آگاه: اهمیت بناهای مذهبی در طول تاریخ بر کسی پوشیده نیست. مساجد، کلیساها، کنیسه‌ها، آتشکده‌ها و سایر معابد، همواره معماری خیره‌کننده‌ای داشته‌اند تا نمادی از اقتدار حکمرانان باشند و بر پیروی از ادیان تاکید کنند. امروزه اکثر این بناها علاوه بر اهمیت مذهبی خود، به یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم تبدیل شده‌اند.مسجد جامع زنجان که بزرگ‌ترین مسجد این شهر به شمار می‌رود، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم کشور است که نمادی از معماری ایرانی و اسلامی محسوب می‌شود. نام این مجموعه که شامل بخش‌های متعددی ازجمله کتابخانه است، با شماره ثبت ۱۰۵۶ در فهرست آثار ملی به‌چشم می‌خورد.
 تاریخ احداث مسجد و مدرسه جامع زنجان که به «مسجد سید» معروف است، به قرن سیزدهم هجری‌قمری (سال ۱۲۴۲) در دوره قاجاریه می‌رسد. این مجموعه ازسوی یکی از پسران فتحعلی‌شاه قاجار به نام «عبدالله میرزا دارا» ساخته شد که مرید «آیت‌الله سیدمحمد مجتهد سردانی» بود. هدف از ساخت این مجموعه نیز همین بود که مرکز تدریس، اقامه نماز و مراجعات مردمی این مجتهد زنجانی باشد. از آن زمان تاکنون، خاندان حسینی زنجانی تولیت مسجد را به عهده دارند. مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه ازجمله نام‌هایی است که این مسجد در دوره زندگانی بانی آن داشته است.مسجد جامع زنجان که بزرگ‌ترین و زیباترین مسجد و مدرسه دینی شهر است، ازجمله بناهای ارزشمندی محسوب می‌شود که براساس طرح مساجد چهار ایوانی ساخته شده‌اند. بیشتر از هر چیزی در صحن مسجد، ایوان‌های چهارگانه‌ای خودنمایی می‌کنند که در چهار ضلع مسجد به‌شکل قرینه قرار گرفته‌اند. مانند سایر مساجد چهار ایوانی، صحن این مسجد نیز چهارگوش است که ۴۸متر طول و ۳۶متر عرض دارد.۱۶حجره به‌طور قرینه در ایوان‌های شرقی و غربی به چشم می‌خورد. در جبهه شمالی نیز ۶واحد حجره برای طلاب علوم دینی ساخته شده است. تزییناتی مانند خط بنایی، کاشی معقلی و نگاره‌های گیاهی با تکنیک کاشی هفت‌رنگ، به سبک هنری دوره قاجار و بیشتر با استفاده از رنگ‌های سیاه و زرد در سطوح ایوان‌های شمالی و جنوبی به چشم می‌خورد. پشت ایوان جنوبی، شبستان گنبددار بدون واسطه قرار گرفته است و فضایی به عرض ۷٫۹۰ و طول۸٫۵۰متر را پوشش می‌دهد. شبستان مذکور از سمت غربی و شرقی با شبستان‌های طرفین و از طرف شمالی با ایوان جنوبی ارتباط دارد. علاوه‌براین، در گذشته وسط صحن مسجد یک واحد حوضی وجود داشت که پیرامون آن را به استثنای جلوی حجرات و شبستان‌ها، باغچه‌های پرگل و گیاه پوشانده بودند. این حوض بزرگ بعدها به‌دلایل نامعلومی از بین رفت.
شبستان مسجد جامع زنجان را گنبد عظیمی پوشانده است. این گنبد که از نوع دوجداره محسوب می‌شود، با کاشی‌های فیروزه‌ای پوشانده شده و بدون گوشواره و ترنبه روی جرزهای چهارگانه ضخیم نشسته است. روی این گنبد سوره مبارکه الدهر با خط ثلث نقش بسته و به زیبایی آن افزوده است. بر فراز گنبد نیز علامتی از برنز به‌شکل گوی به‌چشم می‌خورد.موزه مردم‌شناسی زنجان یا موزه رختشویخانه، یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر است که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، به‌عنوان محلی برای شست‌وشوی لباس و ظروف احداث شده بود. این مجموعه که در نوع خود منحصربه‌فرد است، از حوضچه‌های مختلف با کاربری متفاوت تشکیل می‌شود که در گذشته رفاه شهروندان را تامین می‌کردند.