آگاه: «قصه» یک هنر بی‌حدومرز است؛ بی‌حد ازاین‌جهت که الی‌ماشاءالله قصه در جهان وجود دارد و هیچ زمانی نمی‌توان گفت دوران قصه تمام شده و دیگر قصه‌ای نمانده، بی‌مرز هم ازاین‌جهت که هرکسی در هر جای کره زمین که باشد می‌تواند قصه بگوید یا بشنود و بخواند. با این حساب شاید بتوان گفت «قصه‌ها» نامیرا هستند، چون از دل هر قصه‌ای هزاران قصه دیگر زاده می‌شود.
امروزه ممکن است قصه و قصه‌گویی به‌عنوان یک هنر یا گونه ادبی نوستالژیک تلقی شود و گاهی فکر کنیم که دیگر چه کسی به قصه فکر می‌کند، آن هم با وجود تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای که هر روز بیشتر ما را میبلعند اما واقعیتش این است که قصه‌ها، تاریخ انقضا ندارند. هر دوره و زمانه‌ای قصه‌های روزگار خودش را دارد، ضمن اینکه هرکدام از ما قصه و داستان خودمان را داریم فقط تا وقتی کسی آن را برایمان تعریف نکند متوجه نمی‌شویم که همه زندگی یک قصه است، فقط باید بلد باشی آن را روایت کنی.
درخصوص اهمیت قصه می‌توان گفت: قصه وسیله فهم است، هدف عالی برای ما تعیین می‌کند و برنامه عبور از مشکلات را در اختیار ما می‌گذارد. قصه بهترین سلاحی است که بتوانیم اطلاعات زائد را حذف کنیم. قصه سلسله روایت‌ها و رویدادهای تصادفی را جمع و تبدیل به گوهر می‌کند. هر فیلم پیش از نمایش عمومی بارها فرآیند تدوین را طی می‌کند و گاهی شخصیت‌ها سر از سطل زباله اتاق تدوین درمی‌آورد و از قصه حذف می‌شوند، زیرا قصه‌گوها، فیلترهایی برای حذف مطالب زائد هستند. قصه نظم‌دهی به اطلاعات ازهم‌گسیخته است. به قول آلفرد هیچکاک «داستان زندگی که بخش‌های بی‌خاصیتش حذف شده باشد، یک قصه است.» قصه‌گو باید این توان را داشته باشد که مشکلات درونی و بیرونی مخاطب را بشناسد و بر آن اساس قصه را به تحریر درآورد.
مریم نشیبا و قصه‌های شنیدنی‌اش
در بیست‌وششمین جشنواره قصه‌گویی قرار است از مریم نشیبا به‌عنوان قصه‌گوی پیشکسوت تجلیل شود.
«مریم نشیبا» چهره‌ای است که نامش با قصه و قصه‌گویی گره خورده و هرکسی نامش را بشنود یاد صدای آرام و کلمات شمرده‌شمرده‌اش هنگام قصه‌گویی از رادیو می‌افتد. او ۳۴سال است که گوینده برنامه «شب بخیر» در رادیوایران را اجرا می‌کند. برنامه‌ای که برای بسیاری از دهه شصتی‌ها و البته خانواده‌هایشان با آن خاطره دارند و شب‌های بسیاری با شنیدن صدای مریم نشیبا به خواب رفتند.
نشیبا که در آستانه ۸۰سالگی قرار دارد (متولد اردیبهشت سال ۱۳۲۵) در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «آگاه» درخصوص اولین قصه‌ای که در کودکی شنیده است، گفت: من با قصه از طریق مادربزرگم (مادر مادرم) آشنا شدم. ایشان وقتی من ۵- ۶ساله بودم شب‌ها برایم قصه تعریف می‌کرد و بسیاری از شب‌های سرد زمستان که دور کرسی بودیم من با صدای قصه‌های مادربزرگم به خواب می‌رفتم؛ البته آن موقع که قصه گوش می‌دادم هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم قرار است خودم یک روز قصه‌گو شوم و سال‌ها بعد هم که بزرگ شدم رفتم سراغ شغل معلمی چون این کار را خیلی دوست داشتم و سال‌ها هم کار معلمی کردم تا اینکه یک روز در سال۱۳۶۹ آقای کاظم‌زاده که مسئول بخش کودک‌ونوجوان رادیوایران بود با من تماس گرفت و گفت: بیا برای گویندگی یک برنامه کودک تست بده. من آن موقع لوزه‌هایم را عمل کرده بودم و گفتم: آمادگی چنین کاری ندارم اما به‌اصرار دوستان رفتم و یک پاراگراف از یک قصه را خواندم و هنوز تمام نشده بود که آقای ساعد باقری که طراح برنامه بود به من در استودیو اعلام کرد که شما پذیرفته شدید و من همین صدا را می‌خواهم. یادش به‌خیر آن تست گویندگی را در استودیو ۲۰ رادیو دادم و اولین اجرای من که به‌صورت تست برای شب بخیر بود خواندن داستان «کدو قلقله‌زن» بود. بعد از پذیرفتن این تست به مدت دو ماه ازسوی یکی از قدیمی‌ترین و حرفه‌ای‌ترین تهیه‌کنندگان رادیو تعلیم داده شدم و به‌نوعی صدای من برای قصه‌گویی آماده شد تا پای میکروفون نشستم و کارم را به‌صورت جدی آغاز کردم.
وی افزود: آن زمان همان‌طور که گفتم چون درگیر مشکل لوزه‌ام چند ماهی استراحت کردم و بعد ضبط برنامه «شب بخیر» را آغاز کردیم و از همان سال۱۳۶۹ تاکنون هرشب از این برنامه از رادیوایران پخش می‌شود و درطول این سال‌ها، آنقدر بازخوردهای جالبی از مردم در کوچه و خیابان و همه‌جا گرفتم که اصلا دلم نمی‌آید دست از اجرای این برنامه بکشم، انگار «شب بخیر» همه‌جا پارتی من شده و راه را برای باز می‌کند به همین خاطر آرزو دارم تا آخرین روزی که روی پا هستم بتوانم «شب بخیر» را اجرا کنم. یکبار یک مادری به من گفت خانم نشیبا شما برای ما کار درست کردید، بچه من فقط با صدای شما خوابش می‌برد و ما هرجا باشیم باید برای ساعت ۹:۳۰ پای رادیو باشیم تا او به صدای شما گوش دهد.
پدر و مادرها بچه‌ها را با قصه آشتی دهند
نشیبا ادامه داد: برای انتخاب قصه‌هایی که تعریف می‌کنیم، تهیه‌کننده با نویسندگان حرفه‌ای ارتباط می‌گیرد و یک تیم نویسندگی حرفه‌ای داریم که انتخاب می‌کنند چه قصه‌هایی خوانده شود و همه قصه‌هایی هم که برای بچه‌ها تعریف می‌کنم، ایرانی است، نه ترجمه و قصه‌های خارجی. بارها به من پیشنهاد اجرای این برنامه «شب بخیر» در تلویزیون را داده‌اند اما من به این نتیجه رسیدم که در رادیو چون شکل قصه‌گویی واقعی‌تر است بیشتر مخاطب با آن ارتباط برقرار می‌کند؛ ضمن اینکه در رادیو عنصر اصلی صداست و همین صداست که مخاطب را دنبال خود می‌کشاند و تصویر اهمیتی ندارد به همین دلیل تصمیم گرفتم در تمام این سال‌ها برنامه را بر طبق همان شکل اولیه ادامه دهم. این گوینده رادیو با اشاره به اینکه قصه به هر شکلی زیباست، گفت: به نظر من همه قصه‌ها زیبا و شنیدنی هستند و فقط بستگی دارد چه کسی آن را تعریف می‌کند، حتی بدترین قصه‌ها هم اگر ازسوی یک قصه‌گوی خوب تعریف شود شنیدنی و می‌شوند.
این گوینده پیشکسوت با اظهار تاسف در مورد ارتباط بچه‌های امروز با قصه توضیح داد: بسیار متاسفم که آنقدر سرگرم فضای مجازی هستند که نمی‌توان آنها را متقاعد کرد که سر یک ساعت خاص به رختخواب بروند و با شنیدن قصه به خواب بروند، اگرچه خانواده‌ها هم در این میان تاثیر بسزایی دارند و باید کوشا باشند تا بچه‌ها با قصه آشتی و آنها را طوری تربیت کنند که اصلا بدون قصه خوابشان نبرد. ممکن است خیلی‌ها بگویند بچه‌های امروز با قصه ارتباط برقرار نمی‌کنند درحالی‌که به نظر من بستگی به قصه‌گو دارد که چطور داستان را تعریف کند تا بچه با یکبار شنیدن آن دلش بخواهد همیشه آن را دنبال کند. به‌طورکلی شنیدن هر مطلبی در قالب قصه، شنیدنی‌ست.
نشیبا در پایان گفت: بیان قصه از نویسندگان نامدار ایرانی مثل حافظ و سعدی و اینها برای بچه‌ها کمی سنگین است اما در زندگی شخصی با سعدی بیشتر از سایر شاعران و نویسندگان مانوس هستم. گوینده برنامه شب بخیر در پایان این گفت‌وگو با همان صدای لطیف و دوست‌داشتنی برای همه ملت ایران دعا کرد: امیدوارم نقاش بال پروانه‌ها نگه دار همه ایرانی‌ها به‌ویژه بچه‌ها باشد.
برنامه‌های بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی
بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری از امروز ۲۷بهمن با شعار «راز قصه‌ها، ساز زندگی است» کار خود را در یزد آغاز کرد. برگزاری این جشنواره به‌صورت رقابتی از مرحله شهر و استان طی ماه‌های گذشته آغاز شد و در مرحله منطقه‌ای نیز ۱۰گروه داوری ۶۶۴اثر را مورد ارزیابی قرار دادند تا درنهایت ۹۸قصه به مرحله نهایی که روزهای ۲۷ تا ۳۰بهمن به میزبانی یزد برگزار می‌شود، راه پیدا کنند. در آیین گشایش این رویداد که صبح امروز صورت گرفت از برگزیدگان غیرحضوری جشنواره در بخش‌های محیطی، پادکست و ۹۰ثانیه‌ای تجلیل شد.
برپایی بزرگ‌ترین شادپیمایی قصه‌گویی با حضور عروسک‌های غول‌پیکر، اجرای برنامه‌های شاد با حضور عموهای فتیله‌ای و هنرمندان یزدی نیز از برنامه‌های رسمی روز نخست جشنواره قصه‌گویی هستند.
تماشاخانه سیار قصه‌گویی به مناطق محروم و شهرستان‌های اطراف یزد اعزام خواهد شد تا شمار افزون‌تری از کودکان و نوجوانان از این رویداد فرهنگی بهره‌مند شوند.
رونمایی از عروسک مهدی آذریزدی، نویسنده نامدار کتاب «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» نیز از بخش‌های شاخص جشنواره است. این عروسک به‌عنوان نماد این دوره از جشنواره در نظر گرفته شده است که در روزهای برپایی جشنواره رونمایی می‌شود. بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی شامل بخش‌هایی مانند سنتی و کلاسیک، مدرن و نوآورانه، آیینی سنتی، پادکست، مینی‌مال، زبان اشاره، منظوم، محیطی، دینی، علمی، پیشرفت و قهرمانان ایثار و مقاومت است.
۱۵قصه‌گوی خارجی از کشورهایی مانند ایتالیا، ژاپن، تایلند، اندونزی، لبنان، عراق، سوریه، الجزایر، روسیه، پاکستان، تاجیکستان، هند، نیجریه، مکزیک، یونان و برزیل به یزد سفر کنند و مهمان این شهر تاریخی و فرهنگی ایران باشند و با یکدیگر به رقابت بپردازند. یکی از بخش‌های ویژه این دوره از جشنواره حضور سارا قصیر، استاد دانشگاه لبنان و استاد بنام قصه‌گو است که علاوه‌بر حضور و اجرا بناست کارگاه‌های تخصصی هم با موضوع قصه و قصه‌گویی برگزار کند.بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی تا سی‌ام بهمن هر روز از ساعت ۸ تا ۱۲:۳۰، سپس از ۱۵ تا ۲۰ در تالار مرکزی شهر یزد واقع در بلوار جمهوری، تقاطع محمودآباد (مردآباد)، خیابان شریف (وکیل)، میدان حج، بلوار احسان، بلوار امام حسین(ع) میزبان علاقه‌مندان است.
نظر شما