خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ
سوره اعراف، آیه ۱۹۹
عفو و گذشت را پیشه کن و به کار پسندیده فرمان ده و از نادانان روی بگردان.
تو ای مصطفی راه بخشش بگیر / بکن امر بر کار نیک ای بصیر
قاعدههای ساده
از توی کتابهای زبان بدن و مذاکره، هزار قاعده عجیب برای معاشرتهایش درآورده بود. میگفت جلوی آدمها دستبهسینه ننشین، چون خیال میکنند گاردت را بستهای. میگفت موقع حرفزدن بینیات را نخاران، چون فکر میکنند مثل پینوکیو دروغ میگویی. آنقدر در قانونهای مندرآوردی مذاکره و زبان بدن غرق شده بود که قاعدههای ساده را فراموش کرده بود. مردی که از مکه ظهور کرد و صدایش را به تمام دنیا رساند، نه زبان بدن عجیبوغریبی داشت و نه کسی را با فنون مذاکره فریب میداد. قاعدههایش ساده بودند: از بدیهای مردم بگذر، به خوبیها دعوتشان کن و از آدمهای خردهشیشهدار عبور کن!
مدارای پیامبرانه، راهی برای ساختن جامعه
زندگی، عرصهای پر از تعاملات گوناگون است. گاهی با کسانی مواجه میشویم که رفتار یا گفتارشان به دور از ادب، عقلانیت یا انصاف است. ممکن است حرفهایی بزنند که دلگیرمان کند یا کارهایی کنند که خلاف شأن انسانی باشد. در چنین موقعیتهایی، چگونه باید رفتار کنیم؟ آیا مقابلهبهمثل کنیم یا با گذشت و مدارا، راهی بهسوی اصلاح باز کنیم؟
خداوند در آیه کریمه «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ» سه دستور مهم به پیامبراکرم(ص) میدهد که هرکدام، کلیدی برای تعاملات اجتماعی و فردی هستند:
۱. گذشت از حقوق شخصی: در مواجهه با خطاها و رفتارهای ناشایست دیگران، بهترین راه، عفو و گذشت است. این گذشت، نهتنها آرامش روحی میآورد، بلکه فضای جامعه را نیز از تنش و دشمنی پاک میکند.
۲. امر به معروف: گذشت بهمعنای بیتفاوتی نیست. در عین عفو، باید به ارزشهای اخلاقی دعوت کنیم و دیگران را به کارهای پسندیده و معروف تشویق کنیم.
۳. بیاعتنایی به جاهلان: گاهی بحثکردن یا مقابله با افراد نادان، فقط وقت و انرژی را هدر میدهد. بهترین کار، بیاعتنایی به رفتارها و حرفهای جاهلانه است. این آیه، الگویی کامل از رفتار پیامبرانه است. پیامبر اکرم(ص) در تمام زندگی خود، نمونه عینی این دستورات بود. گذشت او از آزارهای قریش، هدایتشان بهسوی حق، و بیتوجهی به جاهلان، به ساختن جامعهای سالم و انسانی انجامید.
نظر شما