که خوشبختانه هنرمندان زیادی در ایران و جهان بهویژه در حوزه‌هایی چون موسیقی، کاریکاتور، تئاتر و سینما آثار ماندگاری را در این زمینه خلق کرده‌اند؛ آثاری که گاه حتی در کارنامه کاری خالقانشان نیز جزو برترین آثار شناخته می‌شوند. این جریان زمانی تاثیر خود را بیشتر میان افکار عمومی پررنگ کرد که فضای مجازی نیز به‌عنوان یک بازوی رسانه‌ای در سال‌های اخیر به کمک آنها آمد و با مولفه‌های منفی و مثبتی که می‌توانیم برای آنها در نظر بگیریم، تاثیر بیشتری روی افکار مردم جهان بهویژه در کشورهای اروپایی و آمریکایی که از اخبار مربوط به مردم مظلوم فلسطین کمتر آگاهی پیدا می‌کنند، داشته است. کما اینکه در همین راستا، بسیاری از هنرمندان مطرح جهان در بزنگاه‌های مختلف چه در کنسرت‌ها، چه در آثار سینمایی و چه در قالب‌های گوناگون دیگر با اینکه می‌دانستند دردسرهای زیادی برای آنها به همراه دارد اما همچنان به حمایت‌های فرهنگی خود از مردم ستمدیده فلسطین بهویژه کودکان ادامه دادند.
دغدغه مشترک هنرمندان جهان
مسئله فلسطین و ظلمی که طی سالیان متمادی به آنها روا شده است، همواره دغدغه هنرمندان بسیاری در سرتاسر جهان و ایران است و هنرمندان و خوانندگان مختلف سعی بر آن داشته‌اند تا با استفاده توانایی‌های خود رویای آزادی فلسطین را در سطح جهان فریاد بزنند. هنرمندان بسیاری در جهان در حوزه‌های سینما، هنرهای نمایشی، تئاتر و هنرهای تجسمی به‌خصوص در حوزه موسیقی با هر عقیده سیاسی و مذهبی آثاری را با شعارهای «نه به جنگ و صلح‌طلبی» در حمایت از مردم مظلوم فلسطین ساختند، اجرا کردند و با آرمان‌های آنان همراه شدند و اعلام انزجار خود را نسبت‌به رژیم صهیونیستی اعلام کردند و حتی در مواردی توانستند تاثیرگذاری بیشتری به‌خصوص در نسل جوان داشته باشند. موسیقی زبان مشترک جهانیان است و برای فهم آن نیاز به هیچ ترجمه و استدلالی نیست. زبانی که می‌تواند از اعتراض به فجایع انسانی همچون حمله به بیمارستان «المعمدانی» در غزه را در برگیرد تا وصف احوالات انسانی و چه بسا بسیار تاثیرگذارتر از یک سخنرانی یا یک بیانیه عمل کند. در این گزارش به آثار موسیقایی جهان که طی چند دهه اخیر برای مردم مظلوم فلسطین و نوار غزه منتشر شده است، می‌پردازیم.
ایران در حمایت از قدس
خوانندگان و آهنگسازان ایرانی آثار قابل‌توجهی را در قالب گفتمان مقاومت و حمایت از مردم مظلوم فلسطین ساختند و اجرا کردند. در سال‌های اخیر نیز نهادها و سازمان‌های مختلفی همچون مرکز موسیقی و سرود سازمان صداوسیما، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و مرکز آوای انقلاب اسلامی (مأوا) حضور فعالی در این حوزه داشته و آثار متعددی را به‌خصوص برای آشنایی نسل جوان با آرمان‌های فلسطین ساختند و منتشر کردند که به بعضی از این آثار می‌پردازیم.
همپای جلودار
قطعه «همپای جلودار» یکی از ماندگارترین آثار موسیقی با موضوع مظلومیت فلسطین اشغالی است، این قطعه دهه۶۰ با ترانه‌ای از زنده یاد حمید سبزواری، آهنگسازی و خوانندگی حسام‌الدین سراج و دکلمه زنده‌یاد فرج‌الله سلحشور در قالب آلبوم «نینوا ۱» منتشر شد.
«مسجد الاقصی» و «نفرین به تو تندیس آزادی»
زنده‌یاد اسفندیار قره‌باغی از خوانندگان موسیقی کلاسیک، آهنگساز و از بنیانگذاران سرودهای انقلابی در ایران، ملقب به «صدای انقلاب» و خواننده سرود حماسی «آمریکا ننگ به نیرنگ تو» نیز آثاری را در حمایت از مردم مظلوم فلسطین در برابر رژیم صهیونیستی منتشر کرده است. قره‌باغی سرود «مسجد الاقصی» را با شعری از زنده‌یاد حمید سبزواری، آهنگسازی مهیار فیروزبخت و تنظیم حسین یوسف زمانی با همراهی گروه کُر صداوسیما خوانده است. شاعر این اثر، در شعر خود، به ایجاد امید و انگیزه در دل مردمان فلسطین و لبنان می‌پردازد. نزدیک بودن به پیروزی و نابودی دشمن، از دیگر مواردی است که در شعر این سرود به آن پرداخته شده است. همچنین نماهنگ «نفرین به تو تندیس آزادی» با شعری از رضا شیبانی، آهنگسازی غلامرضا میرزاده، چشمه خاور و خوانندگی اسفندیار قره‌باغی در دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب تبریز تهیه و منتشر شده است.
دیده بگشا
قطعه «دیده بگشا» از آلبوم «ماه غریبستان» با شعری از محمدعلی معلم دامغانی، آهنگسازی علیرضا کهن‌دیری و خوانندگی محمد اصفهانی دهه۸۰ منتشر شد، این قطعه گرچه فضای معنوی و مذهبی درباره حضرت علی(ع) دارد اما محتوای آن با اتفاقات و حوادث فلسطین اشغالی ممزوج شده است. این قطعه پیش از گنجاندن در آلبوم، در روزهایی که مردم غزه زیر حملات وحشیانه اسراییلی‌ها قرار داشتند در قالب نماهنگ به دفعات از شبکه‌های تلویزیون به روی آنتن رفت.
ناصریا
خوانندگان موسیقی پاپ نیز در دهه‌های اخیر آثاری را در اعتراض به اقدامات رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی ساخته و منتشر کردند. زنده‌یاد ناصر عبداللهی خواننده و آهنگساز موسیقی پاپ از هنرمندان دغدغه‌مندی بود که سعی داشت همسو با رویدادهای اجتماعی و سیاسی آثاری را منتشر کند، قطعه «ناصریا» از آثار این خواننده فقید است که سال۱۳۷۶ ساخته و اجرا شد. شعر «ناصریا» به گویش بندری است و به گفته عبداللهی، هدف از ساخت آن اعتراض ضد ستم در جهان و نیز همدردی با ستمدیدگان جهان بوده است.
یه مسجد، وسط دو تا مثلث
قطعه «یه مسجد» (یه مسجد، وسط دو تا مثلث اسیره / یه کودک، زیر چکمه سیاهی می‌میره) با ترانه‌ای از مهدی شادمانی، آهنگسازی مهرداد نصرتی و خوانندگی امیر تاجیک دهه۸۰ ساخته شد و به‌عنوان یکی از آثار ماندگار پاپ مرتبط با روز جهانی قدس و حمایت از مردم فلسطین شناخته می‌شود. در توضیح این اثر آمده است: «در روزهایی که اسراییل، غزه را زیر بمباران خود قرار داده بود، این قطعه در کوتاه‌ترین زمان ممکن (۲۴ساعت) تهیه، تولید و اجرا شد و بلافاصله به روی آنتن رفت و توانست نظر خیل عظیمی از مخاطبان را به سوی خود جلب کند. شعر این قطعه به صورتی صریح از ظلمی که در دهه‌های اخیر بر مردم غریب فلسطین توسط اسراییل روا داشته شده است، سخن می‌گوید. همچنین نماهنگی نیز برای این قطعه تولید شد که در سال‌های ابتدایی دهه۱۳۸۰ از طریق رسانه ملی پخش شد.»
موسیقی ماندگار برای یک فیلم ماندگار
فیلم سینمایی «بازمانده» به کارگردانی مرحوم سیف‌الله محصول سال۱۳۷۳ قطعا یکی از ماندگارترین آثار سینمایی ایران و جهان درباره اشغال کشور فلسطین است. اثری تاثیرگذار که کارگردان کوشیده با سنجشی درست و محققانه قرائت تاریخی از نحوه تصرف و اشغال فلسطین توسط صهیونیست‌ها پس از خروج انگلیس از این مناطق و نحوه نسل‌کشی فلسطینی‌ها در بستری دراماتیک و سینمایی داشته باشد. یکی از ویژگی‌های این اثر سینمایی استفاده کارگردان از عوامل حرفه‌ای تولید است که بی‌گمان درباره موسیقی‌اش دست به یک انتخاب سنجیده و درست زده؛ بله مجید انتظامی، هنرمندی که کارنامه درخشان او در عرصه ساخت موسیقی فیلم‌های ارزشمند سینمای ایران گواه درستی برای انتخابش توسط سیف الله داد برای آهنگسازی فیلمش بوده، گویی او می‌دانسته که مجید انتظامی با درک درستی که از مفهوم مقاومت و مفاهیمی از این دست در سینمای ایران به مدد هوش موسیقایی و تجربه همکاری با کارگردانان بزرگ به دست آورده می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها برای ساخت موسیقی «بازمانده» باشد.
آه ای فلسطین در ظلمت نشسته
محسن چاوشی خواننده‌ای است در کنار خلق آثار مذهبی، در بزنگاه‌های تاریخی نیز آثار مختلفی خلق کرده است و حمایت خود را از ستمدیدگان نشان داده است. یکی از این آثار آهنگ «فلسطین» است که در حمایت از مردم غزه ساخته شده است. قطعه «فلسطین» با ترانه‌ای از امیر ارجینی در آلبوم «متاسفم» از آثار این خواننده پاپ با موضوع فلسطین است، شاعر در این اثر ماجرای اشغال فلسطین توسط رژیم صهیونیستی را روایت می‌کند و چاوشی نیز در ابتدا با نوحه‌سرایی از غم مردم فلسطین شکایت می‌کند و دعا می‌کند که هر چه زودتر ظلم و ستم از این سرزمین برود.
فریاد صدای فرزند تنهای فلسطین
نیما مسیحا یکی از خواننده‌هایی است که تا به امروز چندین قطعه درباره مردم ستمدیده فلسطین اجرا کرده که از آنجمله می‌توان به قطعه «سرزمین صلح و دین» با شعر اسماعیل امینی و ملودی فرهاد برنجان اشاره کرد. یکی دیگر از آثار مسیحا قطعه «طعم زیتون» در سال۱۳۸۵ است که شعر آن سروده عبدالجبار کاکایی است و فرهاد برنجان هم ساخت ملودی و تنظیم قطعه را برعهده داشته است. «فرزند تنهای فلسطین» با شعر مهسا موسوی و آهنگسازی محمدرضا چراغعلی نیز دیگر قطعه‌ای است که مسیحا در انعکاس جنایات رژیم صهیونیستی در حق مردم بی‌گناه فلسطین خوانده است.
اجرای آثار موسیقایی ۳ زبانه
همچنین در سال‌های اخیر تولید و انتشار قطعه‌های سه‌زبانه؛ فارسی، عربی و انگلیسی ازسوی هنرمندان مورد توجه قرار گرفته است. مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران سال۱۴۰۱ به مناسبت گرامیداشت چهل‌وسومین سالگرد روز جهانی قدس، نماهنگ سه‌زبانه «قدس ای یقین» را با آهنگسازی محمدرضا عقیلی در سه بخش فارسی، عربی و انگلیسی تهیه، تدوین و منتشر شده است. بخش فارسی این نماهنگ با شعری از علی‌محمد مؤدب با صدای عارف علیزاده، بخش عربی با شعر و صدای مرتضی حیدری آل‌کثیر و بخش انگلیسی این اثر با شعر و صدای وهاب ابراهیمی اجرا شده است.
فرهنگسرای رسانه با مشارکت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سوریه به مناسبت روز جهانی قدس نماهنگ «قدس ضربان قلب ماست» را به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی تولید و منتشر کرده است. در این اثر، مظلومیت مردم فلسطین و دشمنی رژیم صهیونیستی به شیوه‌ای هنرمندانه بیان شده است. امیرحسین سمیعی آهنگساز و خواننده بخش فارسی، عبدالرضا هدایتی خواننده بخش عربی و وهاب عربی خواننده بخش انگلیسی این اثر هستند.
همچنین نماهنگ و تک‌آهنگ سه‌زبانه «غزه» با اشعار مرتضی حیدری آل‌کثیر (بخش عربی)، قاسم صرافان (بخش فارسی)، محمد عباسیان (بخش انگلیسی) در حمایت از حقوق فلسطین منتشر شدند.
قطعه موسیقی سه زبانه «خانه اجدادی»
قطعه موسیقی سه زبانه «خانه اجدادی» با سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی اجرا شده است. آهنگسازی این قطعه موسیقی به‌عهده امیرحسین سمیعی و تنظیم آهنگ به عهده علی مهربانی بوده است. خوانندگان این اثر سید محسن حسینی (فارسی)، عبدالرضا هدایتی (عربی) و وهاب ابراهیمی (انگلیسی) هستند که اشعاری از رضا یزدانی، مرتضی حیدری آل‌کثیر و وهاب ابراهیمی را اجرا کرده‌اند. این قطعه توسط مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با مشارکت اتحادیه بین‌المللی سازمان‌های غیردولتی حامی حقوق فلسطین تهیه شده است.
یوم الانتقام تا انا قادمون
نماهنگ‌های «یوم‌الانتقام» با شعر سروده مصطفی باغبانی و صدای ابوذر روحی مداح اهل‌بیت(ع) و «مثلا جنگ نیست» با صدای عبدالرضا هلالی به همت مرکز رسانه‌ای نهضت سازمان تبلیغات اسلامی، نماهنگ و تک‌آهنگ «خونه» با شعر و ملودی میلاد عرفان‌پور، خوانندگی امیرحسین سمیعی و تنظیم مجتبی ابوالقاسم‌پور تولید مرکز موسیقی حوزه هنری، نماهنگ «قدس شریف» با شعری از علیرضا قزوه و آهنگسازی فریدون ناصری به همت مرکز موسیقی رسانه ملی و خانه تولیدات جوان مرکز سیمرغ معاونت سیما و قطعه «طوفان الاقصی» با شعر علیرضا قزوه، آهنگسازی فرهاد برنجان به خوانندگی فریدون بیگدلی تولید مرکز شعر، موسیقی و سرود صداوسیما و نماهنگ «باهم مثل هم» به خوانندگی حامد علیزاده منتشر شدند.
نماهنگ «القدس لنا» با شعری از قاسم صرافان، مرتضی حیدری آل‌کثیر، آهنگسازی و تنظیم شروین معینی، خوانندگی مُجال (مجتبی الله‌وردی)- رپر انقلابی با همراهی گروه کُرال موج به سرپرستی افشین کردستانی با زیرنویس زبان‌های عربی و انگلیسی، نماهنگ و تک‌آهنگ «حریفت منم» با شعر و خوانندگی محمد اسداللهی و همراهی گروه سرود «ساکنان آسمان» پیشوا و «قلب‌های بی‌قرار» کرج و تنظیم احسان جوادی، نماهنگ‌های «منجی العالم» با شعر قاسم صرافان و سید مرتضی حیدری آل‌کثیر، آهنگسازی و تنظیم شروین معینی، خوانندگی مُجال و همراهی گروه سرود زهراییون اهواز و «انا قادمون» روایتی حماسی از کشورهای کوی مقاومت برای ملت فلسطین با شعری از احمد محیدلی، خوانندگی علی اسدی از عراق، عاصم سکر از سوریه، محمد محیدلی از لبنان، عبدالسلام القحوم از یمن، احمدالعقاد از فلسطین و حسن خانچی از ایران تولید مرکز موسیقی ماوا-سازمان هنری رسانه‌ای اوج از دیگر آثار در این حوزه هستند.
نماهنگ‌ها و تک‌آهنگ‌های «رجز طوفان» با شعر افشین علا، آهنگسازی و خوانندگی امیر حقیقت، تنظیم سیدحسین موسوی، «رجزخون» با شعر فائزه امجدیان، آهنگسازی شروین معینی و خوانندگی غلامرضا صنعتگر به همت مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شدند.
صبح فردا
قطعه «صبح فردا» با شعری از مجید تال، آهنگسازی و خوانندگی غلامرضا صنعتگر و تنظیم ارشیا صنعتگر با موضوع عملیات طوفان‌الاقصی و پاسداشت مقاومت و ایثار فلسطینیان ساکن نوار غزه توسط موسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی منتشر شده است.
حمایت یک رپر عراقی_کانادایی
یاسین السلمان، رپر عراقی- کانادایی که با نام «نارسی» فعالیت می‌کند یکی از خوانندگانی است که تاکنون فعالیت‌های بسیاری برای حمایت از مردم فلسطین و غزه انجام داده است و جدا از انتشار قطعات حمایتی، شروع‌کننده انتشار یک نامه سرگشاده برای حمایت و دفاع از مردم فلسطین و تحریم فرهنگی اسرائیل در سال ۲۰۲۲ بوده است.
حمایت‌های یک خواننده راک انگلیسی
یکی دیگر از خوانندگانی که برای مظلومیت فلسطین خوانده است، خواننده راک انگلیسی گوردن متیو سامنر (معروف به استینگ) خواننده باسابقه اهل نیوکاسل است که تاکنون تعداد قابل‌توجهی جایزه گرمی برده و تاکنون آهنگ‌های بسیاری برای حمایت از فلسطین منتشر کرده است.
خواننده گروه پینک فلوید
راجر واترز یکی از خوانندگان مطرحی است که همواره حضور فعالی در جریانات سیاسی و فرهنگی داشته و عمده فعالیت‌هایش پس از جدایی از گروه مشهور پینک فلوید، انتشار ترانه‌هایی با مضمون سیاسی و مقابله با نژادپرستی است. وی تاکنون کنسرت‌های متعددی برای حمایت از فلسطین برگزار کرده است و به درخواست فلسطینی‌ها کنسرت خود در تل‌آویو، پایتخت اسرائیل را لغو کرد. وی در سال۲۰۱۰ ترانه «پیروز خواهیم شد» را برای حمایت از فلسطینیان منتشر کرد و سال‌های بعد با شدت گرفتن حملات اسرائیل علیه نوار غزه نسخه جدیدی از این ترانه را منتشر کرد.
میلیون‌ها بازدید در فضای مجازی
ماهر زین خواننده لبنانی، امیر عید خواننده مصری و جولیا پطرس خواننده مسیحی لبنانی ازجمله هنرمندانی هستند که آثاری را در حمایت از مردم فلسطین اجرا کردند، قطعه «تلک القضیه» امیر عید درباره تجاوز اسرائیل به نوار غزه و تعصب غرب نسبت به اشغالگری در یک جشنواره فیلم معتبر مصری اجرا شد و تاکنون میلیون‌ها بار در فضای مجازی دیده شده است. امیر عید، خواننده سرشناس مصری با آهنگ تلک قضیه سکوت دنیا درباره حملات نظامی اسرائیل به غزه را به چالش کشید و موضوع این آهنگ این است که چرا کشورهای قدرتمند اروپا و آمریکا چشم‌های خود را نسبت به کشتار مردم غزه بسته‌اند؛ البته آهنگ امیرعید برای مردم غزه با واکنش‌های منفی حامیان اسرائیل همراه شد برخی از کاربران فضای مجازی که حامیان اسرائیل بودند او را متهم به جلب توجه در دنیا کردند، اما برخی از کاربران دیگر که حامی فلسطینی‌ها بودند از این خواننده تشکر کردند که مثل سایر هنرمندان سکوت نکرده است.
پخش از شبکه خبر
آهنگ وین الملایین یکی از مشهورترین آهنگ‌های جولیا بطرس، خواننده لبنانی در جهان عرب است، با سبک حماسی که با صراحت به مقاومت فلسطین و مقاومت لبنان در برابر رژیم صهیونیستی اشاره می‌کند. این آهنگ معروف توسط گروه سرود زهرائیون خوزستان به زیبایی بازخوانی شده و از صداوسیما پخش شده است.
فلسطین جاویدان
سامی یوسف خواننده، آهنگساز، ترانه‌سرا و تهیه‌کننده ایرانی-بریتانیایی نیز که از مضامین اجتماعی و انسان‌دوستانه در آثار خود استفاده می‌کند، سال۱۳۸۷ قطعه «فلسطین جاویدان» را در اعتراض به حمله اشغالگران رژیم صهیونیستی به غزه منتشر کرده است. یوسف سال۱۳۹۴ به مناسبت ماه مبارک رمضان به دعوت شهرداری شهر ناصره در فلسطین کنسرتی را در این شهر برگزار کرد.