آگاه: اما باتوجهبه محتوای پیام اوجالان میتوان به چند نکته مهم توجه کرد: اولین موضوع توقف مبارزه مسلحانه؛ اوجالان با تاکید بر ضرورت «گذار به سیاست غیرنظامی»، خواستار پایاندادن به چهار دهه درگیری مسلحانه با ترکیه شد.
انحلال پ.ک.ک موضوع قابلتوجه دیگر این پیام بود. او از اعضا خواست تا ساختارهای نظامی و سیاسی این گروه را منحل کنند و به جای آن، بر مبارزه دموکراتیک و حقوق فرهنگی-سیاسی تمرکز کنند. از سوی دیگر، او در این پیام بر حل سیاسی تاکید کرد. این پیام را میتوان تلاشی برای احیای فرآیند صلح ناکام ۲۰۱۳-۲۰۱۵ دانست که با شکست مذاکرات میان دولت ترکیه و پ.ک.ک متوقف شد.
واکنش مقامات ترکیه
حزب عدالت و توسعه به ریاست رجب طیب اردوغان، رییسجمهور ترکیه در واکنش به پیام اوجالان اعلام کرد: منتظر اجرایی شدن انحلال حزب کارگران کردستان هستیم. حزب اردوغان تاکید کرد: منتظر اثرگذاری بیانیه عبدالله اوجالان بر تحولات میدانی میمانیم. مقامات ترکیه با شکاکی به این پیام پاسخ دادند. رجب طیب اردوغان، رییسجمهور ترکیه، آن را «تله تبلیغاتی» خواند و گفت: «ترکیه تنها به اقدامات عملی اعتماد میکند، نه شعارها.» وزارت دفاع ترکیه نیز اعلام کرد عملیات نظامی در شمال عراق و سوریه تا نابودی کامل «تروریستها» ادامه خواهد یافت. حزب جمهوریخواه خلق (CHP) از دولت خواست تا این فرصت را برای آغاز گفتوگوهای جدید جدی بگیرد.
واکنش جوامع کرد در منطقه
مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک ضمن استقبال از پیام اوجالان برای انحلال و خلع سلاح «پ.ک.ک» گفت که این پیام مثبت است ولی ربطی به این نیروها در سوریه ندارد.
وی در این خصوص تاکید کرد: پیام اوجالان مثبت است، چراکه خواهان پایان جنگ و آغاز روند سیاسی مسالمتآمیز در داخل ترکیه است. مظلوم عبدی در ادامه افزود: حملات ترکیه مانع از گفتوگوهای ما با دمشق و ادامه مبارزه با داعش میشود و اگر صلح بین پ.ک.ک و آنکارا برقرار شود، دیگر ترکیه بهانهای برای حمله به ما ندارد.فرمانده قسد در ادامه واکنش به پیام اوجالان افزود: پیام اوجالان تنها به حزب کارگران کردستان مربوط میشود و به ما در سوریه ربطی ندارد. پس از به حاشیه راندهشدن ما در کنگره گفتوگوی ملی سوریه در دمشق، ما گفتوگوهای ویژه خود را در شمالشرق سوریه درباره آینده کشور برگزار خواهیم کرد.
کردهای عراق
حکومت اقلیم کردستان عراق (KRG) از این اقدام بهعنوان «گامی بهسوی ثبات منطقه» استقبال کرد. «نچیروان بارزانی» با اشاره به اینکه اکنون زمان مبارزه مسالمتآمیز بهجای نزاع مسلحانه است، بر حمایت کامل از روند صلح بین ترکیه و حزب کارگران کردستان تاکید کرد. بارزانی همچنین بر آمادگی اربیل برای ایفای نقش در راستای بهنتیجهرساندن روند صلح بین ترکیه و پ.ک.ک تاکید کرد و این گروه را به اجرای درخواست اوجالان برای بر زمین گذاشتن سلاح و انحلال فراخواند. احزاب کرد مانند اتحادیه میهنی کردستان (PUK) و حزب دموکرات کردستان (KDP) امیدوارند کاهش تنشها، روابط اربیل-آنکارا را بهبود بخشد.
کردهای ترکیه
حزب دموکراتیک خلقها (HDP) پیام اوجالان را «فرصتی تاریخی برای صلح» توصیف کرد و خواستار لغو وضعیت اضطراری در مناطق کردنشین شد. گروههای تندرو مانند جناح جوانان پ.ک.ک (YCK-G) با این بیانیه مخالفت کرده و ادامه مقاومت مسلحانه را ضروری دانستند.
استقبال ایران از فراخوان کنارگذاشتن سلاح ازسوی پ.ک.ک
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه با استقبال از فراخوان رییس گروه پ.ک.ک برای کنارگذاشتن سلاح، این تصمیم را گامی مهم در جهت نفی خشونت دانست و تصریح کرد جمهوری اسلامی ایران از هر روندی که موجب توقف تروریسم و تقویت امنیت در کشور همسایه ترکیه شود استقبال میکند و امیدوار است این تحول در سطح منطقه نیز آثار مثبت داشته باشد.
استقبال دبیرکل سازمان ملل از سخنان اوجالان
واکنشها به پیام اوجالان محدود به کشورهای منطقه نشد. بر این اساس، استفن دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل از سخنان اوجالان برای خلع سلاح حزب کارگران کردستان استقبال کرد. وی دراینباره گفت: آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از این سخنان اوجالان استقبال کرده و از خلع سلاح پ.ک.ک حمایت میکند. این مسئله میتواند یک منازعه بلندمدت در منطقه را از طریق صلحآمیز حلوفصل کند. دوجاریک افزود: سخنان اوجالان باعث ایجاد نور امید برای پایانبخشیدن به یک منازعه طولانی در منطقه میشود که باعث تحمیل درد و رنج به غیرنظامیان شده بود.
استقبال آلمان و انگلیس از سخنان اوجالان
وزارت خارجه آلمان با استقبال از درخواست اوجالان برای خلع سلاح پ.ک.ک و منحلشدن حزب کارگران کردستان، این امر را فرصتی تاریخی برای پایانبخشیدن به چندین دهه ناآرامی در ترکیه توصیف کرد. در این بیانیه آمده است: پایاندادن به خشونت، اولین گام مهم است اما به گامهای بیشتری نیاز است که شامل احترام و تضمین حقوق فرهنگی و دموکراتیک کردها در ترکیه است. ما در دولت فدرال آلمان آمادهایم از چنین روندی حمایت کنیم.
وزارت خارجه انگلیس نیز با صدور بیانیهای اعلام کرد: ما از حرکت مردم ترکیه بهسمت صلح و امنیت استقبال میکنیم. ترکیه متحدی نزدیک در سازمان ناتو و شریکی پایدار در مبارزه با تروریسم برای لندن به شمار میرود. ما همه طرفها را برای مشارکت در یک روند صلحآمیز و سازنده که ضامن امنیت، ثبات و احترام به حاکمیت قانون باشد، تشویق میکنیم.
آیا انحلال پ.ک.ک شدنی است؟
درگیری میان شبهنظامیان پ.ک.ک و دولت مرکزی ترکیه از دهه۸۰ میلادی آغاز شد. حزب کارگران کردستان دارای تفکر کمونیستی و بهدنبال استقلال مناطق کردنشین شرقی ترکیه بود. از آن زمان تاکنون، منازعات میان طرفین دهها هزار کشته و زخمی برجای گذاشته است. ساختار غیرمتمرکز و حضور گسترده پ.ک.ک در عراق، سوریه و ترکیه ممکن است اجرای این دستور را با دشواری مواجه کند. همچنین احتمال انشعاب درون گروه وجود دارد، بهویژه اگر جناحهای نظامی از پذیرش دستور اوجالان سرباز زنند. از سوی دیگر، دولت ترکیه ممکن است از این فرصت برای تقویت مشروعیت داخلی و بینالمللی خود استفاده کند اما ادامه عملیات نظامی نشان میدهد که آنکارا به اقدامات پ.ک.ک بیش از شعارها توجه دارد. در سطح منطقهای نیز هم کاهش تنشها میتواند همکاری ترکیه با اقلیم کردستان عراق را افزایش دهد اما تداوم درگیری در سوریه محتمل است.پیام اوجالان نقطه عطفی در تاریخ مبارزات کردهاست اما موفقیت آن به پاسخ واقعی پ.ک.ک انعطاف دولت ترکیه و حمایت جامعه بینالمللی بستگی دارد. در کوتاهمدت، واکنشهای دوگانه ترکیه و اختلافات درونکردی ممکن است مانع تحقق صلح پایدار شود. با این حال، این بیانیه میتواند زمینه را برای گذار از خشونت به گفتوگو فراهم کند، به شرطی که تمام طرفها به تعهدات خود عمل کنند.
نظر شما