آگاه: شهر تبریز از بزرگ‌ترین شهرهای ایران با قدمتی بیش از سه‌هزار سال یکی از کهن‌ترین مناطق ایران‌زمین است که بناهای تاریخی بسیاری را در دل خود جای داده است. یکی از یادگارهای تاریخی و کهن شهر تبریز که نشان از قدمت و تاریخ شگرف این شهر دارد، بنای ربع رشیدی است.
شهر تبریز یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران است و تاریخ اولیه آن به‌درستی معلوم نیست و بحث‌های زیادی در این رابطه مطرح شده است. اکتشافات اخیر نشان از وجود تمدن در شهر تبریز در هزاره‌های اول و دوم قبل از میلاد دارد. ربع رشیدی از بناهای تاریخی و جاهای دیدنی تبریز به شمار می‌رود و اولین و بزرگ‌ترین دانشگاه بین‌المللی ثبت‌شده در جهان است که قدمت و شکوه فرهنگ و تمدن ایرانی را به رخ جهانیان می‌کشد؛ بنایی فرهنگی که به‌دلیل وسعت و بزرگی در زیربنای سازه‌ای و امکانات موجود بسان شهری کوچک بوده است. بنای ربع رشیدی در محله خوش آب‌وهوای باغمیشه واقع در دامنه‌های کوه بیلانکوه قرار گرفته است و از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.
در زمان حکومت مغول‌ها در ایران سه سال پس از به‌قدرت‌رسیدن غازان‌خان، در سال۶۹۴ قمری (۶۷۴ خورشیدی) وزیر اعظم دربار خواجه صدرالدین زنجانی به دستور غازان‌خان به قتل می‌رسد و خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی که پیش از حمله مغول در قلعه‌های اسماعیلیه زندگی می‌کرد وزیر اعظم غازان‌خان شد که خدمات بسیاری را برای غرب ایران و منطقه آذربایجان به ارمغان آورد. بنای ربع رشیدی از جمله یادگارهای وی است.
ساخت ربع رشیدی از نظر معماری مانند شهری کوچک بوده که مدرسه، مسجد، کتابخانه، مهمانسرا، حمام، دارالایتام، بیمارستان و... داشته است. خواجه رشیدالدین برای تامین هزینه‌های ربع رشیدی املاک بسیاری را در نقاط مختلف اعم از ایران، افغانستان، گرجستان و... وقف ربع رشیدی کرد. دانشگاه بزرگ ربع رشیدی دارای سه قسمت اصلی به شرح ذیل بوده است:
ربع رشیدی (قسمت اصلی)
شهرستان رشیدی (مجتمع مسکونی و تاسیسات جنبی)
ربض رشیدی (بخش مسکونی اعیان‌نشین)
خواجه رشیدالدین برای ساماندهی املاک وقفی به مجموعه ربع رشیدی وقف‌نامه‌ای را تهیه کرده که به وقف‌نامه ربع رشیدی معروف است. اینک فقط یک جلد از آن در کتابخانه مرکزی شهر تبریز قرار دارد. این نسخه در سال۱۳۴۸ از خانواده حاجی ذکاءالدوله سراجمیر که آن را نگهداری می‌کردند ازسوی انجمن آثار ملی خریداری شد.
وقف‌نامه ربع رشیدی در خرداد ۱۳۸۶ ازسوی سازمان کتابخانه ملی ایران به یونسکو معرفی شد و در نشستی که از ۲۱ تا ۲۵خرداد در یونسکو برگزار شد، به همراه شاهنامه بایسنقری در فهرست میراث مستند این سازمان به ثبت رسید. در نشست کمیسیون ملی یونسکو، ۳۸اثر از کشورهای جهان در فهرست آثار مستند یونسکو ثبت شد. تعداد آثاری که از سال۱۹۹۷ تاکنون در این فهرست به ثبت رسیده، به ۱۵۸اثر افزایش یافته است.
۲۷ دی ۱۴۰۳ - ۰۰:۴۶
کد خبر: ۱۰٬۱۷۵
ربع رشیدی از بناهای تاریخی و جاهای دیدنی تبریز به شمار می‌رود و اولین و بزرگ‌ترین دانشگاه بین‌المللی ثبت‌شده در جهان است که قدمت، شکوه، فرهنگ و تمدن ایرانی را به رخ جهانیان می‌کشد.
نظر شما