آگاه: طرح ممنوعیت ورود لوازم‌خانگی به درون کشور به‌طور حتم فواید بسیاری دارد؛ برای مثال، در این مدت شاهد بودیم که بسیاری از برندهای لوازم‌خانگی داخلی سعی کردند کیفیت اجناس خود را بالا ببرند و بتوانند از همه لحاظ نیاز بازار داخلی را تامین کنند.
درواقع رونق‌گرفتن کارخانجات لوازم‌خانگی داخلی یعنی ایجاد بازار کار برای بسیاری از جوانان ایرانی که همین موضوع اهمیت و چرایی ممنوعیت ورود لوازم‌خانگی خارجی به درون کشور را نمایان می‌کند اما متاسفانه درحال‌حاضر افرادی که قصد خرید لوازم‌خانگی دارند با مشکلاتی مواجه هستند.
یکی از مشکلات عمده بازار لوازم‌خانگی افزایش قیمت نامتعارف این اجناس است، زمانی که لوازم‌خانگی خارجی به کشور وارد نشود و درواقع نوعی انحصار درون شکل بگیرد امکان افزایش قیمت را بیشتر می‌کند که همین موضوع خریداران این بازار را دچار سردرگمی و مشکل می‌کند اما موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود و برخی شرکت‌های تولیدکننده لوازم‌خانگی به علت وجود تحریم‌ها برای تامین مواداولیه خود با مشکل مواجه هستند که درنتیجه تولید کاهش یافته و این موضوع منجر به کاهش محصول در بازار خواهد شد.
از سوی دیگر، سال گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که ممکن است مجوز واردات لوازم‌خانگی صادر شود و معاون او هم تاکید کرد که اگر قرار باشد واردات لوازم‌خانگی انجام شود در حوزه‌های خواهد بود که تولید داخل ندارد یا در مواردی که تولیدکنندگان داخلی استانداردهای لازم را رعایت نمی‌کنند؛ بنابراین به نظر می‌رسد احتمال آزادشدن واردات لوازم‌خانگی، هرچند به شکل محدود از همیشه قوی‌تر است.
با این حال در سال گذشته تولیدکنندگان لوازم‌خانگی با مشکلاتی از جمله گسترش فروش کالای قاچاق در بازار و مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه به‌دلیل روند طولانی تخصیص ارز مواجه بودند. از طرف دیگر، اصناف خرد این حوزه نیز بارها نسبت به راکد شدن بازارشان به دلیل فروش قسطی لوازم‌خانگی در فروشگاه‌های بزرگ گلایه کردند. در مقابل شهروندان هم همواره گلایه‌هایی نسبت به کیفیت لوازم‌خانگی داخلی و مشکلات مربوط به گارانتی دارند.
با این حال واردات لوازم‌خانگی از سال۱۳۹۷ به کشور ممنوع است و عمده کالاهای خارجی در بازار، قاچاق هستند. پیش از این دبیرکل انجمن تولیدکنندگان لوازم‌خانگی ایران گفته بود که حجم بازار لوازم‌خانگی در کشور ۶میلیارد دلار برآورد شده که ۱.۵میلیارد دلار قاچاق است.
در این میان انجمن‌های فعال در حوزه تولید لوازم‌خانگی معتقدند باتوجه‌به مشکلات ارزی امکان آزادسازی واردات نیست و حتی اگر واردات هم آزاد شود به دلیل هزینه‌های پایین قاچاق، کالا همچنان از راه‌های غیرقانونی وارد کشور خواهد شد.
از سویی دیگر موافقان آزادشدن واردات لوازم‌خانگی معتقدند این ممنوعیت‌ها باعث محدودشدن انتخاب مصرف‌کننده شده و به عبارت دقیق‌تر، حق مصرف‌کنندگان در این‌گونه تصمیمات نادیده گرفته شده است. همچنین نبود رقابت بین تولیدکنندگان داخلی با خارجی‌ها در آینده منجر به انحصار در صنعت لوازم‌خانگی و شبیه شدن این صنعت به وضعیت صنعت خودرو می‌شود و کالاهای ایرانی رشد و بهبود کیفیت لازم را نخواهند داشت.
اما موافقان آزادشدن واردات لوازم‌خانگی می‌گویند این قانون حقوق مصرف‌کننده را در نظر نگرفته، اما مخالفان معتقدند تولیدکنندگان ایرانی شرایط برابر با تولیدکنندگان خارجی ندارند که بتوانند با آن‌ها رقابت کنند. اما در مقابل، مخالفان آزادشدن واردات لوازم‌خانگی معتقدند تجربیات کشورهای دیگر نشان می‌دهد که برای به بلوغ رسیدن یک صنعت باید حداقل چند سال و تا زمانی که تولید داخل به نقطه رقابت برسد، از صنایع حمایت کرد.
آن‌ها همچنین می‌گویند برای رقابت تولیدکنندگان داخلی با خارجی‌ها، باید شرایط برابر در زمینه تامین مالی ارزان، تامین مناسب مواد اولیه و غیره فراهم شود. اما درحال‌حاضر این شرایط برای داخلی‌ها وجود ندارد. نکته دیگر این است که مخالفان واردات معتقدند، واردات محصول نهایی عمق تولید داخل را کاهش می‌دهد و واردات حتما باید همراه با انتقال فناوری باشد تا به ارتقای وضعیت تولید در کشور کمک کند.
رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: درواقع ارتقای کیفیت و رقابتی‌سازی قیمت، ازجمله نکات مهمی است که همواره باید در بازار لوازم‌خانگی به آن توجه داشته باشیم، چراکه این دو شاخصه برای مصرف‌کننده حائز اهمیت است.
وی با اشاره به انتظارات دستگاهی پیرو حمایت از تولیدکنندگان داخلی، بیان کرد: قطعا این حمایت موجب ارتقای کیفیت بیشتر محصولات و رقابتی‌شدن قیمت خواهد شد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه در ارزیابی خود از انحصاری‌سازی بازار و ممانعت از واردات، بیان کرد: در این شرایط درست است که حمایت از تولیدات داخل را مدنظر قرار می‌دهیم اما این باعث می‌شود تا تولیدکنندگان داخل دیگر به فکر ارتقای کیفیت و رقابتی‌سازی قیمت نیافتند و این یک آسیب است و می‌بایست این مسئله را با سیستم‌های تعرفه‌ای به نحوی کنترل کنیم که شرایط برای تولیدکنندگان و همچنین مصرف‌کنندگان عادلانه باشد.
وی با بیان اینکه ما نباید در این بازار رویکردهای به‌اصطلاح «صفر و صدی» را دنبال کنیم، ادامه داد: ما نباید با سیاست‌های خود در پی این باشیم که یا واردات کالایی ممنوع شود یا اینکه واردات را به‌نحوی آزاد بگذاریم که آسیب دیگری به تولیدکننده وارد کند. به اعتقاد بنده، اگر سیستم‌های تعرفه‌ای به‌درستی برنامه‌ریزی و کنترل شوند، این مسئله بهترین راه برای پیگیری حقوق تولیدکننده و مصرف‌کننده خواهد بود.
علیزاده در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا با وجود انحصار در بازار لوازم‌خانگی، تولیدکنندگان این بخش توانستند تولیدات خود را با قیمت مناسب به دست مردم برسانند یا خیر؟ گفت: ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که تورم به کلیه حوزه‌های کالا و خدمات اصابت کرده است؛ بنابراین اینکه تولیدکنندگان توانستند تا حدودی نیازهای جامعه را برطرف کنند، جای تقدیر دارد، چراکه این تولیدکنندگان هم مشکلات و چالش‌های زیادی را پیش روی خود دارند. از سوی دیگر، همچنان جامعه و مصرف‌کنندگان انتظار افزایش کیفیت لوازم‌خانگی و رقابتی‌سازی قیمت این کالاها را دارند؛ ازاین‌رو تولیدکنندگان این بخش باید همه توان خودشان را برای تحقق این اهداف به کار گیرند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دستگاه‌های متولی باید حمایت‌های منطقی و اصولی از تولید و به‌ویژه بازار لوازم‌خانگی داشته باشند، بیان کرد: یکی از این دست موارد می‌تواند کنترل مناسب تعرفه‌ها باشد، چراکه این مسئله می‌تواند اهرم خوبی برای رسیدن به اهداف محسوب شود.
علیزاده در ادامه با اشاره به رویکردهای وزارت صمت در دولت چهاردهم و همچنین پیگیری مطالبات مردم در بازار لوازم‌خانگی اظهار کرد: مهم‌ترین اصل در این بخش حمایت از تولید داخل است؛ لذا حمایت از تولید داخل باید به‌عنوان یک محور، مدنظر وزارت صمت در دولت چهاردهم باشد.
وی ادامه داد: البته ما برخی اوقات فکر می‌کنیم با ممنوع کردن واردات یک کالا در کل کشور، به حمایت از تولیدکننده می‌پردازیم درصورتی‌که این مسئله به ظاهر حمایت است.
علیزاده تصریح کرد: به واقع صنعتی که احساس رقابت نداشته باشد، پیشرفت چندانی نخواهد داشت؛ به‌عنوان‌مثال ما در بخش خودرو این مسئله را شاهد بودیم. لذا به موجب حمایت ۴۰ساله از صنعت خودرو و انحصاری کردن آن و سپردن این بازار به دست خودروسازان داخلی متاسفانه پیشرفتی در این بازار ایجاد نشد و حتی این بازار نیز به‌اصطلاح تنبل‌تر هم شد.
وی تاکید کرد: بنابراین می‌بایست ما به حمایت‌های که لحاظ می‌کنیم به صورت منطقی نگاه کنیم؛ ازاین‌رو حمایت‌ها باید جنبه کارشناسانه، اصولی و منطقی داشته باشد تا در ضمن اینکه ما تولیدکننده را تقویت می‌کنیم، حقوق مصرف‌کننده را نیز در نظر بگیریم.
علیزاده با بیان اینکه تولیدکننده می‌بایست احساس کند که هر روز بهتر از دیروز باشد، ادامه داد: کیفیت و قیمت تولیدکننده باید هر روز بهتر از دیروز باشد تا بتواند یک روز در سطح جهانی با تولیدکنندگان خارجی رقابت کند. لذا ما نمی‌توانیم تا ابد این دیوارها را بکشیم و بگوییم تولیدکننده می‌بایست به صورت انحصاری تولید کند و مردم هم موظف‌اند هرچه تولیدکننده، تولید کرده را مصرف کنند؛ بنابراین باید برای این بخش زمان بندی و برنامه‌هایی داشته باشیم تا تولیدکننده خودش را به تولیدکنندگان جهانی نزدیک کند.
ارتقای کیفیت و رقابتی‌سازی قیمت مسیر پیش روی بازار لوازم‌خانگی
رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاست آگاه، با اشاره به انتخاب وزرای کابینه چهاردهم و همچنین انتخاب وزیر صمت در پیگیری سیاست‌های مربوط به بازار لوازم‌خانگی و خودرو اظهار کرد: بازار لوازم‌خانگی یکی از بازارهای مهم و وسیعی است که آحاد مردم نیز مستقیما با آن در ارتباط هستند.
رضا علیزاده با بیان اینکه باید در راستای رونق تولید و اشتغال توجه ویژه‌ای به بازار لوازم‌خانگی داشته باشیم، ادامه داد: علی‌رغم اینکه محدودیت و مشکلات زیادی برای تولیدکنندگان این حوزه وجود دارد، اما ما شاهد پیشرفت‌های خوبی در تولیدات لوازم‌خانگی بوده‌ایم.