آگاه: آمارها نشان میدهد وضعیت بازار مسکن روزبهروز بحرانیتر و لزوم مداخله دولت برای سروسامان دادن این بازار بیشتر میشود. در این میان گزینههای متفاوتی پیشروی دولت چهاردهم است. برخی از این گزینه در دولتهای گذشته اجرایی شده و بهخوبی نتایج خود را نشان داده است. کوچکسازی مسکن یکی از همان راههایی است که برخی از کارشناسها آن را برای عبور از بحران مسکن پیشنهاد میدهند؛ راهحلی که پیشتر نیز در دهه۷۰ عملیاتی شد و افزایش سه برابری قیمت مسکن را ایجاد کرد.
نتایج بررسیها نشان میدهد، که هرگاه دولت با کوچک کردن متراژ خانه به دنبال بالابردن درصد مالکیت در کشور بود، نه تنها مردم خانهدار نشدند بلکه قیمت مسکن چند برابر شد. علاوه براین دادهها، خود مردم نیز علاقهای به خرید خانه کوچک ندارند. به عبارت بهتر، کوچکسازی نیاز مصرفی را جواب نمیدهد و تنها تولید نیاز سرمایهای در بازار مسکن میکند. دادههای جدیدترین گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران که توسط بانک مرکزی منتشرشده، نشان میدهد میزان خرید خانه در مناطقی از شهر تهران که تراکم بیشتری دارد و خانههای کوچکتری ساخته شده، کمتر از مناطقی است که خانههای بزرگتری دارند. همچنین، دادههای آخرین گزارش مرکز سرشماری نشان میدهد متراژ خانه بیشتر ایرانیهایی که مالک خانه هستند، بیشتر از ۸۰متر است. از سوی دیگر، برخی از کارشناسان حوزه مسکن از قبیل محمدصالح شکوهی بیدهندی و بهزاد عمرانزاده معتقد هستند کوچکسازی تاثیری در افزایش قدرت خرید خانه ندارد و این کالا را بیش از پیش سرمایهای میکند.
بیتاثیری کاهش متراژ در قیمت یک واحد
موافقان ساخت «میکرو آپاتمانها» معتقد هستند، گرانی مسکن عاملی است که نمیگذارد متقاضیان خانه، مالک آن شوند. پس میتوان با ساخت خانههای کوچکتر قیمت آن را کاهش داد تا افراد بیشتری صاحب خانه شوند. این درحالی است که با شروع کوچکسازی مسکن کشور، قیمت مسکن افزایش داشته است. یعنی در مدت چهار سال ۷۲ تا ۷۶خانه از متری ۵۱ تا ۵۳هزار تومان به ۱۵۷هزار تومان رسید.
همچنین براساس دادههای سرشماری سال ۹۵درصد مالکیت واحدهای کوچک کمتر از واحدهای بزرگ است. این آمار بهخوبی نشان میدهد خانههای کوچک صرفا توان پاسخ به نیاز سرمایهای دارد که به معنای ایجاد بستر سوداگری در بازار مسکن است.
حتی اگر به پیشینه افزایش قیمت مسکن که در کشور با این اقدام رخ داد نیز توجه نشود. با استناد به آخرین گزارش تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران در مردادماه توسط بانک مرکزی میتوان گفت، کوچک کردن مسکن هیچ ربطی به کاهش قیمت آن و خانهدار کردن افراد و خانوادههای مستاجر ندارد. در این گزارش بهطور دقیق آمده است. «توزیع معاملات انجامشده بر حسب مناطق مختلف شهر تهران در مردادماه سال۱۴۰۳ حاکی از آن است که از میان مناطق ۲۲گانه شهر تهران، منطقه۵ با سهم ۰/۱۴درصدی از کل معاملات، بیشترین تعداد قراردادهای مبایعهنامه را به خود اختصاص داده است. همچنین مناطق ۱۰، ۲ و ۴ بهترتیب با سهم ۷/۹، ۱/۸ و ۷/۷درصدی در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند.» این در حالی است که براساس همین گزارش قیمت یک متر آپارتمان در مناطق ۲، ۴ و ۵ به ترتیب از دیگر مناطق گرانتر است.
با توجه به آمارهای منتشرشده، مردم تمایلی به خرید خانههای خیلی کوچک ندارند. در این خصوص نیز میتوان با استناد به گزارش بانک مرکزی اظهار کرد، تنها ۷/۵۵درصد بازار معاملات به خانههای زیر ۸۰متر اختصاص دارد و سهم واحدهای زیر ۵۰متر تنها ۵/۱۶درصد بازار است. به بیان جزئیتر ۷/۱۱درصد معاملات بازار مسکن اختصاص به واحدهای با متراژ ۵۰ – ۴۰متر را دارد. ۴/۳درصد معاملات مربوط به خانههایی است که بین ۴۰ تا ۳۰متر هستند و فقط ۵/۰درصد معاملات مسکن در مردادماه به واحدهای زیر ۳۰متر اختصاص دارد. به بیان دیگر، مردم علاقهای به خانه کوچک برای صاحب خانه شدن، ندارند و ساخت واحدهای کوچک بازار سرمایهای مسکن را داغتر میکند.
در این خصوص محمدصالح شکوهی بیدهندی، عضو هیاتعلمی دانشگاه علم و صنعت، گفت: «عرضه واحدهای ۲۵متری عامل جذب سرمایههای خُرد به بازار زمین و مسکن است. همین امر علت ایجاد تورم برای بازار مسکن میشود.»
وی درخصوص بیتاثیری ساخت واحدهای کوچک برای خانهدار شدن مردم، گفت: «در واقع، عرضه میکرو آپارتمان عامل جذب سرمایههای خُرد به بازار زمین و مسکن است. همین امر علت ایجاد تورم برای بازار مسکن میشود. درحالحاضر، بهعلت آنکه نگاه سرمایهای به مسکن و زمین وجود دارد، بازار مسکن دچار تورم شده است. همین امر، میزان تورم زمین و مسکن را از تورم عمومی جامعه بیشتر کرده است. ساخت و عرضه مسکن کوچک مقیاس در واقع، به جریان سرمایهداری بخش مسکن دامن میزند و بهطور طبیعی قیمت این واحدها را گران میکند.» در این خصوص بهزاد عمرانزاده، رییس اندیشکده شهر ایرانی اسلامی نیز گفته است: «ساخت مسکن کوچک مقیاس تنها سرمایههای خُرد را جذب بازار مسکن میکند و قیمت آن را افزایش میدهد، زیرا مسکن را از یک کالای مصرفی به یک کالای سرمایهای تبدیل میکند.»
۲۶ شهریور ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۲
درحالی برخی از کارشناسان مسکن، کوچکسازی را راهی برای برونرفت این بازار از بحران میدانند که بررسیها نشان میدهد، کوچکسازی هیچ تاثیری در خانهدار کردن مردم ندارد و صرفا زمینه را برای افزایش تقاضای سرمایهای و ایجاد سوداگری در این بازار فراهم میکند.