آگاه: موضوع زنان و دیدار با بانوان و دختران گروههای مختلف اجتماعی و فرهنگی سراسر کشور از موضوعات و برنامههای جدی و دنبالهدار از ابتدای رهبری آیتالله خامنهای در خرداد ۱۳۶۸ تاکنون بوده است. علاوه بر تجلی اهمیت و تاکید بر موضوع زنان و حضور آنها در عرصههای مختلف علمی و فرهنگی کشور در بیانات رهبر انقلاب، تقریبا هر ساله دیدارهای منظمی را با زنان برپا میکنند که در آنها ایدههای مهم و مسائل روز دنیا و نسبت آن با موضوع زنان مطرح میشود. همچنین، ارتباط رهبر انقلاب با موضوع زنان از مسیرهای دیگری نیز قابل پیگیری است که یکی از آنها، توجه ایشان به آثار زنان نویسنده، شاعر و هنرمند و نوع ابراز نظراتشان در این مورد است. جالب است بدانید که در سالهای اخیر، آثار زنان نویسنده که تقریظ رهبر بر آن منتشر شده است بیش از آثار مردان نویسنده بوده است.
اگر دا شناخته شود، میلیونها نسخه از آن فروش خواهد رفت
متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی: «کتاب «دا» که حقا و انصافا کتاب بسیار خوب و قابل طرح در سطح جهانی است، مربوط به بخش کوچکی از وقایع جنگ تحمیلی است و این نشان میدهد که هشت سال دفاع مقدس دارای ظرفیت تولید هزاران کتاب به منظور انتقال فرهنگ و ارزشهای اسلامی و انقلابی به جامعه و جهان است... این کتاب در گستره کشور هنوز شناخته نشده است؛ درحالیکه چندصد هزار تا حالا چاپ کردید. اگر «دا» شناخته شود، میلیونها نسخه از این کتاب فروش خواهد رفت و میلیونها نفر از محتوای این کتاب بهره خواهند برد... شما هزار کتاب «دا» میتوانید تولید کنید. «دا» یک رگه ارزشمند است که در معدن پیدا کردید، این راه را ادامه دهید.»
اسم تو مصطفاست
شیرین و پخته و مبتکرانه
متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی بر این کتاب به شرح زیر است:
بسمه تعالی ــ صفا، اخلاص، صِدق، ایثار، ترجیح رضای حضرت حق بر همه چیز، بر همه عشقها و همه محبوبها... اراده و عزم راسخ در راه خدا و عشق به اهل بیت علیهم السلام، نمایشگر بخشی از شخصیت ممتاز شهید عزیز مصطفی صدرزاده است. سلام خدا بر او، و بر همسر صبور و دیگر وابستگانش، نوشته خانم تجار، شیرین و پخته و مبتکرانه است.
فرنگیس؛ بخش ناگفته و با اهمیتی
از حوادث دوران دفاع مقدس
این کتاب که توسط خانم مهناز فتاحی به رشته تحریر درآمده، مربوط به خاطرات فرنگیس حیدرپور، اهل گیلانغرب است. در سال۱۳۵۹ پس از حمله عراق به روستای اوازین، مردم به درههای اطراف فرار میکنند. فرنگیس که در آن زمان ۱۸سال داشت، شبهنگام همراه برادر و پدرش برای تهیه غذا به روستا باز میگردند. اما در طول راه، پدر و برادر فرنگیس ضمن درگیری با عوامل عراقی کشته میشوند و فرنگیس در پی برخورد با دو سرباز عراقی بدون داشتن سلاح گرم، با تبر پدرش با سربازان درگیر شده، یکی را کشته و دیگری را با تمام تجهیزات جنگی اسیر میکند و به مقر فرماندهی ارتش ایران تحویل میدهد.
متن تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «فرنگیس» در مراسم پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت (دوره هفتم) منتشر شد. در این متن (۹۶/۱۱/۲۱) آمده است: «بخش ناگفته و با اهمیتی از حوادث دوران دفاع مقدس را به مناسبت شرححال این بانوی شجاع و فداکار، در این کتاب میتوان دید. بانو فرنگیس دلاور با همان روحیه استوار و پُرقدرت و با زبان صادق و صمیمی یک روستایی و با عواطف و احساسات رقیق و لطیف یک زن، با ما سخن گفته و منطقه ناشناخته و مهمی از جغرافیای جنگ تحمیلی را با جزئیاتش به ما نشان داده است. ما از روستاهای مرزی در دوران جنگ و مصائب فراوان آنان و آوارگیها و گرسنگیها و خسارتهای مادی و ویرانیها و داغ عزیزان آنها، هرگز به این وضوح و تفصیلی که در این روایت صادقانه آمده است، خبر نداشتیم و نیز از فداکاری جوانان آنان که در شمار اولین شتابندگان به مقابله با دشمن مهاجم بودند. ماجرای قتل و اسارت دشمن به دست این بانوی دلاور هم که خود یک داستان مستقل و استثنائی است که نظیر آن فقط در سوسنگرد، در همان اوان، اتفاق افتاده بود. بانو فرنگیس را باید بزرگ داشت و از نویسنده کتاب -خانم فتّاحی- بهخاطر قلم روان و شیوا و هنر مصاحبهگیری و خاطرهنویسی، باید بسیار تشکر کرد.»
برخی زنان مورد یاد و تمجید رهبر انقلاب
طاهره صفارزاده
نامآوری و فعالیت ادبی صفارزاده پیش از انقلاب، او را از همقدمی با انقلاب بازنداشت؛ چراکه او همواره در پی روشنی است. او با معمار انقلاب بیسابقه ایران بیعت میکند و حتی پیش از انقلاب، در شعرش امام روحالله را جلودار حماسه و معلم بیداری میبینیم:
«بازآ/ بازآ/ ای مهربان معلم بیداری/ ای رهبر نبرد رهایی/ بیداری از سروش قم آمد/ و خانههای قبرگونه شکافت/ انسان ز خواب گران برخاست.»
رهبر انقلاب همچنین، در بیاناتی در دیدار با اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تاریخ ۲۷بهمن ۱۳۷۰ درباره شعر صفارزاده گفتهاند:
در جمع شما خانم صفارزاده هم هستند که بحمداللَّه رتبه شعری بسیار والا و برجستهای دارند؛ این خیلی جای خوشحالی است. البته بعضی از آقایان هم شعر را میسرایند، اما تطفلا. من نمیدانم که در جمع شما، شاعر مختص به شعر و شاعر حرفهای داریم یا نداریم - البته ما از شعرهای آقای دکتر حبیبی و آقای دکتر حداد و آقای محیط طباطبایی هم استفاده کردهایم - ولی درعینحال نباید کفه شعر را خیلی در اقلیت قرار داد. خانم صفارزاده بحمداللَّه زبانشان، زبان بسیار خوبی است؛ یعنی سطح شعرشان واقعا خیلی بالاست. رهبر انقلاب در پیامی علاوهبر تسلیت به مناسبت درگذشت طاهره صفارزاده، پنجم آبان ۱۳۸۷ گفتهاند: خدمات این بانوی باایمان بهویژه ترجمه ماندگار قرآن کریم، حسنات او را در پیشگاه حضرت حق سنگین خواهد کرد انشاءالله. رحمت و غفران الهی بر او باد.
سیمین دانشور
صفحه مجازی رهبر انقلاب در شبکه اجتماعی «بله»، به مناسبت سالگرد درگذشت سیمین دانشور در تاریخ ۱۸اسفند در سالهای گذشته، دیدگاه رهبری را درباره مهمترین اثر این نویسنده یعنی «سووشون» منتشر کرد. در این مطلب درباره دیدگاه رهبر انقلاب نسبت به این کتاب آمده است:
«من کتاب سووشون را شاید در سالهای اول دهه پنجاه، یا آخر دهه چهل خریدم و شروع کردم خواندن. دیدم داستان، داستانی است که آمیخته با ناکامی است. یعنی انگلیسیها آمدند شیراز، پدر همه را درآوردند و همه کار کردند و بالاخره هم قهرمان داستان را کشتند و مردهاش را دادند دست زن و بچهاش که ببرند دفن کنند. من، هر کتابی را که میخوانم، پشتش دو، سه جمله مینویسم. الان اگر آن کتاب را بیاورند، خواهید دید این جمله پشت آن نوشته شده که «این کتاب را طاقت نیاوردم بخوانم.» یعنی دیدم خواندنش، با این زندگی پر از غصه و دائم در حال مبارزه، جور درنمیآید. زندگی ما اینطور بود. این بود که بعد از انقلاب، سووشون را خواندم.»
این مطلب برای نخستین بار در ۲۹دی ۱۳۷۱ به نقل از آیتالله سیدعلی خامنهای، رهبر انقلاب منتشر شد.
زنان در «شیار ۱۴۳»
بخشی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار با عوامل فیلم سینمایی «شیار ۱۴۳» که در تاریخ ۲۶خرداد۱۳۹۳ برگزار شده بود و ایشان در آن به تحسین و تمجید از حاصل کار زنان در این اثر از جمله کارگردان آن، نرگس آبیار و نقش اصلی آن، مریلا زارعی پرداختند به این شرح است:
«من فیلم را دیدم؛ بسیار فیلم خوبی بود. ما از سینما سررشته نداریم اما بهعنوان مستمع، بالاخره یک داوریای انسان پیدا میکند؛ هم از لحاظ داستان، که یکی از کمبودهای اساسی فیلمهای ما نداشتن داستان خوب و پرکشش است، این فیلم یک داستان خوب و جذاب [داشت] و دارای پیچ داستانی - که خیلی هم قشنگ این پیچ، در فیلم باز شد - بود؛ هم از لحاظ کارگردانی، این خانم آبیار، خیلی خیلی خوب فیلم را کارگردانی کرده بودند؛ هم از لحاظ بازی قهرمان اصلی، خانم زارعی، واقعا سنگ تمام گذاشته بودند و خیلی خوب بود؛ از لحاظ محتوا و مضمون هم این فیلم کاملا فیلم ارزشی بود. من تعجب میکنم چطور ممکن است کسی تصور کند که فیلم «شیار ۱۴۳» ضد ارزش یا ضد دفاع مقدس است؛ من نمیفهمم از کجای فیلم، این درمیآید. بله، آن مادر به این در و آن در میزند برای اینکه یک نشان یا اثری از پسرش پیدا کند؛ این روشن است، این چیز کاملا طبیعیای است؛ اتفاقا اهمیت ماجرای دفاع مقدس در همین است؛ مادر، با این هویت، با این تشخص، با این احساس غیرقابل توصیف - که واقعا احساس مادر نسبت به فرزند اصلا قابل توصیف نیست و ما که نمیتوانیم مادر باشیم، اصلا درک نمیکنیم عظمت این احساس را - با یک چنین احساسی این مادر، هم تحمل میکند هجرت فرزند خودش را بهسوی جبهههای جنگ، هم تحمل میکند شهادت او را، هم افتخار میکند [...] در آنجا خیلی خوب بازیگری انجام گرفته، خیلی خوب کارگردانی انجام گرفته، صحنهها خیلی خوب انتخاب شده؛ بسیار فیلم خوبی بود.»
پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد
رهبر انقلاب در خلال عیادت جمعی از شاعران و اهالی فرهنگ از ایشان در ۲۱ شهریور۱۳۹۳ درحالیکه در بستر بودند، در جریان گفتوگو با آقایان کمال تبریزی، مجید مجیدی، ابراهیم حاتمیکیا و رضا امیرخانی، شعری از پروین اعتصامی خواندند و نکاتی را درباره این شاعر بیان کردند. در این دیدار، رهبر انقلاب ابیات ذیل را قرائت کردند:
«هر بلایی کز تو آید رحمتی است
هر که را رنجی دهی آن راحتی است
زان به تاریکی گذاری بنده را
تا ببیند آن رخ تابنده را
تیشه زان بر هر رگ و بندم زنند
تا که با مهر تو پیوندم زنند...»
ایشان در ادامه درمورد پروین اعتصامی و تلاش عدهای برای پوشاندن قوت شعری و استادی این شاعر در مقایسه با دیگر شاعران افزودند: «سعی میشود چهرهاش پوشانده شود. به او گفتند شاعر نخود لوبیا، برای اینکه فروغ فرخزاد را بالا ببرند آن را خواستند خردش کنند. حالا فروغ را هم من نظر نامناسبی ندارم به او، به نظرم میآید آخریها وضعش بد نبوده انشاءالله اما برای اینکه او را بالا ببرند تو سر این زدند با این رتبه شعری.»
رهبر انقلاب در جای دیگری در مراسم شب شعر سال۱۳۸۹ که متن کامل آن در کتاب «شب شاعران بیدل» در سال ۱۳۹۱ منتشر شد، درباره فروغ فرخزاد گفتهاند:
«نکته آخر هم اینکه آنجایی که به مسائل دل و عواطف و اینها میپردازید، حد نگه دارید، یعنی آن حالت عفاف و حجاب را حفظ کنید. این را بدانید شعری که آن وقت فروغ فرخزاد میگفت، در دنیای روشنفکری آن زمان هم کسی قبول نداشت [...] همانها هم معتقد نبودند که شعر باز و عریان – مثل بعضی از شعرهای فروغ فرخزاد – باید گفته شود. این در حالی بود که آن زمان فرهنگ، فرهنگ مستهجنی بود که حالا گوشهای از آن هم در شعر بعضی از شعرای آن روز خودش را نشان داده بود. من اسمی از بعضی شعرای زن دیگر نمیآورم؛ چون فروغ فرخزاد اولا مرد، ثانیا به اعتقاد من عاقبتبهخیر هم شد. بعضیهای دیگر نه، عاقبتبهخیر نشدند و نخواهند شد؛ لذا به آنها اشارهای نمیکنم و از آنها اسم نمیآورم.»