آگاه: میدان دادن به دانشجویان: یکی از کارهایی که باید در زمینه مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی و علمی انجام گیرد، میدان دادن به دانشجو برای اظهارنظر است. از اظهار نظر، هیچ نباید بیمناک بود. این کرسی‌های آزاداندیشی که ما گفتیم، در دانشگاه‌ها باید تحقق پیدا کند و باید تشکیل شود. اگر چنانچه بحث‌های مهم تخصصی در زمینه سیاسی، اجتماعی و در زمینههای گوناگون حتی فکری و مذهبی، در محیط‌های سالمی بین صاحبان توان و قدرت بحث مطرح شود، مطمئنا ضایعاتی که از کشاندن این بحث‌ها به محیط‌های عمومی و اجتماعی ممکن است پیش بیاید، دیگر پیش نخواهد آمد. (دیدار با اساتید دانشگاه‌ها ۸/۶/۸۸)
کرسی‌های آزاداندیشی عامل پیشرفت کشور: شما کرسی آزادفکری سیاسی را، کرسی آزاد فکری معرفتی را در دانشگاه تهران، دانشگاه شریف، دانشگاه امیرکبیر به وجود بیاورید. چند نفر دانشجو بروند، آنجا حرفشان را بزنند، حرف همدیگر را نقد کنند، با همدیگر مجادله کنند. حق، آنجا خود را نمایان خواهد کرد. حق اینگونه نمایان نمی‌شود که کسی یک انتقادی را پرتاب کند. این‌جوری که حق درست فهمیده نمی‌شود. ایجاد فضای آشفته ذهنی با لفاظی‌ها هیچ کمکی به پیشرفت کشور نمی‌کند. شما تجربه این پدر پیرتان را در این زمینه داشته باشید. آنکه کمک می‌کند به پیشرفت کشور، آزادی واقعی فکرهاست؛ یعنی آزادانه فکر کردن، آزادانه مطرح کردن، از هو و جنجال نترسیدن، به تشویق و تحریض این و آن هم نگاه نکردن. یک وقت شما یک حرفی می‌زنید، ناگهان می‌بینید همه ناظران سیاسی جهان که وجودشان انباشته از پلیدی و خباثت است، برای شما کف می‌زنند. به این تشویق نشوید. بحث درست و منطقی بکنید. سخنی را بشنوید، سخنی را بگویید؛ بعد بنشینید فکر کنید. (بیانات در جلسه با نخبگان)
کرسی‌های آزاداندیشی زمینه‌ساز بالندگی علمی و فکری: نباید از «آزادی» ترسید و از «مناظره» گریخت و «نقد و انتقاد» را به کالای قاچاق یا امری تشریفاتی، تبدیل کرد چنانچه نباید به جای مناظره، به «جدال و مراء»، گرفتار آمد و به جای آزادی، به دام هتاکی و مسئولیت‌گریزی لغزید. آن روز که سهم «آزادی»، سهم «اخلاق» و سهم «منطق»، همه یکجا و در کنار یکدیگر ادا شود، آغاز روند خلاقیت علمی و تفکر بالنده دینی در این جامعه است و کلید جنبش «تولید نرم‌افزار علمی و دینی» در کلیه علوم و معارف دانشگاهی و حوزوی زده شده است. بی‌شک آزادی‌خواهی و مطالبه فرصتی برای اندیشیدن و برای بیان اندیشه توأم با رعایت «ادب استفاده از آزادی»، یک مطالبه اسلامی است و «آزادی تفکر، قلم و بیان»، نه یک شعار تبلیغاتی بلکه از اهداف اصلی انقلاب اسلامی است.» (پاسخ به نامه جمعی از دانش‌آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در مورد کرسی‌های نظریه‌پردازی ۱۶/۱۱/۸۱)
با نگاهی به قدرت ژئوپولیتیکی ایران در منطقه و جهان و مقایسه این جایگاه نسبت به سال‌های ابتدای انقلاب می‌توان پی برد، تاثیرگذار بودن جمهوری اسلامی ایران در جهان نسبت به گذشته و به ویژه نسبت به سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی چنان غیرقابل انکار است که کمتر کسی از نظریه‌پردازان و سیاستمداران را می‌یابیم که از قدرت جمهوری اسلامی سخن نگفته باشد و تاثیر تصمیمات کوچک و بزرگ سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی را در منطقه و جهان شمارش نکرده باشد. بر این مبنا، وقتی فضای گفت‌وگو در جامعه فرهیختگانی کم شود، نداشتن این فضا در باقی اقشار نیز موضوع عجیبی نخواهد بود اما در صورتی که نگاه ویژه‌ای به آن اعمال شود، مزیت‌ها و نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت.
مزایا و فواید:
۱. ترویج تفکر انتقادی: این جلسات امکان بررسی نقدها و دیدگاه‌های مختلف درباره مسائل مهم جامعه و سیاست‌ها را فراهم می‌کند.
۲. ارائه تحلیل‌های آکادمیک: افراد در این فضا می‌آموزند که چگونه نظرات مختلف از سوی نخبگان علمی، صاحب‌نظران و دانشگاهیان را بشنوند، ارزیابی کنند و به صورت منطقی و موثر بیان کنند.
۳. توسعه آگاهی عمومی: با جلب نظرات متفاوت، سطح آگاهی جامعه درباره موضوعات مختلف افزایش یافته و از شکل‌گیری افکار انحصاری جلوگیری می‌شود.
۴. تعمیق روحیه مدنی و مشارکت فعال: تشویق مردم به مشارکت در مسائل اجتماعی و بیان دیدگاه‌های خود، نقش مهمی در تقویت نظام مردم‌سالاری دارد.
از آنجایی که برای اجرای هر رویدادی ابتدا از جوامع دانشجو و هیات علمی و فضای باز و پویای دانشگاه می‌توان کمک گرفت و از این طریق فرهنگ گفت‌وگو و مناظره و «کرسی آزاداندیشی» را راه‌اندازی و بیدار کرد، مطالبات مردم از این گروه به صورت پررنگ خودنمایی می‌کند. بنابراین توقع جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران، برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در جوامع نخبگانی از جمله دانشگاه‌هاست.
البته باز باید یادآوری کرد، تحرکاتی انجام شده است اما باز جای کار دارد و نمی‌توان نمره قابل قبول به «کرسی‌ها» داد ضمن آنکه خوب است، اینگونه نشست‌ها از یک دانشگاه فراتر رود و در ابعاد مختلف کارشناسی برگزار شود تا بدین وسیله فضای ابراز نظر اقشار مختلف و به خصوص جوانان را فراهم کند، جوانان، بخوانید نسلZ که پرسش‌های متعددی دارد و در کرسی‌ها علاوه بر بررسی و ارائه راهکار برای حل مسائل، به شناخت وضعیت در اقشار و گروه‌های تشکیل دهنده جامعه کمک شایانی خواهد کرد. البته مهم است که این نشست‌ها با رعایت اصول احترام، آزادی بیان و تفاهم متقابل برگزار شود و فضای سالم و امنی برای تبادل نظر فراهم شود. در این صورت، می‌توان امید داشت که نقش مثبتی در پیشرفت جامعه و تقویت روحیه نقدپذیری ایفا کند.
نظر شما