آگاه: خواب کافی و باکیفیت یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر رشد و سلامت کودکان است. در دنیای امروز با سبک زندگی پرهیجان و پر از محرک، تامین خواب کافی برای کودکان به یک چالش تبدیل شده است. اما چرا خواب این قدر مهم است و چگونه می‌توانیم به کودکان کمک کنیم تا خواب بهتری داشته باشند؟ به این بهانه گفت‌وگویی با آقای علی بسطامی، کارشناس مدیریت ورزشی و مدرس دانشگاه انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
چرا خواب کافی و به‌موقع برای کودکان اهمیت دارد؟
ازجمله دلایل اهمیت خواب برای کودکان رشد مغز است. در طول خواب، مغز کودکان به‌سرعت رشد می‌کند و اتصالات عصبی جدیدی ایجاد می‌شوند که برای یادگیری و حافظه ضروری هستند. تقویت سیستم ایمنی دلیل دیگری است که باید به آن اشاره کرد. خواب کافی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و کودکان را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌سازد. همچنین خواب کافی به بهبود خلق و خو و کاهش پرخاشگری و تحریک‌پذیری کودکان کمک می‌کند. خواب کافی باعث بهبود تمرکز، توجه و توانایی یادگیری در کودکان نیز می‌شود. خواب برای رشد فیزیکی کودکان نیز مهم است، چراکه هورمون رشد عمدتا در طول خواب ترشح می‌شود و برای رشد استخوان‌ها و عضلات ضروری است.
چه عواملی باعث بدخوابی، بی‌خوابی و کم‌خوابی در کودکان می‌شود؟
استفاده بیش‌ازحد از وسایل الکترونیکی یکی از این عوامل است. نور آبی منتشرشده از صفحه نمایش تلفن‌همراه، تبلت و کامپیوتر، ریتم شبانه‌روزی بدن را مختل می‌کند و به خواب رفتن را دشوار می‌سازد. همچنین تغییر ساعت خواب در طول هفته، شرکت در فعالیت‌های شبانه و خوابیدن در ساعات مختلف روز، بر کیفیت خواب کودکان تاثیر منفی می‌گذارد. مشکلات خانوادگی، فشارهای تحصیلی و نگرانی‌های اجتماعی نیز می‌توانند باعث بی‌خوابی در کودکان شوند. محیط خواب نامناسب نیز بر کیفیت خواب تاثیر می‌گذارد. نور زیاد، صدای بلند، دما و تخت‌خواب نامناسب، ازجمله عواملی هستند که کیفیت خواب را کاهش می‌دهند.
برای بهبود خواب کودکان چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟
ازجمله این راهکارها تعیین یک ساعت مشخص برای خوابیدن و بیدار شدن و انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش قبل از خواب مانند مطالعه یا حمام گرم است. مورد دیگر محدودکردن استفاده از وسایل الکترونیکی است. حداقل یک ساعت قبل از خواب، از استفاده از تلفن همراه، تبلت و کامپیوتر خودداری کنند. همچنین اتاق خواب کودک باید تاریک، آرام و خنک باشد. تغذیه مناسب نیز از در این زمینه موثر است. از مصرف غذاهای سنگین، کافئین و نوشیدنی‌های شیرین قبل از خواب اجتناب کنند. فعالیت بدنی منظم در طول روز نیز به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. همچنین والدین می‌توانند در صورت وجود مشکلات خواب مزمن، با پزشک مشورت کنند.
درنهایت خواب کافی و با کیفیت یکی از مهم‌ترین ارکان سلامت و رشد کودکان است. با ایجاد یک روتین خواب منظم، فراهم کردن محیط خواب مناسب و محدود کردن عوامل مزاحم، می‌توان به کودکان کمک کرد تا خواب بهتری داشته باشند و در نتیجه، عملکرد بهتری در مدرسه و زندگی روزمره داشته باشند.
کودکان به چند ساعت خواب نیاز دارند؟
نیاز به خواب در کودکان به سن آنها بستگی دارد و متغیر است اما به‌طور کلی، کودکان به خواب بیشتری نسبت به بزرگسالان نیاز دارند تا بتوانند رشد فیزیکی و ذهنی مناسب خود را داشته باشند.
شیوه‌های خوابیدن چه تاثیری بر کیفیت خواب دارد؟
نحوه خوابیدن نه‌تنها بر کیفیت خواب بلکه بر سلامت کلی بدن نیز تاثیرگذار است. انتخاب وضعیت خواب مناسب، استفاده از بالش و تشک مناسب و ایجاد محیطی آرام برای خواب، ازجمله عواملی هستند که به خواب بهتر کمک می‌کنند.وضعیت‌های مختلفی برای خوابیدن وجود دارد یکی از این حالت‌ها، خوابیدن به پشت است. این حالت برای ستون فقرات بهترین است و به تراز شدن آن کمک می‌کند. بااین‌حال، ممکن است باعث خرخر شود. حالت دیگر خوابیدن به پهلو است. این حالت برای افرادی که از درد گردن یا کمر رنج می‌برند، مناسب است. بهتر است یک بالش کوچک بین زانوها قرار دهند تا فشار به ستون فقرات وارد نشود. خوابیدن روی شکم نیز حالت دیگر خوابیدن است. این حالت به ستون فقرات فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث درد گردن و بی‌حسی شود. اگر عادت به خوابیدن روی شکم دارید، سعی کنید به‌تدریج آن را تغییر دهید.