۲۹ آبان ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۵

پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، تحلیل‌ها و مواضعی پیرامون روابط دو کشور ایران و ایالات متحده مطرح شد. مسعود پزشکیان ۲۲ آبان‌ با وزرای خارجه دولت‌های پیشین دیدار و با آنها درباره مسیر پیش روی سیاست خارجی کشور مشورت کرد. او خبر داد: مذاکره با کشورهای اروپایی در حال انجام است و در رابطه با آمریکا نیز خودمان باید عرصه را مدیریت کنیم. من بر این باورم «با دوستان مروت با دشمنان مدارا» کنیم.

آگاه: این بخش از سخنان رییس‌جمهور بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها به‌ویژه رسانه‌های اصلاح‌طلب پیدا کرد. روزنامه اصلاح‌طلب سازندگی با تیتر «با دشمنان مدارا» به تحلیل مواضع پزشکیان پرداخت و نوشت: «رییس‌جمهور در دیدار اخیر گفت در رابطه با آمریکا، چه بخواهیم و چه نخواهیم بالاخره در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی با این کشور مواجهه خواهیم داشت و بهتر است این عرصه را خودمان مدیریت کنیم.
 البته دولت در نهایت، کلیت سیاست خارجی را در چارچوب استراتژی و رویکردهای کلان نظام پیش خواهد برد. پزشکیان همچنین خبر داد: مذاکره با کشورهای اروپایی درحال انجام است اما اسرائیل با شیطنت‌های اخیرش، سعی در ایجاد اختلال و پیچیده کردن مسائل در این مسیر دارد.
بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد که پزشکیان پس از ۱۰۰روزی که از ریاست‌جمهوری او می‌گذرد به یک جمع‌بندی جدیدی در سیاست خارجی رسیده است؛ چه آنکه در همین دیدار نیز تاکید کرد: باور دارم باید با دوستان مروت و با دشمنان مدارا داشته باشیم و برای رسیدگی به مشکلات داخلی و توسعه کشور علاوه بر سامان دادن امور داخلی باید روابط بین‌الملل کشور را نیز سامان دهیم و تنش‌ها را رفع و زمینه را برای تعاملات و مراودات با کشورهای منطقه و جهان نیز بهبود ببخشیم.»بخشی از رسانه‌های اصلاح‌طلب همانند سازندگی سخنان رییس‌جمهور را به‌منزله استراتژی جدید ایران تلقی کردند اما این درحالی است که سکاندار وزارت امورخارجه زیر این تحلیل زد و ۲۶آبان‌ماه با حضور در ساختمان شیشه‌ای جام‌جم (برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری) پیرامون صحبت‌های رییس قوه مجریه که حاشیه‌ساز شده بود، توضیحاتی ارائه کرد و گفت: بنده خودم در آن جلسه حضور داشتم و آقای دکتر پزشکیان بحث مبنایی را داشتند و از آن شعر معروف با دوستان مروت با دشمنان مدارا استفاده کردند که البته نه به معنی خاصی که برخی تلقی می‌کنند، چراکه اصلا نمی‌توان با دشمن مدارا کرد، زیرا اصلا آنها با ما مدارا نمی‌کنند که ما بخواهیم با آنها مدارا کنیم؛ بنابراین بحث آقای پزشکیان یک بحث کاملا مبنایی بود. راه ما با دشمنانمان مشخص است و مدارایی مطرح نیست.
اما رویکرد ایران و دولت چهاردهم در قبال آمریکا و دولتمردان جدید آن چیست؟ پیش از این ما در گزارش‌هایی به سیاست‌ها و راهبردهای خصمانه دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در آمریکا پرداخته بودیم و به این نکته اشاره کردیم که راهبردهای آمریکا با تغییر رؤسای جمهور تغییر نمی‌کند؛ بالاخره باید پذیرفت آمریکا همچنان از پیراهن شماره یک در کاخ سفید استفاده می‌کند، شماره یک از آن جهت که این کشور دشمن شماره یک ما و جبهه مقاومت و دوست و شریک شماره یک رژیم صهیونیستی است.
البته جمهوری اسلامی ایران منتظر است تا دولت ترامپ رسما شروع به کار کند تا رفتار خود را در صحنه بین‌الملل تنظیم کند. این مطلب را سیدعباس عراقچی در همان برنامه گفت‌وگوی خبری صداوسیما بیان و تصریح کرد: اهداف و سیاست‌های ما روشن است و منتظر هستیم ببینیم که آنها چگونه حرکت خواهند کرد و براساس حرکت آنها در صحنه عمل، رفتار خود را تنظیم خواهیم کرد. در دور اول آقای ترامپ هم من خاطرم هست که افرادی با ویژگی افرادی که الان هستند آمدند اما با فاصله مدت زمان کوتاهی دو یا سه نفر تغییر کردند.
 شاید یکی از ویژگی‌های دولت گذشته آقای ترامپ این بود که چیزی قابل پیش‌بینی نبود، چیزی استمرار نداشت و مدام تغییراتی وجود داشت که باعث می‌شد نگاه دنیا به آقای ترامپ نگاهی کاملا براساس بی‌اعتمادی باشد. به‌هرحال الان زود است که بخواهیم قضاوت کنیم و منتظر هستیم که ببینیم آنها سیاست خود را اعلام کند و براساس آن رفتار کنیم.
به‌هرحال آنچه مشخص است، دولتمردان ما منتظر اعلام سیاست‌های سکاندار جدید آمریکا هستند تا برمبنای آن افعالِ سیاسی خود را در صحنه دیپلماسی صَرف کنند. دو روز گذشته، معاون حقوقی رییس‌جمهور با حضور در دانشگاه تهران شروطی را برای مراوده ایران با آمریکا در میان گذاشت. شروطی که باز در رسانه ضریب خاص و ویژه داده شد.
مجید انصاری با بیان اینکه همچنان آمریکا و برخی دیگر سر آشتی با ملتِ ما را ندارند و از موضع تحکم برخورد می‌کنند و ما نمی‌توانیم در برابر آنها دست‌بسته باشیم و این کارزار حقوقی در کنار کارزار دیپلماتیک و در کنار کارزارهای اقتصادی و دیگر فعالیت‌ها باید با قوت ادامه یابد، گفت که البته ما سر جنگ و دعوا با هیچ کشوری و با هیچ‌کس را نداریم و اگر هر کشوری ازجمله آمریکا، بر پایه حقوق بین‌الملل و به رسمیت شناختن، اراده و خواست مردم ایران آمادگی مراوده و تعامل عادلانه، قانونمند و ضابطه‌مند را به دور از تحکم استکباری داشته باشد، جمهوری اسلامی ایران نیز همواره اعلام کرده که آماده است.
اما پالس‌هایی را که از تهران به نیویورک فرستاده شده نباید از دریچه ذوق‌زدگی ایران برای ارتباط با آمریکا ارزیابی کرد، بلکه می‌توان به منزله شروطی که قبل از این هم اعلام شده بود، دانست؛ شروطی که تا به امروز ازسوی رؤسای جمهوری آمریکا رد شده است.
علیرضا کوهکن، کارشناس مسائل سیاست خارجی ضمن بیان این مطلب، می‌گوید: ایران و آمریکا اکنون در حالت تنش حداکثری قرار دارند، یعنی از ۷اکتبر سال گذشته و عملیات طوفان‌الاقصی و به تبع آن حمله وحشیانه رژیم‌صهیونیستی به غزه و حمایت کامل آمریکا از دولت نتانیاهو و سپس جنگ لبنان و حمله مستقیم رژیم صهیونیستی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در فروردین‌ماه امسال، ما را در حالت تنش حداکثری قرار داده است. وی تاکید کرد: گزینه‌های معرفی‌شده در دولت دوم ترامپ دارای رویکرد ضدایرانی و حامی رژیم صهیونیستی هستند اما دولت فعلی آمریکا نیز در ضد ایرانی بودن و حمایت حداکثری از رژیم صهیونیستی چیزی کم نگذاشته است؛ بنابراین آمدن این افراد تغییر ماهوی قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کند.
کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه آمریکایی‌ها در دشمنی با ایران چیزی از تحریم‌ها، افزایش تنش و حمایت از دشمنان ایران و چیزهایی شبیه به این، کم نگذاشته‌اند، گفت: «سیاست جمهوری اسلامی ایران در دولت فعلی و دولت قبلی همواره بر مبنای آمادگی حداکثری است و این سیاست ایران در دوره دوم ترامپ هم ادامه می‌یابد و تا طرف مقابل تصمیمی بر تغییر سیاست‌های خود نگیرد، از طرف ما هم تغییری انجام نخواهد گرفت و همان سیاست خود را پیگیری خواهیم کرد.»
آری! ترامپ همان ترامپ است، فردی که امتحان خود را پس داده بود؛ از این رو آزموده را آزمودن خطاست اما ایران که همواره منادی صلح و دموکراسی است، مواضع و راهبردهای خود را به گوش جهانیان می‌رساند تا پی ببرند ما بنای تخاصم و تهاجم نداریم، این جبهه استکبار است که از تحکم و خودبرتری خود عبور نمی‌کند.