آگاه: قالیباف روز گذشته و در جریان بررسی دو طرح تنقیحی در مجلس گفت که تنقیح قوانین، دیوان‌سالاری کشور را کاهش می‌دهد. وی با بیان اینکه ریشه همه این عدم شفافیت‌ها و مفاسد در اینجاست، خطاب به نمایندگان ادامه داد: من خواهش می‌کنم اشکال نگیرید و نگویید کار فعلی ما در تنقیح قوانین اولویت نیست. ما حتما و بعد از بررسی این طرح‌ها، به طرح جامع می‌رسیم؛ به این معنا که قانون جامع می‌آید و در قالب ۵۰طرح جامع قانون می‌شوند که نمونه آن طرح جامع سلامت است. اما اصل تنقیح قوانین در سال‌های پیاپی مورد تاکید رهبر انقلاب نیز بوده است؛ ازاین‌رو ایشان در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی در سال۹۷ در زمینه تنقیح قوانین تاکید داشتند؛ «قانونی را که منطق ندارد و فلسفه وجودی‌اش تمام‌شده است، بایستی رها کرد. بعضی از قوانین هم موجب تضاد و اشکال کار و گره در انجام کارها و مانند اینها هستند. به‌معنای واقعی کلمه این مسئله تنقیح قوانین را [دنبال کنید]. بعضی از قوانین مشکل‌زا هستند، باید [آنها را] برطرف کرد. اما قانون‌گذاری از پایه‌های اصلی برای اداره یک کشور به شمار می‌رود و برای نیل به این هدف نیاز به طی‌کردن روندی است تا قانون تدوین و تصویب شود.
علاوه‌برآن، قانون‌گذاری باید باتوجه‌به نیاز روز جامعه از قبیل شرایط فرهنگ، گرایش‌های دینی و مذهبی و آداب و سنن آن صورت گیرد و لازم است قانون‌گذار با مدنظر قراردادن نیازهای جامعه، نسبت‌به تعیین و تصویب قوانین اقدام کند. از سوی دیگر، اصل چهارم قانون اساسی ایران بر تطبیق همه قوانین و مقررات تدوین و تصویب شده در حوزه‌های مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و... بر اساس آموزه‌های اسلامی تاکید دارد.
نکته دیگری که توجه به آن غیرقابل‌اجتناب به نظر می‌رسد، ضرورت تنقیح قوانین است. درحقیقت قوانینی وجود دارند که بدون نقض صریح قوانین قبلی، الزامات مشابهی ایجاد کرده و چنانچه سازمان یا دستگاهی ملزم به اجرای آن باشد به‌سهولت در نخواهد یافت که قانون جدید آیا قانون قبلی را نقض کرده است یا خیر؛ ازاین‌رو، باتوجه‌به پیشرفت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ضرورت بازنگری در قوانین جاری کشور، در تنقیح قوانین نیز باید به نیازهای جامعه، سهولت در اجرای قوانین، شفاف‌سازی نکات دشوار و مسدود کردن راه‌های سوءاستفاده توجه ویژه‌ای داشت.
این امر، از آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که قانون، اعتبار یا اقتدار خود را از دست بدهد و درنتیجه ممکن است هر کسی جرأت نقض آن را به خود بدهد؛ ازاین‌رو، تنقیح قوانین باید ارجاع‌دهنده قانون به جایگاه اصلی‌اش باشد. همچنین برای آنکه تلاش‌های انجام‌شده درخصوص تنقیح قوانین مفید واقع شود، باید به دو شاخص توجه داشت؛ اول، معطوف بودن آنها به مشکلات مردم است و دوم، جلوگیری از تکرار مکررات. در واقع تنقیح، از تقابل دو قانون جلوگیری می‌کند و اگر قوانین فاقد شفافیت باشند، هر فردی به هر شکلی از آن سوءاستفاده کرده و راهی برای نقض قانون خواهد یافت.
۶ طرح تنقیحی روی میز نمایندگان
اما مجلس دوازدهم این روزها برای کاهش بار تنقیحی کشور نسخه‌پیچی‌هایی داشته تا جلوی تورم قوانین را بگیرد، چراکه به اذعان بسیاری از کارشناسان، حقوقی نظام تقنین ما فربه بوده است و به گونه‌ای از تورم قانون رنج می‌برد؛ ازاین‌رو مجلس دوازدهم باید تقویت بعد نظارتی را در دستورکار قرار دهد و اگر به این سمت حرکت نکند، با تورم قانون و فقر نظارت راه به جایی نخواهد برد؛ بنابراین موفقیت این دوره از مجلس در گرو تقویت بعد نظارتی آن است. این در حالی است که قالیباف در شروع به کار مجلس یازدهم نیز گفته بود: «مصمم هستیم اولویت مجلس را از تقنین به نظارت تغییر دهیم، چراکه در بسیاری از موارد نیازی به قانون جدید نداریم و با نظارت دقیق مشکلات در حوزه اجرا حل و اعتماد مردم هم به نظام بیشتر می‌شود.»
ازاین‌رو نمایندگان مجلس شورای اسلامی در هفته‌های گذشته بررسی گزارش کمیسیون بهداشت و درمان درباره، طرح تنقیح و تدوین قانون جامع سلامت، طرح فهرست قوانین و احکام نامعتبر در حوزه تجارت، طرح فهرست قوانین و احکام نامعتبر در حوزه ایثارگران، طرح فهرست قوانین و احکام نامعتبر در حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، طرح فهرست قوانین و احکام نامعتبر در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی، در دستورکار خود قرار داده‌اند.
قالیباف: تنقیح قوانین دیوان‌سالاری را کاهش می‌دهد
بااین‌حال رییس مجلس شورای اسلامی روز گذشته در جریان بررسی موارد تنقیحی در مجلس در پاسخ به تذکر محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر در انتقاد از دستورکار مجلس درباره تنقیح قوانین و عدم ورود مجلس به موضوعات معیشتی گفت: نسخ قوانین یکی از بااولویت‌ترین موضوعات مجلس است که بیش از دو دهه است که انجام نشده است. همچنین یکی از فرمایشات حضرت آقا حداقل در چهار، پنج مجلس گذشته تا الان این بوده و ایشان به‌خاطر ضرورت این کار دستور ویژه دادند چون عقب افتاده است. رییس مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: سیستم بوروکراسی و تضاد تصمیم‌گیری‌هایی که شاهدش هستیم و اینکه زمانی که ما به یک اداره و سازمان می‌رویم، دو تصمیم متفاوت می‌گیرند، به‌خاطر این تضادی است که در قوانین وجود دارد. قالیباف ادامه داد: بخش عمده‌ای از سیستم دیوان‌سالاری حاکی از این قوانین متورم است و متاسفانه مجلس همچنان به این قوانین دامن می‌زند. گاهی می‌بینیم قانونی تصویب می‌شود، بدون اینکه بدانیم در ۱۰سال قبل، ۱۵سال قبل یا هفت سال قبل قانون دیگری در اینجا بوده است.
رونمایی سامانه دستیار هوشمند تنقیح قوانین
اما مجلس در زمینه تنقیح قوانین تنها به بررسی طرح‌های مختلف در این بخش تمرکز نداشته و سامانه دستیار هوشمند تنقیح قوانین را مدنظر قرار داده است. این سامانه که ۲۱شهریور سال جاری با حضور بابک نگاهداری رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، حجت‌الاسلام مجید انصاری معاون حقوقی رییس‌جمهور و شهرام دبیری معاون امور مجلس رییس‌جمهور در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی رونمایی شد، می‌کوشد تا با بهره‌گیری از پیشرفت‌های علمی در زمینه هوش مصنوعی، کدگذاری و گردآوری موضوعی قوانین، ارتباط‌سنجی بین قوانین، تنقیح و پالایش قوانین کشور، احصای قوانین معتبر و شناسایی قوانین نامعتبر و ارائه جداول تنقیحی، از اهداف هوشمندسازی تنقیح قوانین را دنبال کند.
تاثیر تنقیح قوانین در تسهیل تجارت
نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در زمینه تنقیح قوانین در حوزه تجارت ضمن بیان اینکه تحقق این مهم موجب ایجاد فضای شفاف و تسهیلگر خواهد شد، اظهار کرد: هرچه قوانین موجود کاهش یابد و به‌صورت شفاف‌تر باشد، قابلیت عملیاتی‌شدن بیشتری خواهد داشت و بستر تسهیلگری در حوزه صادرات نیز فراهم خواهد کرد. سیدجواد حسینی‌کیا با اشاره به‌ضرورت رونق مقاصد صادراتی و تقویت تولید افزود: دراین‌باره مطلوب است تا همچنین عنوان بداریم که امروزه توسعه کشور مبتنی بر تولید است و تولید مبتنی بر بازار و فروش است؛ به‌بیان‌دیگر، استمرار تقویت تولید نیازمند آن است که مقاصد صادراتی در بازارهای جهانی را تقویت کنیم و توسعه دهیم. نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی حمایت از تولید و افزایش سرمایه‌گذاری را دو مولفه مهم اقتصادی و دارای ارتباط متقابل با یکدیگر شمرد و دراین‌باره همچنین تصریح کرد: بدیهی است که در این زمینه قوانین نقش کلیدی دارند و هرچه بتوانیم قوانین خود را به سمت‌وسوی حمایت از تولید هدایت کنیم، به همان میزان سرمایه‌گذاری رونق پیدا خواهد کرد.
نظر شما