آگاه: حمید شکری خانقاه، مدرس ارتباطات راهبردی، به ارائه توصیه‌های کلیدی درباره مقابله با شایعات، تقویت سوادرسانه‌ای و مسئولیت‌پذیری اجتماعی پرداخت.
هم‌وطنان گرامی، در این شرایط حساس و خطیر که دشمنان قسم‌خورده این مرزوبوم درصدد ایجاد تفرقه و ناامیدی هستند، بیش از هر زمان دیگری نیازمند هوشیاری، مسئولیت‌پذیری و تقویت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی و حقیقی هستیم. این هوشیاری و مسئولیت‌پذیری، تنها وظیفه مردم نیست، بلکه رسانه‌ها و مسئولان نیز نقش حیاتی در حفظ آرامش و امنیت روانی جامعه ایفا می‌کنند. به‌عنوان یک استاد ارتباطات که سال‌ها در این حوزه تحقیق و تدریس کرده‌ام، توصیه می‌کنم به موارد ذیل توجه ویژه‌ای داشته باشید:
«نه» قاطع به انتشار اخبار جعلی و شایعات بی‌اساس
قبل از بازنشر هر خبر در شبکه‌های اجتماعی یا گروه‌های خانوادگی، چند لحظه مکث کنید و از خود بپرسید: آیا منبع این خبر معتبر است؟ آیا این خبر در رسانه‌های رسمی منتشر شده است؟ آیا این خبر باعقل و منطق سازگار است؟ اگر پاسخ هر یک از این سوالات منفی بود، از بازنشر آن خودداری کنید. اخبار جعلی، ابزار اصلی دشمن برای ایجاد تفرقه، ناامیدی و بی‌اعتمادی در جامعه است. با بازنشر این اخبار، ناخواسته به دشمن کمک می‌کنید تا به اهداف شوم خود برسد.
بی‌اعتنایی به شایعات و اخبار غیرموثق
اگر در شبکه‌های اجتماعی پیامی دریافت کردید که ادعا می‌کند «فردا بنزین گران می‌شود» یا «مراکز خرید مورد حمله قرار خواهند گرفت»، یا «مواد غذایی بیشتر ذخیره کنید» به آن بی‌اعتنا باشید. این پیام‌ها، معمولا با هدف ایجاد ترس و وحشت در جامعه منتشر می‌شوند. آرامش و ثبات روانی شما، قوی‌ترین سلاح در برابر جنگ روانی دشمن است. با حفظ آرامش خود، به دشمن نشان می‌دهید که نمی‌تواند با شایعات و اخبار دروغین، شما را مرعوب کند.
مقابله فعال با «جنگ روانی» دشمن
مجددا تاکید می‌کنم اگر در فضای مجازی با پیام‌هایی مواجه شدید که سعی در ایجاد ترس و وحشت دارند (مانند «بروید بنزین بزنید»، «آذوقه ذخیره کنید»، «به بانک‌ها حمله خواهد شد»)، به آنها بی‌توجه باشید و آنها را به دیگران نیز اطلاع ندهید. این پیام‌ها، بخشی از جنگ روانی دشمن هستند و هدفشان ایجاد هرج‌ومرج و بی‌نظمی در جامعه است.
دشمن با استفاده از جنگ روانی، سعی می‌کند اعتماد شما به نهادهای مسئول را از بین ببرد و شما را به سمت رفتارهای غیرمنطقی و خطرناک سوق دهد. هوشیار باشید و در دام این ترفندها نیفتید.
تکیه صرف بر منابع موثق و رسانه‌های رسمی
اخبار و اطلاعات مربوط به وضعیت جنگی را فقط از رسانه‌های معتبر (مانند خبرگزاری‌های رسمی، پایگاه‌های خبری معتبر و روزنامه‌های مستقل) دریافت کنید. این رسانه‌ها، مسئولیت انتشار اطلاعات صحیح، دقیق و به‌روز را بر عهده دارند و از انتشار اخبار جعلی و شایعات خودداری می‌کنند.
تحلیل انتقادی و تفکر عمیق در مورد هر خبر
قبل از پذیرش هر خبری، از خود بپرسید: چه کسی این خبر را منتشر کرده است؟ هدف او از انتشار این خبر چیست؟ آیا این خبر با منافع ملی ما سازگار است؟ سواد رسانه‌ای، سلاح شما در برابر فریب و دروغ است. با تحلیل انتقادی و تفکر عمیق در مورد هر خبر، می‌توانید اهداف پنهان آن را شناسایی کنید و از تاثیرات منفی آن بر خود و جامعه جلوگیری کنید.
مسئولیت‌پذیری اجتماعی در انتشار اخبار و اطلاعات
قبل از انتشار هر خبری، از صحت آن اطمینان حاصل کنید و به این فکر کنید که انتشار این خبر چه تاثیری بر جامعه خواهدداشت.
شما به‌عنوان یک شهروند مسئول، وظیفه دارید در انتشار اخبار و اطلاعات، دقت و احتیاط لازم را به خرج دهید و از انتشار اخباری که می‌تواند باعث ایجاد ترس، ناامیدی و تفرقه در جامعه شود، خودداری کنید.
تقویت روحیه ملی، همبستگی و امید به آینده
در این شرایط، به جای انتشار اخبار منفی و ناامیدکننده، سعی کنید پیام‌های امیدبخش و انگیزشی را منتشر کنید. از قهرمانی‌ها و فداکاری‌های مدافعان وطن تجلیل کنید و به دیگران یادآوری کنید که ما در طول تاریخ، همواره از این بحران‌ها عبور کرده‌ایم و این بار نیز با اتحاد و همدلی، پیروز خواهیم شد. دشمن با هدف تضعیف روحیه ملی و ازبین‌بردن امید به آینده، سعی می‌کند اخبار منفی و ناامیدکننده را در جامعه منتشر کند. با تقویت روحیه ملی و همبستگی، به دشمن نشان می‌دهیم که نمی‌تواند ما را از پای درآورد.
رعایت اصل مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی
مسئولان در قبال اظهارات و اقدامات خود مسئولیت‌پذیر باشند و به سوالات و ابهامات مردم پاسخ دهند. مسئولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از اظهارنظرهای شخصی و غیرکارشناسی که می‌تواند باعث ایجاد التهاب و ناآرامی در جامعه شود، خودداری کنند.
هماهنگی با نهادهای ذی‌ربط در انتشار اطلاعات
مسئولان قبل از انتشار هرگونه اطلاعات مربوط به وضعیت جنگی، با نهادهای ذی‌ربط هماهنگی لازم را انجام دهند تا از انتشار اطلاعات نادرست و متناقض جلوگیری شود. مسئولان با تلاش برای ایجاد وحدت و انسجام ملی، به تقویت روحیه مردم و مقابله با دشمن کمک کنند.
حمایت از رسانه‌های مسئولیت‌پذیر
مسئولان از رسانه‌هایی که به منافع ملی پایبند هستند و در جهت حفظ آرامش و امنیت روانی جامعه تلاش می‌کنند، حمایت کنند. یادمان باشد: آرامش، هوشیاری، اتحاد و امید ما، بزرگ‌ترین ضربه به دشمن است و این مهم، نیازمند تلاش و همکاری همه‌جانبه مردم، رسانه‌ها و مسئولان است.
توصیه‌های ویژه به رسانه‌ها
▪ اولویت‌بندی منافع ملی بر منافع سازمانی: در شرایط بحرانی، رسانه‌ها منافع ملی را بر منافع سازمانی خود ترجیح دهند و از انتشار اخباری که می‌تواند به امنیت ملی آسیب برساند، خودداری کنند.
▪ رعایت اصل صحت، دقت و سرعت در انتشار اخبار: رسانه‌ها قبل از انتشار هر خبری، از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنند و درعین‌حال، سرعت عمل را نیز در نظر بگیرند تا از انتشار شایعات و اخبار جعلی توسط دشمن جلوگیری شود.
▪ پرهیز از ایجاد التهاب و دامن‌زدن به شایعات: رسانه‌ها از انتشار اخباری که می‌تواند باعث ایجاد التهاب و دامن‌زدن به شایعات در جامعه شود، خودداری کنند. به جای آن، باید بر انتشار اخبار امیدبخش و آرامش‌بخش تمرکز کنند.
▪ استفاده از کارشناسان مجرب و متخصص: رسانه‌ها باید از کارشناسان مجرب و متخصص و مستقل برای تحلیل و بررسی اخبار و رویدادها استفاده کنند تا از انتشار تحلیل‌های نادرست و گمراه‌کننده جلوگیری شود.
▪ ایجاد فضای گفت‌وگوی سازنده و مسئولانه: رسانه‌ها فضایی را برای گفت‌وگوی سازنده و مسئولانه بین مردم و مسئولان ایجاد کنند تا مردم بتوانند سوالات و ابهامات خود را مطرح کنند و مسئولان نیز به آنها پاسخ دهند.
▪ مقابله فعال با جنگ روانی دشمن: رسانه‌ها باید با استفاده از ابزارهای مختلف (مانند انتشار اخبار صحیح، تحلیل‌های دقیق و برنامه‌های آگاهی‌بخش)، به مقابله با جنگ روانی دشمن بپردازند و از انتشار اخبار جعلی و شایعات جلوگیری کنند.
▪ آموزش سواد رسانه‌ای به مردم: رسانه‌ها با تولید محتوای چندرسانه‌ای آموزشی و انتشار مطالب آگاهی‌بخش، به مردم کمک کنند تا سواد رسانه‌ای خود را ارتقا دهند و بتوانند اخبار صحیح را از اخبار جعلی تشخیص دهند.
نظر شما