آگاه: اینکه هر سال جمعی از علما و دانشمندان از کشورهای مختلف گردهم جمع شوند و از ضرورت وحدت بگویند البته خوب است ولی وحدت واقعی نه با حرف و شعار، بلکه با عمل و گسترش آن در سطحی فراگیرتر حاصل می‌شود. تقویت وحدت میان فرق اسلامی چه در داخل کشور و چه در پهنه منطقه و جهان اسلام نیازمند اقدامات عملی است. چه بسا با این اقدامات عملی از جمله افزایش مراودات معلوم شود که شکاف‌های مذهبی و عقیدتی نه آن‌قدرها زیاد هستند و نه آن‌قدرها اهمیت دارند. صرف همین مراودات، خود باعث رفع تفرقه‌ها و اختلاف‌هایی خواهد شد که توسط دشمنان ایجاد شده‌اند. نگارنده مدعی است که شکاف میان (شیعه و سنی) اساسا دیگر مسئله امت اسلامی نیست و امت اسلامی از این مسئله عبور کرده است. بارزترین نشانه این ادعا، امروز در محور مقاومت با اتحاد حماس سنی و حزب‌الله شیعه قابل مشاهده است. فلذا امروز وحدت اسلامی نیازمند بازتعریف است.
خاطره‌ای بگویم. دوبار به دعوت اتحادیه بین‌المللی امت واحده در سفری با عنوان «کاروان برادری» به دو استان اهل‌سنت‌نشین کشور همراه شدم. در آن سفرها با مردمان اهل سنت شافعی‌مذهب سنندج و مردمان اهل سنت حنفی‌مذهب گنبدکاووس، ائمه جمعه اهل سنت و برخی نخبگان دیدار داشتیم. چیزی که در هر همه آن دیدارها برایم مشهود بود این بود که اساسا ما در ایران مسئله شکاف شیعه و سنی نداریم، بلکه مسئله اصلی ما شکاف میان مرکز و پیرامون است. برادران اهل سنت ما در دو استان کردستان و گلستان عنوان می‌کردند که ما به‌عنوان استان مرزی کمتر مورد توجه هستیم و جوانان ما نیازمند کار و اشتغال هستند. آنچه به شکاف دامن می‌زند نه مباحث عقیدتی بلکه بی‌عدالتی در توزیع امکانات کشور است.
در مقیاس جهانی و منطقه‌ای نیز وحدت با افزایش مراودات تجاری و همچنین گسترش گردشگری میان کشورهای اسلامی و ارتباطات میان فرهنگی شکل می‌گیرد. رییس‌جمهوری کشورمان در اولین سفر خارجی خود در دیدار با رییس‌جمهوری عراق پیشنهاد برداشتن مرزهای کشورهای اسلامی و تشکیل اتحادیه کشورهای اسلامی را مطرح کرد که بازتاب فراوانی هم داشت. شاید به نظر برسد برای عملیاتی شدن این پیشنهاد راه درازی در پیش داریم و هنوز کشورهای اسلامی خاصه در سطح حکومت‌ها به فهم و تعریف منافع مشترک و دشمن مشترک نرسیده‌اند که بخواهند اتحادیه‌ای مانند اتحادیه اروپا تشکیل دهند. البته این سخن درست است و عمده‌ترین دلیل آن مردمی نبودن و وابستگی برخی حاکمان آنهاست. سخن آخر همان سخن اول است، تعریف وحدت اسلامی و راهکارهای آن امروز نیازمند بازتعریف است. وحدت نه با شعار بلکه با گسترش ارتباطات تجاری، علمی، فرهنگی، سیاحتی و زیارتی و... میان مردم کشورهای اسلامی تحقق می‌یابد. نمونه بارز آن مراودات میان مردم و عراق است که به برکت زیارت اربعین افزایش یافت و باعث شکل‌گیری پیوندهای دوستی میان دو ملت شد.