آگاه: مدت‌هاست کودک و موارد مربوط به آموزش و سرگرمی این گروه سنی آینده‌ساز کشور، اگرچه در جلسات و سخنرانی‌ها بسیار ازسوی اغلب مدیران و مسئولان مربوطه مورد توجه قرار می‌گیرد، اما در واقعیت جامعه و تولید محتوای مربوط به کودکان دیده می‌شود، آن‌طور که شایسته آینده‌سازان مملکت بوده در رسانه‌ها عمل نشده است. در این زمینه رسانه ملی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین درگاه‌های ارتباطی با قشر کودک و نوجوان نقش قابل‌توجهی در این زمینه به‌خصوص در دهه طلایی خود یعنی ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ با ساخت برنامه‌ها و کارتون‌های کودکانه داشته که به نقل از برخی کارشناسان تکرارنشدنی است، اما واقعیت ماجرا اینجاست که مانند رسانه ملی، سینمای کشور در این زمینه آن‌طور که شایسته بوده وارد عمل نشده است.
نقش و جایگاه تلویزیون بیش از دیگر نهادهای فرهنگی در زمینه تربیت و پرورش رسانه‌ای کودک دارای اهمیت است. اگرچه سال‌هاست که رسانه ملی در بخش‌های مختلف خود گروه‌های کودک فعالی داشت اما در شرایط فعلی برای متمرکز عمل کردن و جلوگیری از موازی‌کاری، تمرکز کلی رسانه ملی بر دو بخش پویا و نهال شبکه کودک است. بسیاری از چهره‌های حوزه کودک هنوز هم بر این باورند که تلویزیون نیازمند فعال کردن گروه‌های کودک خود همچون گذشته دارد. در همین دوره که رسانه ملی به‌عنوان نهادی دولتی برای بخش کودک و نوجوان برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای را تدارک دیده است، ورود VODها رقابتی جدی‌تر براساس ذائقه مخاطبان ایجاد کرده، هرچند فضای مجازی و مدیوم‌های دیگر قدرت انتخاب را برای این قشر بالا برده است. یکی از مطالبه‌های اصلی برنامه‌سازان و هنرمندان این حوزه برای پاسخ‌گویی به این نگرانی مهم همواره اختصاص بودجه لازم، جدی گرفتن حوزه کودک در تلویزیون و استفاده از برندهای این حوزه در شبکه کودک و تقویت برندهای کنونی است.
کودک امروز کاربر بومی جهان دیجیتال است. او همه‌چیز را در فضای‌مجازی دنبال می‌کند و اطلاعاتش با کسی که سال‌های پیش به دنیا آمده و زیست کرده متفاوت است. شاید بسیاری از مدیران ما در عرصه فرهنگ و هنر کودک امروز را به‌خوبی نمی‌شناسند و به هر آنچه او در فضای‌مجازی دنبال می‌کند احاطه ندارند. این شناخت ناقص در میان پدران و مادران هم وجود دارد. لازمه آن این است که با کودک بیشتر وقت صرف شود و مدیران تلویزیون و سینمایی کشور کودک را از اولویت‌های اول قرار دهند. کودکان امروز بزرگسالان فردا هستند؛ بنابراین باید به آنها توجه کنیم و طرز فکر آنها را بشناسیم. در آینده قرار است که در مسند امور بنشینند و نیاز است پشتوانه اطلاعاتی، تربیتی و دانش غنی داشته و بتوانند برای جامعه‌شان موثر باشند.
قیمت ضعف در حوزه کودک چیست؟
از عوارض ثانویه ضعف در تولید برای گروه سنی کودک و نوجوان این است که در جهان دیجیتال امروز دست او برای مصرف رسانه‌ای در جهان بیکران رسانه‌های نوین باز است و بنابراین هر قدر تولیدات باکیفیت، تایید شده و به‌روز کمتر در دسترس او قرار گیرد، به همان میزان او به مصرف آثار بدون نظارت اقبال می‌یابد و اثرات منفی آن به مراتب هزینه و انرژی بسیار بیشتری روی دست نهادهای مربوطه و خانواده‌ها می‌گذارد. این در حالی است که نه فقط آثار ایرانی در گیشه و مخاطب‌یابی خودشان را اثبات کرده و دستاوردهای قابل‌توجهی برجا گذاشته‌اند، بلکه ظرفیت‌های فنی و انسانی بسیار خوبی نیز در کشور برای تولید در این حوزه وجود دارد و گروه‌های زیادی هستند که به‌علت حمایت نشدن ترجیح می‌دهند روی تولیدات خارج از مرزهای کشور سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کنند.
سینمای کودک و نوجوانان ایران مخاطب بالقوه چهارده میلیونی دارد و به همین دلیل سینمای امروز می‌باید با ریتم تندتری به سوی تغییرات ضروری حرکت کند تا در بطن خود ویژگی‌های جدید مخاطب امروز را در نظر بگیرد. در مجموع در سینمای کودک دچار نوعی کم‌نمایی هستیم؛ چرا که آنقدر میزان تولیدات ما در این حوزه اندک است که حتی فقط نام بردن‌شان نیز گاه دشوار است.
ممیزی غیرحرفه‌ای روی شانه تولیدات کودک
درحالی‌که درگیری با ممیزی در سینما و شبکه‌های نمایش خانگی این روزها از موضوعات اجتناب‌ناپذیر در این فضاست و آثار نمایشی کودک به خودی خود جسارت زیادی برای تولید می‌خواهد، غیرحرفه‌ای بودن فضای اعمال ممیزی در این سینمای محدود، معضلی است که هم سازنده را از تک‌وتا می‌اندازد و انگیزه‌اش را زخمی می‌کند و هم مخاطب را می‌آزارد و از کشش به سوی تولیدات داخلی منع می‌کند. این موضوع به همان شدتی که در گلایه‌های تولیدکنندگان آثار بزرگسال تکرار می‌شود، در آثار کودک و نوجوان هم فضا را محدود کرده و بر دامنه کم‌رمقی تولیدات می‌افزاید.
لالایی در نمایش خانگی
داریوش فرضیایی و امیرمحمد متقیان با مجموعه «لالایی» به شبکه نمایش خانگی می‌آیند. مجموعه «لالایی» به کارگردانی احمد درویشعلی‌پور و تهیه‌کنندگی پژمان لشکری‌پور جدیدترین سریال پلتفرم فیلیمو است که از اواخر مردادماه پخش خواهد شد.
در این سریال علاوه بر داریوش فرضیایی، هنرمندانی چون گوهر خیراندیش، سعید امیر سلیمانی، امیرمحمد متقیان، نعیمه نظام‌دوست، کمند امیرسلیمانی، سپند امیرسلیمانی، هلیا امامی، امیر کربلایی‌زاده، حامد وکیلی، امیر سهیلی، مرضیه صدرایی، ابراهیم شفیعی و نیما قربان‌زاده حضور دارند. در خلاصه داستان این سریال آمده است: «گلشن» زن مسن و صاحب خیریه‌ای‌ست که حافظه‌اش را بر اثر اتفاقی از دست داده و در شرایط خاصی مرد جوانی را با پسر ازدست‌رفته‌اش اشتباه می‌گیرد...
از عوامل اصلی این سریال می‌توان به نویسنده: محمد درویشعلی‌پور، مدیر تولید: جعفر گودرزی، مدیر فیلمبرداری: محمود صالحی، صدابردار: محمد عیوضی، طراح صحنه: قاسم ترکاشوند، طراح لباس: سحر گوران، طراح گریم: شهرام خلج، تدوین و جلوه‌های ویژه بصری: علی زارع، موسیقی: مهرداد نصرتی، مدیر برنامه‌ریزی: مجید موثق، دستیار اول کارگردان: محمدحسین خلیفه، اشاره کرد.
باتوجه‌به میزان مخاطبی که این ژانر از آثار نمایشی در شبکه نمایش خانگی پیش از این برای خود دست و پا کرده است که نمونه آن را در برنامه «مهمونی» ساخته ایرج طهماسب دیدیم؛ بنابراین قابل پیش‌بینی است که این برنامه نیز توجه‌های زیادی را به خود جلب کند. ناگفته نماند که مخاطب برنامه‌های عمو پورنگ که از ابتدا و در چهار دهه پیش کارش را در تلویزیون شروع کرده، حالا دیگر برای همراهی او در ادامه مسیر، ضمانت شده به شمار می‌آید و می‌توان حدس زد که تجربه ساخت برنامه‌ای مشابه کارهای ایرج طهماسب در شبکه نمایش خانگی تکرار خواهد شد.
شهر گربه‌ها در سینما
سید جواد هاشمی که سه سال قبل قسمت اول «شهر گربه‌ها» را در سینماها اکران کرده بود و با فروشی به اندازه تقریبی ۶میلیارد تومان گیشه را ترک کرده بود، این روزها در انتظار فرارسیدن زمان نمایش قسمت دوم این فیلم است که چهار سال در پیچ و خم گرفتن پروانه نمایش از سازمان سینمایی بود.
این فیلم کودک و نوجوان در شرایطی برای اکران آماده می‌شود که پس از گذشت پنج ماه هنوز فیلم جدیدی از این گونه به سبد اکران اضافه نشده و به‌طور کلی هم به نظر می‌رسد فیلم قابل‌توجهی در سینمای کودک و نوجوان تولید نشده است. این در حالی است که در آیین‌نامه اکران سال۱۴۰۳ سرگروه‌ها موظف به اکران فیلم کودک هستند ولی به دلیل نبود فیلم مناسب تقریبا این بند آیین‌نامه خودبه‌خود منتفی شده است. به این ترتیب، گیشه سینما در فصل تابستان و تعطیلی مدارس که بهترین زمان برای تفریح بچه‌ها در کنار خانواده‌هایشان است، تاکنون چیزی در سبد اکران نداشته بجز انیمیشن «ایلیا در جستجوی قهرمان» و «نوروز» که از ابتدای سال روی پرده سینماها هستند.
جواد هاشمی، کارگردان این اثر که دوست دارد باز هم در این زمینه فیلم بسازد، تاکید دارد که به‌دلیل شرایط مالی و هزینه‌های سنگین تولید دیگر به‌راحتی نمی‌شود در این بخش کار کرد. او در مصاحبه‌های پیشین خود با انتقاد از ممیزی‌های مختلف و عجیب در سینمای کودک بیان کرده بود: من سال‌ها معلم بودم و می‌دانم باید برای کودک چه بسازم. رک و راست می‌گویم که دوست دارم برای بچه‌ها فیلمی بسازم که هم با آن تفکر کنند و هم برقصند ولی انگار خیلی‌ها نه آن تفکر را می‌خواهند و نه آن رقص را و در این شرایط ساخت فیلمی که هم شاد باشد و هم برای بچه‌ها تفکربرانگیز باشد مثل بالا رفتن از کوه قاف بدون دست و پاست.