آگاه: دفتر موسیقی وزارت ارشاد از انتشار بیش از ۷۰۰تک‌آهنگ در دو ماه گذشته خبر داده است. دفتر موسیقی در تیرماه امسال، مجوز ۱۷آلبوم را صادر کرده که شامل ۹آلبوم موسیقی سنتی، ایرانی و ملی، یک پاپ، سه تلفیقی، دو الکترونیک و دو کلاسیک است. همچنین در این ماه ۲۳۸تک‌آهنگ منتشر شده که از این تعداد ۱۳تک‌آهنگ در گونه سنتی، ایرانی و ملی، ۲۰۱پاپ، چهار نواحی، ۱۲تلفیقی، یک الکترونیک و هفت کلاسیک است. دفتر موسیقی در زمینه صدور مجوز اجراهای صحنه‌ای نیز در تیرماه ۱۴۰۳، ۵۰مجوز صادر کرده که به‌دنبال آن ۹۷بار گروه‌های کنسرت روی صحنه رفته و به اجرا پرداخته‌اند. از دیگر مجوزهای صادرشده این ماه می‌توان به ۶۲۰شعر، هفت نماهنگ و دو کتاب گویا و ۹تمدید و تاسیس شرکت فرهنگی و هنری و استودیو صدابرداری اشاره کرد.
در مردادماه امسال نیز، دفتر موسیقی مجوز ۳۴آلبوم را صادر کرده است که شامل ۱۶آلبوم موسیقی سنتی، ایرانی و ملی، ۶پاپ، چهار نواحی، پنج تلفیقی، یک الکترونیک، یک کلاسیک و یک ارکسترال است. همچنین، از سوی این دفتر مجوز ۴۷۲تک‌آهنگ صادر شده است که شامل گونه‌های سنتی، ایرانی و ملی با ۴۵آهنگ، پاپ ۳۵۳آهنگ، نواحی و محلی ۱۷آهنگ، تلفیقی ۳۱آهنگ، الکترونیک ۱۰آهنگ، کلاسیک ۱۲آهنگ، ارکسترال سه آهنگ و سرود یک آهنگ می‌شود. در بخش اجراهای صحنه‌ای نیز، دفتر موسیقی معاونت هنری مجوز ۳۲کنسرت را صادر کرده است که در این ماه ۶۲بار به اجرا پرداختند. صدور مجوز سه آلبوم تصویری، ۷۹۹شعر، ۱۳نماهنگ، ۱۳کتاب گویا و اعزام دو گروه به خارج از کشور، از دیگر فعالیت‌ها و اقدامات دفتر موسیقی در مردادماه ۱۴۰۳ بوده است.
از رویدادهای موسیقی چه‌خبر؟
ششمین جشنواره ملی موسیقی امیرجاهد که یکی از رویدادهای به نسبت تازه موسیقی است به دبیری هنری حمیدرضا عاطفی در روز یکشنبه ۲۵شهریورماه با دونوازی موسیقی کلاسیک ایرانی و درمجموع ۶۹اجرا برگزار می‌شود که ۴۴اجرا مربوط به شرکت‌کنندگان شهرستان‌ها و ۲۵اجرا توسط شرکت‌کنندگان تهرانی است. بخش اجراها در روز دوشنبه ۲۶شهریورماه به گروه‌نوازی موسیقی کلاسیک ایرانی، گروه‌نوازی سازهای کوبه‌ای و همچنین دونوازی سازهای کوبه‌ای اختصاص دارد. در بخش گروه‌نوازی موسیقی کلاسیک ایرانی ۲۳اجرا برگزار می‌شود که ۱۶اجرا از شهرستان‌ها و هفت اجرا از شرکت‌کنندگان تهرانی خواهد بود. گروه‌نوازی سازهای کوبه‌ای ۱۰اجرا از شهرستان و سه اجرا از تهران و همچنین در دونوازی سازهای کوبه‌ای درمجموع پنج اجرا برگزار می‌شود که چهار اجرای آن مربوط به شرکت‌کنندگان شهرستانی و یک اجرا نیز از شرکت‌کنندگان تهرانی خواهد بود. تمامی اجراها در روزهای یکشنبه و دوشنبه از ساعت ۹ تا ۲۱ برگزار می‌شود. جشنواره ملی موسیقی امیرجاهد برگزیدگان دوره‌های قبلی را به عضویت خانه موسیقی ایران درآورده است.
این جشنواره هم‌زمان با همکاری خانه موزه و خانه موسیقی ایران در سال۱۳۹۴ شکل گرفت و یکی از ده‌ها طرح حوزه موسیقی میان این دو نهاد بوده که تاکنون با موفقیت و تاثیرات مهمی انجام شده است. اولین دوره این جشنواره مختص استان تهران برگزار شده است که با استقبال خوبی مواجه شده و از دومین سال برگزاری آن تصمیم بر آن می‌شود که به‌صورت سراسری و ملی برگزار شود. از ویژگی‌های این جشنواره آن است که محدودیتی در حضور سازهای مختلف و ژانرهای موسیقی نداشته و هنرمندان در هر رده سنی نیز می‌توانند در جشنواره شرکت کرده و طبق رده سنی خود، توسط هیات داوران مورد ارزیابی قرار گیرند.
از کنسرت‌ها چه‌خبر؟
کنسرت‌های پاپ از پانزدهم شهریورماه آغاز شده است. از خوانندگان پاپ فارسی، «مجید رضوی» در دقایق بامدادی روز آغازین در کیش به روی صحنه رفته است. «مسیح و آرش» و «محسن یگانه» نیز در غروب همان روز به روی صحنه برج میلاد رفته‌اند. «آرمان گرشاسبی»، «علیرضا طلیسچی»، «بابک جهانبخش»، «علی یاسینی»، «ماکان‌بند»، «گروه هفت»، «سامان جلیلی»، «امید حاجیلی»، «ناصر زینلی»، «رحیم شهریاری»، «افشین آذری» و «روزبه بمانی» نیز اجراهایی را برنامه‌ریزی کرده‌اند و مراحل بلیت‌فروشی آنها نیز آغاز شده و ظرفیت بسیاری از اجراها تکمیل شده است. اجراهای زنده پاپ طبق روال گذشته با رونق خوبی از نخستین دقایق آغاز ماه ربیع‌الاول همراه می‌شود.
کنسرت‌نمایش‌ها نیز وضعیت مشابهی دارند. پس از ماه صفر، حدود ۱۰کنسرت‌نمایش مانند «تیتانیوم»، «اپرای شیدا»، «سیصد»، «پیروز» و «پریزاد» به روی صحنه می‌روند.
قیمت بلیت‌ها نیز به‌نسبت دو ماه پیش تغییر قابل‌توجهی نداشته و سقف بلیت‌ها همان حوالی ۸۹۵هزار تومان است. درحالی‌که این احتمال وجود داشت که قیمت بلیت برای سال ۱۴۰۳، برای بار دوم با افزایش همراه شود اما این اتفاق نیفتاد تا مخاطبان با همان نرخ‌های ابتدای سال به تماشای اجراهای زنده بنشینند.
با رصد بازار موسیقی می‌توان اشتیاق خوبی از جانب مخاطبان موسیقی دریافت کرد. بسیاری از خوانندگان در دو ماه اخیر قطعاتی را منتشر کرده‌اند که علاقه مخاطبان برای شنیدن اجرای زنده آنها موجب گرم شدن کنسرت‌های پیش رو می‌شود. باید به یاد داشته باشیم که در هفته‌های پایانی منتهی به آغاز محرم، انتقادهای بسیاری به کیفیت کنسرت‌های پاپ مطرح شده بود و همین اتفاق باعث شد تا بسیاری از سالن‌های اجرای کنسرت نتوانند به تکمیل ظرفیت برسند. این انتقادها تا رپرتوار برخی خوانندگان هم رسید و برخی مخاطبان از روند تکراری عده‌ای از خوانندگان طی اجراهای ماه‌های اخیر انتقاداتی جدی را مطرح کردند.
علاوه بر این، خبرهای تاییدنشده‌ای حاکی از رسمی‌شدن چند خواننده تازه نفس شنیده می‌شود که می‌توانند از اواسط یا اواخر فصل پاییز اجراهای زنده خود را شروع کنند. مجموع این خبرهای خوب موجب می‌شود تا بتوانیم با دید مثبتی به فصل جدید اجراها نگاه کنیم. با این شرایط، باید منتظر ماند و دید که فصل جدید اجراها، به جز مواردی که عنوان شد، چه پیش روی مخاطبان این صنعت و دوستداران موسیقی خواهد گذاشت.
از تولیدات تازه موسیقی چه‌خبر؟
سنتی‌ها در صدر: مجموعه «دستگاه‌های موسیقی ایران» به آهنگسازی و تالیف «حسین علیزاده» در تاریخ ۳۱شهریورماه رونمایی می‌شود. این مجموعه که به نوعی نتیجه تلاش حسین علیزاده در زمینه موسیقی ردیف دستگاهی و آموزش آن است شامل ۱۳دستگاه و آواز موسیقی ایرانی است که در قالب ۱۷سی‌دی و ۱۳کتاب نت ارائه می‌شود. آهنگسازی و تألیف این اثر نیز توسط «خانه کار و دیدار کارمان» منتشر شده است که از ماه‌های پایانی سال۱۳۹۹ و در بحبوحه شیوع ویروس کرونا آغاز شده و تا امروز تعداد ۴۳نفر نوازنده و خواننده در اجرای دستگاه‌ها و آوازهای مختلف آن نقش داشته‌اند. همچنین، اشعار این مجموعه توسط سیروس جمالی برای سهولت در یادگیری و به‌خاطر سپردن گوشه‌ها، به گونه‌ای سروده شده‌اند که نام هر گوشه در شعر آن جای گرفته است. در توضیحات تکمیلی این پروژه آمده است: «دستگاه‌های موسیقی ایران» به آهنگسازی و تالیف حسین علیزاده تلاشی برای بقا و گسترش نغماتی است که در طی تاریخ شکل گرفته و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند. حسین علیزاده، آهنگساز، مؤلف و نوازنده تار و سه‌تار، در این اثر ضمن حفظ اصالت‌ها با رویکردی خلاق و پویا، الگوها و نغمه‌های موسیقی دستگاهی ایران را طوری ساخته و پرداخته است که می‌تواند برای همه علاقه‌مندان به موسیقی ایران اثرگذار باشد. او در مقدمه کتاب با اشاره به این ویژگی آورده است: «در این مجموعه تلاش بر این است که نه تنها اهل فن، بلکه مردم علاقه‌مند نیز همه با این نغمه‌ها و آهنگ‌ها مأنوس باشند و آنها را به عنوان میراث تاریخی و فرهنگی در ذهن خود محفوظ بدارند.»
آلبوم‌های موسیقی همچون «در کوچه‌های خاطره»، «فریاد هجران»، «بداهه»، «کمانه» و «خلوت» در سبک موسیقی سنتی و کلاسیک ایرانی به‌تازگی منتشر شدند. آلبوم‌های موسیقی متعددی در یک ماه اخیر منتشر شدند که بیشتر این آثار بی‌کلام و در سبک موسیقی سنتی و کلاسیک ایرانی هستند. آلبوم بی‌کلام «در کوچه‌های خاطره» شامل هفت قطعه از ملودی‌های اصیل و فراموش‌نشدنی موسیقی آذربایجانی به صورت دونوازی توسط آیدین علیزاد پروین، نوازنده تار و پرویز مطلّبی، نوازنده پیانو به‌صورت دیجیتال منتشر شده است. «ایلک محبت» به آهنگسازی قنبر حسینلی، تنظیم الیاس مهرزاد و میکس و مسترینگ (ترکیب و نهایی‌سازی) رضا فرهادی، «ساری گلین» ترانه فولکلور آذربایجان، تنظیم محمد علی اکبری، «کوچه لره سو سپمیشم» ترانه فولکلور آذربایجان با تنظیم سپهر تعقلی، «آیریلیق» با آهنگسازی علی سلیمی، تنظیم محمد علی اکبری، «آی ایشیقیندا» به آهنگسازی قنبر حسینلی، تنظیم الیاس مهرزاد، «کور عرب ماهنیسی» به آهنگسازی فکرت امیرآف، تنظیم الیاس مهرزاد، «سحر رینگی» به آهنگسازی اسکندر موسی پور و تنظیم الیاس مهرزاد از قطعه‌های این آلبوم هستند. میکس و مسترینگ قطعات توسط رضا فرهادی، امید نیک‌بین و کاوه عابدین انجام شده است. جعفر اصغری طراح جلد و مجید عباسی تصویر از دیگر عوامل اجرایی این اثر هستند. آلبوم «در کوچه‌های خاطره» به اساتید بزرگ و گرانقدر موسیقی کشورمان زنده یاد استاد محمود شاطریان و استاد آندره مرادیان تقدیم شده است.
آلبوم موسیقی «فریاد هجران» با آهنگسازی کیارش داودی و خوانندگی منصور جمعه‌زاده شامل هفت قطعه؛ «پیش‌درآمد همایون»، «ساز و آواز همایون»، «جان حزین»، «ادامه ساز و آواز»، «ضربی شوشتری»، «تکنوازی تار»، «تصنیف فریاد هجران» با بهره‌مندی از اشعار عراقی، خواجوی کرمانی و ابوسعید ابوالخیر در سبک موسیقی کلاسیک ایرانی است که سال۱۳۹۵ ساخته شده و مراحل ضبط آن در سال۱۳۹۸ به پایان رسیده است. قطعات این آلبوم براساس اصول یک برنامه کلاسیک در موسیقی ایرانی، در دستگاه همایون ساخته و توسط گروه «همنوازان وداد» به سرپرستی و نوازندگی سنتور کیارش داودی و بیتا قاسمی (قیچک باس)، کیارش بکتاشیان (نی)، آناهیتا رمضانی (تار و بم‌تار)، علی قنبری (تار)، همایون جهانشاهی (تنبک)، شایان میرزایی (عود)، مسعود جعفری (دف)، فردین میرزاحسینی و کیان شمس (کمانچه) نواخته شده است. حسن خدایی‌نیا ضبط، میکس و مسترینگ، الهام دیوان‌بیگی مدیر پروژه هنری (تبلیغات و گرافیک) و الهه حسینی خوشنویسی از دیگر عوامل این اثر هستند.
آلبوم بی‌کلام «بداهه» شامل چهار لوح فشرده است که هر کدام شامل دو قطعه موسیقی بی‌کلام به شکل بداهه با برداشت از ردیف موسیقی دستگاهی ایران است. این مجموعه شامل هشت قطعه آزاد؛ «دستگاه شور»، «آواز بیات اصفهان»، «آواز شوشتری»، «دستگاه ماهور»، «دستگاه چهارگاه»، «آواز ابوعطا»، «دستگاه سه‌گاه»، «آواز بیات ترک» در موسیقی دستگاهی ایران است که همه به صورت بداهه به دور از هیچ‌گونه مطلب از پیش تعیین شده توسط اساتید؛ محمدعلی کیانی‌نژاد (نی)، شهرام میرجلالی (تار) و سعید رودباری (تمبک) اجرا شده است. محمدعلی کیانی‌نژاد موسیقیدان، آهنگساز و نوازنده نی درباره آلبوم «بداهه» نوشته است: «برای اینکه از یاد نرود. این مجموعه، از اواخر سال۱۳۶۰ تا اواسط سال۱۳۷۰ در فضایی خصوصی اجرا شد. در آخرین دوره نوار کاست و نوار ریل، که صداهای آنالوگ‌شان، گرم و گیرا ضبط و شنیده می‌شدند. ذائقه شنیداری امروز متفاوت شده و از شرایط صوتی امروزی گریزی نیست [...].»آلبوم «باور نداشتم» با آهنگسازی و تنظیم مسعود میرزایی دمابی و خوانندگی محمدعلی صالحی شامل ۹قطعه؛ «قصه من» بر شعر فریدون مشیری، «تکنوازی تار»، «آواز و سنتور» بر شعر اوحدی مراغه‌ای، «تکنوازی نی»، «آواز و سنتور» بر شعر اوحدی مراغه‌ای، «باور نداشتم» بر شعر فریدون مشیری، «تکنوازی سه‌تار»، «آواز و سنتور» بر شعر اوحدی مراغه‌ای و «گریه مینا» بر شعر فریدون مشیری است. نوازندگان؛ مسعود میرزایی دمابی (سنتور)، روح‌الله الله‌دادی (نی)، امین میرزایی (کمانچه)، سامان صادقیان (تار، سه‌تار و رابم) و مصطفی هاشم زاده (تنبک)، توحید وحید صدابردار، میکس و مسترینگ و نیما جمشیدی طراح گرافیک از دیگر عوامل این کنسرت هستند.
تازه‌های بی‌کلام
آلبوم بی‌کلام «کمانه» بداهه‌نوازی موسیقی کلاسیک ایران با آهنگسازی، نوازندگی ویولن و میکس و مسترینگ صمد برقی و نوازندگی تمبک و تنظیم سیامک برقی شامل ۱۲قطعه؛ «درآمد آواز بیات ترک»، «پیش‌درآمد آواز بیات ترک»، «شکسته آواز بیات ترک»، «چهارمضراب بیات ترک آواز بیات ترک»، «درآمد سه‌گاه دستگاه سه‌گاه»، «ضربی زابل دستگاه سه‌گاه»، «مخالف دستگاه سه‌گاه»، «چهارمضراب مخالف دستگاه سه‌گاه»، «سارنگ (تکنوازی تمبک) دستگاه سه‌گاه»، «درآمد آواز شوشتری»، «ضربی آواز شوشتری» و «چهارمضراب آواز شوشتری» است.
آلبوم «بازگوی (ردیف دوره عالی استاد علی‌اکبر شهنازی)» با نوازندگی سه‌تار علی کاظمی در قالب چهار لوح فشرده شامل ۵۳قطعه در «دستگاه همایون»، «دستگاه سه‌گاه»، «آواز دشتی» و «آواز بیات اصفهان» است. کاظمی درباره این اثر نوشته است: «مجموعه بازگوی؛ اجرای ردیف دوره عالی استاد شهنازی با ساز سه‌تار است. با اینکه این ردیف برای تار تدوین شده است اما با تغییراتی اندک در برخی مضراب‌گذاری‌ها، انگشت‌گذاری‌ها و حالات نه تنها با سه‌تار قابل اجراست، بلکه اجرای آن با سه‌تار رنگ و طعمی بس متفاوت به این اثر می‌بخشد. این رنگ و طعم جدید برای من بسیار جذّاب و مسحورکننده بود؛ هم از این رو به اجرای آن با سه‌تار پرداختم.» مقداد شاه حسینی میکس و مسترینگ، معین فرزاد مدیر تولید، صفالدین امامی و غزاله لشکری طراح گرافیک از دیگر عوامل این اثر هستند که از سال ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ ضبط شده است.
تازه‌های پاپ
دومین آلبوم حمید هیراد، خواننده موسیقی پاپ با عنوان «ای بی‌خبر» با تهیه‌کنندگی موسسه فرهنگی هنری آوازی نو به‌صورت دیجیتال منتشر شد. این آلبوم شامل ۶ قطعه؛ «ای بی‌خبر» با شعری از النا باقری، آهنگسازی حمید هیراد، تنظیم رسول حسینی، «یادش بخیر» با شعر و آهنگسازی شاهان، تنظیم مکو، «پناه» با شعر، آهنگسازی و تنظیم شاهان، «نه»، «عطر» و «عشقم» با شعر و آهنگسازی حمید هیراد و تنظیم رسول حسینی است. نوازندگان؛ حماد گلچهر و شورش کوهی (گیتار)، مجید مصطفایی (گیتارباس)، مسعود نوروزی و کسری عارفان (ارکستر زهی)، محمد زرنوش (کلارینت)، علی بخشی (ساکسیفون)، آرتمیس بهرامی (بک وکال)، رسول حسینی (میکس و مسترینگ)، امیررضا رعیتی (عکاس) و متین سمیعی (طراح جلد) از دیگر عوامل آلبوم «ای بی خبر» هستند.
همچنین نخستین آلبوم رسمی گروه «کولی» با عنوان «عشق و آزادی» به سرپرستی بهروز فرمانی و آلبوم موسیقی متن فیلم سینمایی «بازمانده» به کارگردانی زنده‌یاد سیف‌الله داد و آهنگسازی مجید انتظامی منتشر شدند.
هویت یافتن شبکه‌های اجتماعی در تولیدات موسیقی
در کنار تازه‌های اجرا و تولید موسیقی بد نیست اشاره‌ای کنیم به رسمیت یافتن تولید موسیقی برای تولید محتوا در فضای مجازی که در این راستا نوازنده ارکستر سمفونیک تهران از انتشار آلبومی به نام «من اینجام» به عنوان اولین آلبوم تخصصی تولید محتواهای شبکه‌های اجتماعی خبر داده است. حسام صدفی‌نژاد در این مورد گفته است: «این آلبوم بی کلام شامل هشت قطعه با تم‌های عاشقانه است که مخاطبان می‌توانند قطعاتش را برای تولید محتواهای ویدیویی استفاده کنند.» «خلوت»، «درخشش»، «رؤیای صلح»، «من اینجام»، «خاطره‌ای از تو»، «مواجهه»، «گذر» و «گذشته تا امروز» عناوین قطعات آلبوم جدید هستند. این هنرمند که از نوازندگان و آهنگسازان جوان موسیقی ایران است و طی سال‌های اخیر به‌عنوان نوازنده سازهای بادی و به‌ویژه ساز ابوا با خوانندگان و ارکسترهای مختلفی همکاری داشته است، درباره اثر جدید خود توضیح داد: «طی سال‌های اخیر موضوع استفاده از موسیقی در تولید محتواهای شبکه‌های اجتماعی و به‌خصوص اینستاگرام بسیار پررنگ شده است. به‌جز محتواهایی که در آنها از موسیقی باکلام استفاده می‌شود، ویدیوهای مختلفی وجود دارد که نسل نوجوان و جوان برای ساخت آنها سراغ موسیقی بی‌کلام می‌رود اما متاسفانه نگاه آنها به‌طور عمده به سمت قطعات خارجی است. همین موضوع باعث شد تا سراغ تولید آلبومی بروم که تم‌های عاشقانه و چند تم پرهیجان و ریتمیک را با زبان ساده موسیقی به این نسل که کاربران اصلی شبکه‌های اجتماعی هستند، ارائه کند.»
حاصل ۴۲ سال شبیه‌خوانی
آلبوم «ردیف آوازی تعزیه» حاصل ۴۲سال فعالیت سیدمحسن هاشمی در عرصه شبیه‌خوانی حرفه‌ای منتشر شده که از لحاظ خوانش توصیفی مقام‌ها و گوشه‌های موسیقی و آواز ایرانی مورد توجه قرار گرفته است. این آلبوم شامل ۱۲لوح فشرده در دستگاه‌های مختلف موسیقی ایرانی؛ آواز بیات ترک، شور، آواز ابوعطا، آواز دشتی، آواز افشاری، همایون، بیات اصفهان، سه‌گاه، چهارگاه، ماهور، نوا و راست پنجگاه در ۲۳۸قطعه است. محسن جلیلی صدابردار، امیرمسعود امیری ناظر ضبط و یاسر فلاح‌پور پالایش صوتی و انوشیروان مانی گرافیست از دیگر عوامل اجرایی این اثر هستند که توسط مرکز موسیقی حوزه هنری انقلاب اسلامی منتشر شده است. سیدمحسن هاشمی درباره این آلبوم نوشته است: «موسیقی یکی از ارکان شبیه‌خوانی است. موسیقی آوازی تعزیه مبتنی بر ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی اجرا می‌شود. شبیه‌خوانان حافظان و امانتداران موسیقی آوازی ایران در سال‌هایی هستند که موسیقی ایرانی با ممنوعیت و محدودیت‌های جدی مواجه بوده است و اهالی تعزیه در آن سال‌ها این میراث گران‌بها را به بهترین روش نگهداری کرده‌اند و بعدها این امانت با ارزش را به اهلش سپرده‌اند. این مجموعه (ردیف آوازی شبیه‌خوانی) حاصل ۴۲سال فعالیت مستمر و مداوم اینجانب در عرصه شبیه‌خوانی حرفه‌ای است. در این سال‌ها خوشه‌چین خرمن هنر استادان چیره دست این هنر بوده‌ام که اکثرشان دستشان از دنیا کوتاه است و در هر روستا و آبادی که این بزرگواران حضور داشتند، خدمتشان می‌رسیدم و گوشه‌ها و نغمات را می‌آموختم. همچنین از مجموعه ردیف‌های آوازی استادان بزرگوار دوامی، کریمی، شجریان منصوری، کاظمی و دیگر استادان گرامی بهره برده‌ام.»