آگاه: «قلب رقه» همان‌طور که از نامش انتظار می‌رود درباره وقایع گروهک‌های تروریستی داعش در کشور سوریه است و راوی برخی اتفاقات درباره محور مقاومت در این کشور در قالب داستانی جذاب می‌شود. «رقه» از شهرهای کشور سوریه و مرکز استان رقه است که در شمال‌شرقی سوریه و در ساحل فرات قرار دارد. این شهر تقریبا به مدت سه سال از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ پایتخت گروه تروریستی داعش بوده است.
چرا «قلب رقه» را باید دید؟
فیلم سینمایی «قلب رقه» داستان پاسدار مدافع حرمی به نام رضا است که در شهر رقه سوریه یعنی پایتخت داعش در جستجوی یک اسیر ایرانی به نام حاج عباس است. حاج عباس اطلاعات بسیار ارزشمندی دارد و داعش قصد دارد او را به رژیم صهیونیستی تحویل دهد. رضا برای یافتن حاج عباس، مسئول رسانه‌ای داعش در شهر رقه می‌شود و در این میان همسرش ریما را که فکر می‌کرده کشته شده در میان داعشی‌ها پیدا می‌کند. این فیلم به نقش گران‌بهای سربازان حاج قاسم در مبارزه با داعش و تامین امنیت ایران و محور مقاومت در دل آشوب‌های سخت منطقه پرداخته است.
بیش از یک دهه از ظهور پدیده منحوس و کثیف داعش در منطقه خاورمیانه می‌گذرد. ایران به عنوان یکی از کشورهایی که درگیر این پدیده شوم بوده، همواره تحت‌تاثیر کینه‌توزی و اقدامات تروریستی این گروه بوده است. با وجود این و حضور مستشاری ایران در منطقه آثار معدودی درباره این اتفاق ساخته شده است.
نقطه عطف و جذابیت اصلی این اثر سینمایی در روایت عاشقانه‌ای است که در قلب اتفاقات دهشتناک در محور مقاومت در جریان است. این پتانسیل به مخاطب امکان داده است تا در عین تماشای قصه‌ای لطیف و انسانی، وقایع تلخ و ضد انسانی میان جریان‌های گروهک‌های داعش را دنبال کند و بیشتر با این فضا آشنا شود.
این فیلم سینمایی اولین‌بار در جشنواره جهانی فیلم فجر چهل‌ودوم به نمایش درآمد و موفق شد تا در بخش‌های بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین تدوین، بهترین موسیقی، بهترین صداگذاری، بهترین طراحی صحنه، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی، بهترین جلوه‌های بصری نامزد شده و سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری را از آن خود کند.
موفق در روایت داعش؟
بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها با موضوع اصلی یا موضوعات فرعی داعش تنها به یک دورنمای کلی از این پدیده بسنده کرده‌اند. سینمای ایران اگرچه برای شناخت اقدامات تروریستی داعش زمان و هزینه‌های زیادی را صرف می‌کند اما همچنان اسیر کلیشه‌هایی است که در چهار دهه گذشته در سینمای دفاع مقدس دیده و آسیب‌شناسی شده است. قلب رقه نیز از این قاعده مستثنا نیست و دلیل ساخت آن بعد از نابودی داعش با این تصویر شاید انگیزه‌هایی برای پر کردن ویترین مدیران فرهنگی نهادهای نظامی فرهنگی داشته باشد. با این نحو پرداخت نمی‌توان به جنگ با تهاجم فرهنگی غرب و عوامل آن در منطقه رفت. به‌نظر می‌آید باید پوست‌اندازی جدی در این زمینه صورت بگیرد تا سینمای مقاومت درگیر درجا زدن در ارائه تصویر به مخاطب نشود.
شاید مهم‌ترین نقطه ضعفی که در فیلم «قلب رقه» به چشم می‌خورد، تمرکز بیشتر کارگردان بر روی ابعاد اکشن فیلم است که سبب ضعف در پرداخت شخصیت‌ها شده است؛ به‌خصوص شخصیت‌های منفی که از تیپ‌های آشنا و تکراری فراتر نرفته و ضریب هوشی پایینی هم برای آنها درنظر گرفته شده است! با این نحوه پرداخت، تماشاگر پیگیر سینمای ایران را به یاد عراقی‌های فیلم‌های حادثه‌ای جنگی دهه۶۰ می‌اندازد. سکانس‌های تعقیب و گریز فیلم تا حدود زیادی خوب از کار درآمده و کارگردانی و تدوین خوبی هم دارد. در بخش بازیگران نیز شهرام حقیقت‌دوست در نقش رضا، قهرمان فیلم هم کاریزمای لازم برای نزدیک شدن هر چه بیشتر به تماشاگر را دارد.
داعش در سینمای ایران
موضوعات و وقایع مرتبط با داعش از ژانرهایی است که در سینمای جهان به بیان‌های مختلفی به آن پرداخته شده است. در سینمای ایران نیز نمونه‌های بسیار خوبی از آن ساخته شده که به‌موقع مورد توجه قرار گرفته و مخاطبان را تحت تاثیر قرار داده‌اند. اگرچه این ژانر و سوژه در سینمای ایران کمی دیر پیگیری شد اما نمونه‌های موفقی همچون فیلم «به وقت شام» را به ارمغان آورد. این فیلم به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و محصول سال ۱۳۹۶ در ایران است. نویسندگی آن را نیز ابراهیم حاتمی‌کیا برعهده دارد. داستان این فیلم از این قرار است که دو خلبان ایرانی در یک ماموریت ویژه برای نجات مردم یک شهر کوچک سوریه که توسط تروریست‌ها محاصره شده‌اند راهی می‌شوند اما آنها قبل از انجام ماموریت خود با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند. این فیلم سینمایی داعشی جنگی ایرانی در جشنواره فجر برنده سیمرغ بهترین کارگردانی، بهترین موسیقی متن و بهترین صداگذاری شد. همچنین در بخش‌های بهترین فیلم، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی، بهترین جلوه‌های بصری، بهترین تدوین و بهترین صدابرداری نیز نامزد شد، با این حال در نهایت موفق به دریافت جایزه نشد.
از دیگر نمونه‌های سینمایی با محوریت داعش فیلم «کامیون» به تهیه‌کنندگی، نویسندگی و کارگردانی کامبوزیا پرتوی است. «کامیون» یک فیلم سینمایی داعشی جنگی ایرانی محصول سال۱۳۹۶ است. این فیلم در سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را از آن خود کند. این اثر در بخش‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد برای سعید آقاخانی، بهترین تدوین و بهترین چهره‌پردازی در سی‌وششمین دوره جشنواره فیلم فجر نامزد شد اما موفق به دریافت جایزه نشد. داستان فیلم «کامیون» درباره یک زن ایزدی است و دو فرزندش که از قتل داعش فرار کرده و با کمک یک کامیوندار به تهران رفته و به دنبال شوهرش که به‌ظاهر در ایران به دنبال کار است، می‌گردد.
نیز، فیلم «امپراطور جهنم» به کارگردانی و نویسندگی پرویز شیخ طادی از دیگر آثار سینمایی ایرانی با موضوع داعش که در سال۱۳۹۵ تولید شده است. این فیلم در بخش رقابتی جشنواره فیلم فجر در سال۱۳۹۵ پذیرفته نشد و در واکنش به آن عوامل فیلم از حضور در جشنواره انصراف دادند. «امپراطور جهنم» به موضوع شکل‌گیری گروه‌های تکفیری داعشی در کشورهای عربستان، آمریکا و اسرائیل می‌پردازد. ماجرا از این قرار است که ریاض، یک جنگجوی قدیمی و مفتی تروریست، توبه خود را می‌شکند و به‌دنبال انتقام از کسانی است که همسرش را مورد تجاوز قرار داده‌اند. او در مسیر نابودی برگشت‌ناپذیر، شعله‌های جنگ را در اروپا شعله‌ور می‌کند، غافل از توطئه کهنه‌سربازان علیه او.