آگاه: بررسی‌های میدانی «آگاه» نشان می‌دهد تهیه لوازم موردنیاز برای چیدن سفره شب یلدا برای یک خانواده چهارنفره با احتساب آجیل مخلوط کیلویی بین ۶۸۰هزار تا یک‌میلیون و ۵۰هزار تومان و انار کیلویی بین ۳۵ تا ۸۰هزار تومان و هندوانه کیلویی بین ۱۵ تا ۲۳هزار تومان، حدود یک‌میلیون و ۸۰۰هزار تومان آب می‌خورد. این رقم حدود یک‌چهارم حقوق ماهانه بخشی از بازنشستگان و کارگران حداقل‌بگیر است.
مناسبت‌های ملی مانند عید، شب یلدا، بازگشایی مدارس و مراسم چهارشنبه‌سوری ازجمله مراسم‌هایی هستند که تمام مردم کشور برای آنها آماده می‌شوند. شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای خانواده و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ نیز رایج است. در این میان، هر سال جیب مردم بیشتر از قبل از گرانی‌ها جا می‌ماند. این موضوع در آستانه مناسبت‌های ملی بیشتر هم نمود پیدا می‌کند، چون یک درد مشترک و همه‌گیر است که توجه افکارعمومی را به خود جلب می‌کند. از سوی دیگر، نهادهای کنترل‌کننده بازار تلاش می‌کنند تا حدودی این شرایط را تعدیل کنند.
تفاوت قیمت اعلامی و فروش
غلامرضا خدامی، رییس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران یکی از این مسئولان است. وی درخصوص قیمت آجیل و خشکبار گفت: حداکثر قیمت آجیل شب یلدا بدون نخودچی و بادام زمینی ۷۰۰هزار تومان تعیین شده است. خدامی بیان کرد: مقدار و درصد اجناس موجود در آجیل مخلوط شب یلدا بر قیمت تمام‌شده آن تاثیرگذار است؛ برای مثال، برای کاهش قیمت، برخی به آن نخودچی، بادام‌زمینی و میوه خشک اضافه می‌کنند. وی بیان کرد: ۹۰درصد خشکبار تولید داخل است اما بخشی ازجمله بادام هندی وارداتی است.
خدامی با بیان اینکه قیمت آجیل در مقایسه با اجناس دیگر تورم خاصی نداشته است، گفت: برخی از اجناس ما در طول دو سال گذشته ثبات قیمت داشته است. حتی برخی اجناس ازجمله پسته نسبت‌به سال۱۴۰۱ کاهش قیمت داشته است، زیرا تولید این محصولات به شرایط آب‌وهوایی بستگی دارد و سرمازدگی، گرمازدگی و خشکسالی بر میزان تولید محصول موثر است.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران بیان کرد: در سال۱۴۰۱ سرمازدگی و خشکسالی باعث افت تولید پسته در کشور شد اما الان این مشکل وجود ندارد و ۲۵استان کشور زیر کشت پسته است. خدامی افزود: بنابراین قیمت پسته درحال‌حاضر نسبت‌به دو سال پیش حدود ۱۵ تا ۲۵درصد کاهش یافته و قیمت این کالای خوراکی نسبت‌به سال گذشته تغییری نکرده است. وی درباره وضعیت فروش گفت: آجیل شب یلدا اولویت خرید مردم نیست و اغلب دو روز مانده به شب یلدا خریداری می‌شود اما باتوجه‌به قیمت‌گذاری کارشناسی آجیل شب یلدا در تهران، فروش در تهران طی روزهای اخیر نسبت‌به سایر استان‌ها بهتر بوده است.
آجیل مخلوط ۱۰۰گرمی
البته بررسی‌های میدانی «آگاه» نشان می‌دهد قیمت خشکبار در فروشگاه‌های شهر با آنچه خدامی اعلام کرده متفاوت است. حتی این سطح تفاوت بسته به مناطق قرارگیری فروشگاه متفاوت است. به‌طوری‌که کمتر مرکز عرضه‌کننده خشکبار شب چله، آجیل را با قیمت‌هایی که وی اعلام کرده عرضه می‌کنند. درعین‌حال فروشندگان سعی می‌کنند باتوجه‌به کاهش خرید مردم و تجربه تصمیم مردم مبنی‌بر حذف آجیل از سفره‌های شب یلدا و عید، افزایش قیمت‌ها را خود مدیریت کنند تا فروش را از دست ندهند.
آقا جعفر اطراف پل چوبی تهران مغازه فروش خشکبار دارد. وی به آگاه می‌گوید: «قدرت خرید مردم در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته است، به همین دلیل ما سعی می‌کنیم بسته‌های متنوع‌تری به لحاظ جنس، کیفیت و وزن عرضه کنیم.» این فروشنده که به قول خودش اجازه نمی‌دهد هیچ مشتری دست خالی از مغازه‌اش خارج شود، مخصوصا اگر زن و بچه همراهش باشد، ادامه می‌دهد: «این روزها آجیل مخلوط را با کیفیت‌های مختلف از کیلویی ۶۸۰هزار تومان تا ۹۵۰هزار تومان عرضه می‌کنیم که خوب در کیفیت فرق می‌کنند.» به گفته جعفرآقا، مردم بیشتر مشتری آجیل در هم هستند، نه جداجدا چون در آن صورت گران‌تر تمام می‌شود. وی می‌افزاید: «پسته کیلویی از ۸۰۰هزار تومان تا یک‌میلیون تومان داریم. بادام درختی تمام انواع آن بالای ۹۰۰هزار تومان در هر کیلو قیمت دارد. بادام هندی هم به‌دلیل وارداتی بودن از آن هم گران‌تر است؛ بنابراین قیمت آجیل مخلوط که در آن نخودچی، بادام زمینی و... هست ارزان‌تر تمام می‌شود.» درحال تهیه گزارش خانمی وارد خشکبارفروشی شد و به‌آرامی پرسید: ۱۰۰گرم هم آجیل مخلوط می‌دهید؟ جعفرآقای قصه ما با روی گشاده گفت: بله و گفت‌وگو با ما را برای رسیدگی به مشتری ترک کرد.
از سوی دیگر، رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی ضمن ارائه گزارشی از قیمت میوه در میادین میوه و تره‌بار درباره میوه‌های یلدایی گفت: هندوانه، انار، انگور، خرمالو محصولاتی هستند که برای سفره‌های شب یلدا پیش‌بینی شده است و قیمت آنها براساس نرخنامه در تعادل هستند و در تامین این میوه‌ها هیچ مشکلی نداریم.
نرخنامه و مرامنامه
براساس نرخنامه منتشرشده قیمت هر کیلوگرم میوه و سبزیجات در میادین میوه و تره‌بار به شرح زیر است؛ براساس این نرخنامه، قیمت آناناس(کارتن) از ۱۲۰ تا ۱۷۰هزار تومان، انار شیراز از ۲۵ تا ۹۰هزار تومان، انار دماوند از ۴۰ تا ۱۲۰هزار تومان، انار ساوه از ۲۰ تا ۶۰هزار تومان، انگور بی‌دانه سفید و قرمز از ۶۰ تا ۱۰۰هزار تومان، انگور مهره از ۳۰ تا ۵۵هزار تومان، پرتقال شمال از ۱۲ تا ۴۰هزار تومان، گریپ فروت تو سرخ از ۱۵ تا ۲۵هزار تومان، به از ۲۰ تا ۶۰هزار تومان، خرمالو از ۲۵ تا ۷۰هزار تومان، خربزه از ۱۰ تا ۲۷هزار تومان، خیار رسمی از ۲۵ تا ۳۵هزار تومان است.
همچنین خیار رویال و گلخانه‌ای از ۳۵ تا ۴۵هزار تومان، خیار مینی اصفهان از ۳۵ تا ۴۳هزار تومان، انگور شاهرودی از ۲۰ تا ۴۰هزار تومان، سیب لبنانی سفید از ۱۵ تا ۷۰هزار تومان، سیب لبنانی قرمز از ۱۵ تا ۵۵هزار تومان، کیوی از ۸۰ تا ۱۳۰هزار تومان، گلابی از ۳۵ تا ۱۳۰هزار تومان، لیمو شیرین از ۲۰ تا ۶۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. نرخ موز اکوادور از ۷۵ تا ۷۴هزار تومان، موز فلیپین از ۶۵ تا ۸۸هزار تومان، موز هندی از ۶۰ تا ۷۳هزار تومان، نارنگی انشو از ۱۵ تا ۴۰هزارتومان، نارنگی تانجلو از ۲۰ تا ۵۰هزار تومان، هندوانه از ۵ تا ۱۵هزار تومان، نارنگی یافا از ۲۰ تا ۵۰هزار تومان، نارنگی پیج از ۲۵ تا ۶۵هزار تومان است.
براساس این گزارش، صیفی و سبزیجات با قیمت‌های بادمجان دلمه‌ای از ۱۰ تا ۲۲هزار تومان، بادمجان قلمی از ۱۰ تا ۲۰هزار تومان، بادمجان گلخانه‌ای از ۲۵ تا ۳۵هزار تومان، پیاز زرد از ۱۵ تا ۲۴هزار تومان، پیاز شیری از ۲۰ تا ۲۸هزارتومان، پیاز قرمز از ۱۵ تا ۲۳هزار تومان، لوبیا سبز از ۲۰ تا ۵۰هزار تومان، سبزی جور از ۲۰ تا ۳۵هزار تومان، سبزی خوردن از ۲۰ تا ۳۵هزار تومان، سیب‌زمینی از ۱۵ تا ۲۴هزار تومان، سیر خشک از ۲۵۰ تا ۲۸۰هزار تومان، فلفل تند ریز از ۲۰ تا ۴۰هزار تومان به فروش می‌رسند.
همچنین شلغم از کیلویی ۱۰ تا ۲۵هزار تومان، فلفل دلمه سبز و گلخانه از ۲۰ تا ۴۵هزار تومان، کاهوپیچ سالادی از هشت تا ۲۰هزار تومان، کاهو رسمی از هشت تا ۲۰هزار تومان، کدو مسمایی از ۱۰ تا ۳۵هزار تومان، بلال از ۱۵ تا ۴۰هزار تومان، کرفس از پنج تا ۱۸هزار تومان، کلم بروکلی از ۲۰ تا ۶۰هزار تومان، کلم سفید از ۲۰ تا ۴۰هزار تومان، کلم قرمز از ۲۰ تا ۴۰هزار تومان، گل کلم از ۱۵ تا ۳۰ هزار تومان، کدو حلوایی از ۱۵ تا۳۰هزار تومان، گوجه فرنگی بوته رس از ۱۶ تا ۳۰هزار تومان، گوجه فرنگی گلخانه از ۴۰ تا ۶۰هزارتومان، هویج از هشت تا ۱۸هزارتومان، نارنج از هشت تا ۱۵هزار تومان و لیموترش سنگی از ۲۰ تا ۶۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.
قیمت میوه و سبزیجات در بازار چند است؟
به‌دنبال اعلام قیمت محصولات کشاورزی به میوه‌فروشی‌های محلی رفتیم و براساس مشاهدات میدانی، قیمت هر کیلو سیب دماوند ۸۵هزار تومان، سیب مراغه ۵۰هزار تومان، سیب قرمز ۷۰هزار تومان، نارنگی ساری ۷۰هزار تومان، انار ساوه ۹۵هزارتومان، پرتقال جنوب ۸۵هزار تومان، پرتقال شمال ۶۰هزارتومان، خیار درختی ۶۰هزار تومان و لیموشیرین جنوب ۷۵هزار تومان است.
همچنین بادمجان ۳۳هزارتومان، خیار بوته‌ای ۶۰هزارتومان، گوجه ۵۲هزارتومان، هویج ۲۷هزارتومان، به ۷۵هزارتومان، نارنج ۳۰هزارتومان، فلفل شیرین ۱۵۰هزارتومان، زنجبیل ۴۰۰هزارتومان، هر دانه آناناس ۲۵۰هزارتومان، لبو ۳۵۰هزارتومان، گریپ‌فروت ۵۰هزارتومان به فروش می‌رسد.
در این میان، لیموشیرین ۷۵هزارتومان، لیموترش سنگی ۸۰هزار تومان، لوبیا سبز ۶۰هزار تومان، فلفل دلمه ۸۰هزار تومان، سیر همدان ۲۷۰هزار تومان، کدوحلوایی ۳۰هزار تومان، کدو خورشتی ۴۰هزارتومان، کلم قرمز و سفید ۴۰ تا ۴۵هزار تومان، کاهو رسمی و کاهوپیچ ۳۵ تا ۴۵هزار تومان، موز کیتا ۱۰۰هزارتومان، خرمالو ۸۵هزارتومان به فروش می‌رسد.اسدالله کارگر، رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی درباره تامین میوه‌های شب یلدا اظهار کرد: میوه‌های هندوانه، انار، انگور، خرمالو میوه‌هایی است که برای سفره‌های شب یلدا پیش‌بینی شده است و قیمت آنها براساس نرخنامه در تعادل هستند و در تامین این میوه‌ها هیچ مشکلی نداریم. وی درباره افزایش قیمت برخی میوه و صیفی‌جات طی روزهای گذشته اظهار کرد: برخی کالاها همچون گوجه، پیاز و سیب‌زمینی و... که روزهای اخیر با افزایش قیمت مواجه شده بودند، به‌تدریج کاهش می‌شوند و با به انیوه رسیدن محصولات جنوب قیمت‌ها کاهشی و میزان محصولات حتی از فصل اصلی آن محصولات نیز بهتر می‌شود. اگرچه گرانی‌های اخیر شیرینی شب یلدا را به کام مردم تلخ می‌کند، بااین‌حال مردم کشور سعی می‌کنند با همدلی این شب را برای هم گرم‌تر کنند؛ به بیان دیگر، فروشنده‌های زیادی امثال آقای جعفر هستند که سعی می‌کنند بخشی از سود خود را در این ایام نادیده بگیرند تا در این شب هیچ هموطنی دست خالی به خانه نرود.
مهدی بختیاری‌زاده، مدیرعامل سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران خبر داد
عرضه ویژه محصولات یلدا
ساعت کاری مراکز و میادین میوه و تره‌بار به مناسب شب یلدا تا ساعت۲۰ و روز جمعه علی‌رغم اینکه همیشه تا ساعت ۱۳ است استثنا تا ساعت۱۸:۳۰ فعال خواهد بود. هندوانه، آجیل، خرمالو و انار پای ثابت شب چله است و تمهیدات لازم برای تامین و ارائه این محصولات پیش‌بینی شده است. عرضه ویژه محصولات پروتئینی در میادین در حال انجام است و مشکلی در توزیع گوشت مرغ نداریم؛ البته درمورد گوشت قرمز در عرضه وقفه داشتیم که مشکل رفع شد و قول‌های وزارت جهاد داده است و کمبودی نداریم. اکثر توسعه بازارها مربوط به جنوب شهر است درحال‌حاضر ۵۳درصد از بازارها در جنوب شهر تهران و ۴۷درصد در شمال شهر قرار دارد. برخی از محلات کمبود بازار را داریم و در تلاش هستیم که زمین مناسب تهیه کنیم. قیمت‌گذاری در سازمان میادین در یک کمیته نرخ‌گذاری انجام می‌شود و از دستگاه‌های متولی مختلف در این کمیته حضور دارند. سعی بر این است قیمت‌گذاری عادلانه باشد. درحال‌حاضر عرضه محصولات با قیمت‌های اعلامی در حال انجام است و کیفیت محصولات مطلوب است. در صورت بروز تخلف در میدان مردم می‌توانند در ابتدا به مسئولان بازارها مراجعه کنند. اگر دسترسی به همکاران ما نداشتند می‌توانند از کیو آر کدها استفاده و شکایت خود را ثبت کنند. در مرحله بعد هم اگر دیدند برخوردی صورت نگرفت، همکاران ما در ستاد مرکزی برای رسیدگی به شکایات مردم حضور دارند. هدف ما در این است که خدمات مطلوبی به مردم داده بشود و با مراجعه به رییس بازار برخورد لازم صورت خواهد گرفت. ۵۱درصد در حوزه تره‌بار، ۶۳درصد در حوزه گوشت، ۲۰درصد حبوبات و ۱۰درصد در حوزه قند و شکر تفاوت داریم و این تفاوت قیمت اعلام رسمی براساس آنچه بانک مرکزی گفته است. در کمیته نرخ‌گذاری میادین میوه و تره‌بار با حضور دستگاه‌های مختلفی کار کارشناسی صورت می‌گیرد تا هم مصرف‌کننده ضرر نبیند و هم تولیدکننده آسیب نبیند که برای شب یلدا هندوانه هر کیلوگرم ۱۴هزار تومان، انار هر کیلوگرم ۳۷هزار تومان، آجیل شیرین هر کیلوگرم ۴۰۷هزار تومان و آجیل شور نیز هر کیلوگرم ۴۲۲هزار تومان خواهد بود و خدا را شکر قیمت‌ها هم مطلوب است. اگر تخلفی در قیمت‌ها وجود داشته باشد، بازرس قطعا برخورد خواهد کرد.