آگاه: چند روز پیش به مناسبت روز جهانی کودک گزارشی در همین صفحه نوشتیم مبنی بر اینکه، کودکی در این سرزمین از قدیم‌الایام جدی گرفته نمی‌شده و تازه دو، سه دهه است که کودکان کمی بیشتر به رسمیت شناخته می‌شوند، نکته قابل تامل اینکه در مورد نوجوانان هم چنین چالشی وجود دارد و شاید حتی بتوان گفت، بیشتر از کودکی نادیده گرفته می‌شود. چون از منظر آدم بزرگ‌ها،‌ نوجوانی دنباله کودکی است. از منظر خود نوجوانان هم این دوران سنی، سخت است چون نه آن‌قدر بزرگ شدند که اختیار انجام خیلی از کارها را داشته باشند و نه آن‌قدر کوچک‌اند که بتوان آنها را کودک دانست. حالا این چالش را به همه موضوعات تعمیم دهید، نتیجه اینکه در عنوان یک جشنواره فیلم «کودک»، «نوجوان» هم در ادامه‌اش می‌آید اما بیشتر حالت تزئینی دارد و برنامه‌ریزی خاصی برای آن انجام نمی‌شود چون هیچ‌وقت به این گروه سنی فکر نشده است.

از نادیده گرفته شدن نوجوانان تا سکوت خبری و تبلیغاتی
این موضوع، نکته‌ای است که حامد جعفری، دبیر جشنواره امسال هم آن را قبول دارد و می‌گوید: مرتکب یک اشتباه راهبردی شدیم و آن اشتباه این است که تفکیک نکردن فیلم کودک از نوجوان، باعث شده مخاطبان نوجوان از دیدن فیلم‌های جشنواره رضایت کمتری داشته باشند. عدم توجه به اقتضائات حوزه نوجوان باعث شده آثار موفقی در این حوزه نداشته باشیم و این حوزه خیلی جدی گرفته نشده است این در حالی است که یک‌سوم جمعیت کشور زیر ۱۵-۱۶ سال هستند. شاید چاره این مشکل برگزاری جشنواره مستقل برای هرکدام از این گروه‌های سنی باشد که جای فکر و برنامه‌ریزی مفصل دارد.
نکته دیگر درباره سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، سکوت خبری و ضعف در تبلیغات جشنواره بود. با اینکه مخاطبان اصلی این جشنواره یعنی بچه‌ها از برگزاری جشنواره و برنامه‌های آن استقبال کردند اما در فضای شهری اصفهان خبری از تبلیغات محیطی حتی در اطراف سینماهای درگیر جشنواره هم نبود و اگر در جریان برگزاری چنین برنامه‌ای نبودی، اصلا متوجه اینکه چنین جشنواره‌ای در شهر در حال برگزاری است، نمی‌شدی. این موضوع در مورد اطلاع‌رسانی و اخبار هم دیده می‌شود. ضعف در کار رسانه‌ای این دوره از جشنواره هم خیلی چشمگیر بود به‌خصوص که برگزاری جشنواره در اصفهان، موجب شده بود که اخبار آن در سرویس استان‌ها منتشر شود و نتیجه اینکه وقتی صفحه اول فرهنگی- هنری خبرگزاری‌ها را در این ایام باز می‌کردی به ندرت خبری از جشنواره به چشم می‌خورد. خلاصه اینکه عدم همراهی فضای شهری و کمرنگ بودن اخبار و تبلیغات بخشی از شور و هیجان عمومی و جذب مخاطب تصادفی را که در گذشته وجود داشت، کمرنگ کرده بود. گفت‌وگو با شهروندان عادی، رانندگان تاکسی و حتی کودکان و نوجوانان نیز حاکی از آن بود که عموم مردم از برگزاری این رویداد بی‌اطلاع بوده‌اند. مورد جالب توجه دیگر، مشاهده یک بیلبورد شهری با عنوان «جشن هنر کودک و نوجوان اصفهان» بود که از لوگوی جشنواره فیلم استفاده می‌کرد و به نظر می‌رسید به‌صورت موازی در حال برگزاری است. بررسی‌ها نشان داد که این رویداد هیچ ارتباطی با جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان ندارد و حتی مسئولان اصلی جشنواره از برگزاری آن اطلاعی نداشتند. در چنین شرایطی این پرسش مطرح است که برگزاری چنین رویدادهای موازی با استفاده از نمادهای مشابه، آیا به اعتبار و هویت جشنواره اصلی خدشه وارد نمی‌کند؟
همه این نکات موجب شد که درباره محل برگزاری این جشنواره که اصفهان بود نقدهایی وارد شود و دبیر این دوره از جشنواره هم پس از طرح این انتقادات گفت: در دوره‌های آینده شاید محل برگزاری جشنواره تغییر کند.

فیلمی برای کودک یا درباره کودک؟
مورد دیگر در مورد این جشنواره که سابقه نسبتا طولانی‌ای دارد، موضوع محتواست. اغلب فیلم‌هایی که در این جشنواره‌ها به نمایش گذاشته می‌شود درباره موضوعی است که به نوعی به کودک و نوجوان ربط پیدا می‌کند اما برای آنها نیست و فرق است بین فیلمی «برای کودک» و «درباره کودک».
مثلا اگر قرار است فیلمی برای رده سنی نوجوان ساخته شود باید مطابق با سلیقه این نسل که معمولا ۱۲ تا ۱۶ ساله هستند باشد چنانچه در دنیا هم این‌طور است. این روزها در دنیا مخاطبان اصلی انیمه‌ها و سریال‌های پرقسمت نوجوانان هستند و شاید لازم باشد فیلمسازان ما هم از این الگوها درس بگیرند و محصولات مورد علاقه کودک و نوجوان بسازند. البته اگر الان این نکته را به فیلمسازان بگوییم آنها هم حتما گلایه‌ای از کار در این حوزه دارند؛ مثلا یکی از گلایه‌های همیشگی فیلمسازان حوزه کودک و نوجوان این است که تشخص لازم برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود و به آنها معمولا به عنوان یک فیلمساز درجه دو نگاه می‌شود. به نظر می‌رسد این چالش هم ریشه در جدی گرفته نشدن رده سنی کودک و نوجوان است که در حوزه‌های مختلف نمود بروز و ظهور پیدا می‌کند.
این دوره از جشنواره اگرچه در مواردی همچون استقبال کودکان از فیلم‌ها و حضور پرشور آنها در نشست‌ها موفق عمل کرد، اما کاستی‌های ساختاری، ضعف در تبلیغات و چالش‌های اجرایی، ظرفیت‌های کامل این رویداد را محقق نکرد. به عبارتی اگر شور و شوقی هم در این جشنواره وجود داشت از سمت مخاطب فعال بود نه برگزار کننده. برگزارکنندگان این دوره از جشنواره گویی این رویداد را فقط از سر تکلیف برگزار کردند و نه از سر ذوق و شوق. در حالی که به نظر می‌رسد برای تداوم و ارتقای این جشنواره، توجهی بنیادین به توسعه کیفی تولیدات، برنامه‌ریزی منسجم‌تر و ارتباط موثرتر با مخاطب ضروری است.

معرفی برگزیدگان

سی‌وهفتمین دوره جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان، امسال در بازه زمانی ۱۲ تا ۱۶ مهرماه در شهر اصفهان برگزار شد. در این رویداد، هشت فیلم سینمایی بلند به بخش مسابقه ملی راه یافتند که عبارت بودند از: «بچه مردم»، «چشم‌بادامی»، انیمیشن «افسانه سپهر»، «موی گرگ»، «سفیدبرفی»، «دختر برقی ۲»، «شهر آرزوها» و «جادوی عروسک‌ها».
در مراسم اختتامیه این جشنواره برگزیدگان حوزه‌های مختلف معرفی شدند.
در بخش بین‌الملل، فیلم «بچه مردم» برگزیده هیات داوران کودک شناخته شد و فیلم «miss boots» نیز جایزه هیات داوری بخش سیفژ را دریافت کرد.
از نگاه هیات داوران بخش بین‌الملل جایزه بهترین دستاورد فنی یا هنری به فیلم «طوفان» از کشور چین تعلق گرفت و جایزه بهترین فیلمنامه نیز به اثر «چشم بادامی» از ایران رسید.
هیات داوران جایزه بهترین کارگردانی را به بابک کریمی‌طاری برای فیلم «بچه مردم» اهدا کرد و دیپلم افتخار این بخش نیز به گروه بازیگران همین فیلم تعلق گرفت.
پروانه زرین بهترین بازیگر کودک به هنرمند خردسال فیلم «honney» از کشور اتریش اعطا شد و در نهایت پروانه زرین بهترین فیلم به اثر «miss boots» از کانادا برای خلق اثری الهام‌بخش اختصاص یافت.
در بخش بهترین فیلم از نگاه هیات داوران، پروانه زرین به فیلم «بچه مردم» به تهیه‌کنندگی سیدعلی احمدی اختصاص یافت. همچنین، دیپلم افتخار بهترین فیلم بلند پویانمایی به افسانه سپهر تعلق گرفت.
هیات داوران بخش ملی جایزه ویژه خود را به ابراهیم امینی، کارگردان فیلم «چشم بادامی» اهدا کرد.
جایزه بهترین فیلم از نگاه داوران کودک نیز به «دختر برقی ۲» تعلق گرفت.
جایزه داوران نوجوان برای بهترین فیلم به «بچه مردم» به کارگردانی محمود کریمی و تهیه کنندگی سیدعلی احمدی رسید.