آگاه: احمد رمضی، مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری تبلیغات اسلامی گفت: اگر بخواهم خیلی کوتاه درباره آلبوم ردیف آوازی تعزیه، این اثر جدید صحبت کنم باید بگویم این کار در زمان آقای عرفانپور کلید خورد. این آلبوم یک کار راهگشا و کارگشاست و دوستانی که نهتنها در فضای تعزیه بلکه اگر در فضای موسیقی، مداحی و... هستند میتوانند از این آلبوم استفاده کنند. وی ادامه داد: هریک از گوشههای این هنر مانند گنجی است و همهکسانی که اهل موسیقی هستند میتوانند از چنین اثری استفاده کنند. امیدوارم این کار برای همه راهگشا باشد.
مرکزیتی برای حفظ هنرهای آیینیمان نداریم
داوود فتحعلیبیگی، پیشکسوت هنر تعزیه و هنرهای سنتی نیز در این مراسم گفت: مدتی بود دربهدر دنبال این بودیم تا یک بانی برای رونمایی چنین آلبومی پیدا کنیم. جای تأسف دارد که در شرایطی که ما زیست میکنیم این همه ادعا داریم اما در عمل آن قدمهایی را که باید ببینیم نمیبینیم. لذا اتفاقاتی که میافتد به مدیر و مسئول مربوطه آن موسسه مربوط است. اگر مدیر و مسئول موسسه شوق، ذوق یک رابطه خوب با ایران و ایرانی داشته باشد یک قدمی برمیدارد؛ لذا تنها اینکه بگوید من ایرانی هستم نتیجهای ندارد. وی ادامه داد: آلبوم ردیف آوازی تعزیه به همت محسن هاشمی بوده است. از سالیان پیش بارها چنین صحبتی میشد و من میگفتم منتظر این نباش که یکی بیایید و تشویق کند و خودت مسیرت را پیش ببر. در تمام مجموعههنرهای آئینی و سنتی هر کسی را که قدمی در این مسیر برداشته است باید دستش را بوسید.
این پژوهشگر باسابقه افزود: برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته، مرکزیتی برای حفظ و اشاعه موسیقی و هنرهای آیینیمان نداریم. حتی متاسفانه دانشگاههای ما، در خیلی جاها نسبتبه این مقولات کمتوجه هستند و نمیدانم این فریاد ما باید چگونه به گوش افراد برسد.
رشته هنرهای نمایشی با تفکر الهی همراه است
این پیشکسوت هنر تعزیه تاکید کرد: خوشبختانه دانشگاه آزاد یک دانشگاه هنر راه انداخته است اما نمیدانم چرا ترسیدند تا رشته نمایش ایرانی را راهاندازی کنند. مطمئنا چنین رشتهای با تفکر الهی همراه است و تکیهگاه ما در همه عرصههای هنری دلی است. بههرحال اگر بخواهم صحبت کنم حرفهای بسیاری دارم.
فتحعلیبیگی افزود: همچنین لباس سنتی تعزیه تغییر پیدا کرده است، قبای ایرانی جلو باز است و جلوبسته نیست یا در بحث رنگ، رنگها معنی دارند. میبینم بعضیها به غلط برای مخالفخوانی سیاه میپوشند. چون این هنر صاحب ندارد هرکسی به نوعی برای خودش لباس میپوشد و میخواند. چند شب پیش دیدم فردی لباس سیاه پوشیده است و مقابل حضرت عباس(ع) میرود و میگوید ای سیاهی! یا میگویند ای عمو جان مگر یک عمو و برادرزاده یکدیگر را نمیشناسند که بگویند عموجان! وی گفت: به هرحال هنر سنتی در قلمرو موسیقی معیاری داشته است. من از محسن هاشمی تقاضا کردم به بهانه فیلمبرداری و اصلاحیه تعزیه حضرت مسلم ردیف آوازیخوانده شود. بههرحال دست آقای هاشمی و دوستانی را که زحمت کشیدهاند میبوسم. واقعا زحمت کشیدند و دستمریزاد.
پژوهشگر تعزیه در پایان صحبتهای خود گفت: ایرانیها برای اینکه بتوانند از هنر موسیقی استفاده کنند، به سراغ تعزیه رفتند، اما ذوق ایرانی باعث شد تا یک هنر بینظیر خلق کنند و افسوس که افرادی چون من ویراستاری این هنر هستیم. در ادامه این مراسم، تعزیهای با اجرای سید محسن هاشمی و نوازندگی سعید نبوی روی صحنه تالار مهر هنری نمایش داده شد. سپس محمود حبیبی، شاعر در اینباره گفت: خوشحالم که بالاخره این اثر ارزشمند و فاخر منتشر شد. چند دقیقهای عرض ادب به ارباب خودمان داشته باشیم.
تفکیک ردیفهای تعزیه کار مبارکی است
امین فروغی، پژوهشگر موسیقی و ادبیات نیز ضمن قرائت سرودهای در این مراسم گفت: خوشحالم که پس از مدتها چنین اثر ارزشمندی رونمایی شد. خداراشاکر هستیم که چنین اثری تولید شد. امروز از این مجلس بسیار استفاده کردم و تعزیه مسلم لذت بردیم و گریستیم. وی ادامه داد: ردیفی که به عنوان ردیف موسیقی در دست داریم فراز و نشیبهای بسیاری را از سر گذرانده که موسیقی ما چگونه بوده است. گفته شده است که موسیقی ایرانی در دوران هخامنشی به دو بخش موسیقی رزمی و مذهبی آئینی تقسیم شده است. البته این سخن قابل تامین هست، زیرا اقوام موسیقیهای متفاوتی داشتهاند و بههرحال گزارشی از اینها در تاریخ پیشاز عصر ساسانی نیامده است؛ لذا در عصر ساسانی گزارشهایی از موسیقی آمده که گسترش داشته است. کسانی مانند رامتین و باربد بودند که در آن دوران فعالیت داشتهاند.
این نویسنده گفت: در گزارشهای تاریخی آمده است که باربد برای هر روز از روزهای هفته آهنگی را تدارک دیده بود که به آنها هفت خسروانی گفته میشد. برای ۳۰روز ماه ۳۰لحن ساخته بود و در بخشی از آنها نام آنها آمده اما اصل آن بر ما پوشیده است. همچنین برای ۳۶۰روز هم آهنگ ساخته است اما اینکه این آهنگها بر چه اساس بوده بر ما پوشیده است. از قرن سوم هجری تا نهم بزرگانی مانند ابوعلی سینا به موسیقی پرداختند و در آثار خود از موسیقی گفتند.
فروغی بیان کرد: در عهد صفوی موسیقی ممنوع شد و بسیاری از شاعران و موسیقیدانها به هند مهاجرت کردند. از طرفی موسیقیدانها منزوی شدند و از طرفی تعزیهها و سوگواریها رشد پیدا کرد که بهوضوح دیده میشد. در این دوره اتفاقاتی افتاد که موسیقیدانهای منزوی دانشخود را به تعزیهخوانها و نوحهخوانها ارائه میدانند. لذا پس از آن اگر کسی میخواست با موسیقی ایران آشنا شود باید به تکیهها مراجعه میکرد. در نتیجه تعزیه مرکز جلوههای موسیقی ایرانی(سازی و آوازی) شد. وی در پایان صحبتهای خود تاکید کرد: این ردیف تعزیه کار و تفکیک ردیفهای تعزیه کار مبارکی است.