آگاه: در نشستی که با موضوع راهکارهای جذب مخاطب خارجی برای سینمای ایران و بر پایه تحقیقی توسط محمد کمالی‌زاده، دکترای علوم سیاسی، به کارفرمایی سازمان سینمایی، با حضور حسین یزدان‌شناس، مدیرکل دفتر مطالعات و دانش سازمان سینمایی در سالن استاد مفخم گروه نمایش دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران برگزار شد، کمالی‌زاده با ارائه توضیحی از کلیت پژوهش انجام شده، بیان کرد: این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال بود که چرا سینمای ایران به‌رغم افتخارات زیاد در دنیا و تجربه‌ای که در طول سال‌ها کسب کرده، اکران گسترده و عام در کشورها نداشته است؟
سینما، چهره موجه‌تری از ایران در دنیا ساخته
اطبایی، کارشناس بین‌المللی سینما و مدیر شرکت پخش «مستقل‌های ایرانی» در ابتدا درباره جایگاه سینمای ایران بیان کرد: ما در چند دهه گذشته در کشورمان تقریبا چیزی به اسم دیپلماسی خارجی نداشته‌ایم، البته این حرف بنده نیست، بلکه حرف محمدجواد ظریف در کتاب «آقای سفیر» است که خاطراتی را از سال‌های مختلف فعالیت خود تعریف کرده‌اند؛ با این حال سینما در این ۴۷ سال، تنها مقوله‌ای بوده که بار همه مشکلات را به دوش کشیده و یک هویت ملی ساخته و چهره موجه‌تری از کشور ایران در دنیا ساخته است. به گفته او، «در ۲۰ سال اخیر وضعیت سینما بسیار تغییر کرده و بار اصلی عرضه و پخش بین‌الملل بر عهده بخش خصوصی بوده است. این در حالی است که حتی خیلی از این سینماگران هم دانش و آگاهی درباره پخش فیلم ندارند.»
سلطه سینمای زیرزمینی ایران در حضورهای خارجی
این نویسنده و پژوهشگر سینمایی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان کرد: در حال حاضر سینمای زیرزمینی سلطه کاملی در سینمای ایران پیدا کرده و تا سال قبل ۹۹ درصد حضور سینمای ایران در خارج از کشور با فیلم‌های زیرزمینی بوده است. در این مورد مشکل اصلی نگاه حاکمیت به مقوله سینما و داشتن یک دیدگاه مارکسیستی شکست خورده است و مادامی که هنر را ابزاری برای بیان و حرف‌های ایدئولوژیک می‌دانیم نه به نتیجه مطلوب می‌رسیم، نه اکرانی خارجی از کشور خواهیم داشت و نه دیگر موفقیت جشنواره‌ای به دست می‌آوریم.اطبایی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر هیچ‌کدام از مدیران سینما با کارشناسان بین‌المللی سینما صحبتی نداشته‌اند، افزود: مدیران دولتی از افتخاراتی در سینمای ایران حرف می‌زنند که هیچ نقشی در آن نداشتند و حتی نتوانستند یک مورد از مصوباتی را که چند سال قبل در شورای بین‌المللی سینما تصویب شد، به اجرا برسانند.
دشوارترین بازار برای فیلم‌های ایرانی، کشورهای اسلامی هستند
وی در ادامه درباره شرایط موجود سینما گفت: تنها ظرفیتی که برای ما وجود دارد نیچ‌مارکت‌ها و عرضه فیلم‌ها با عبور از دروازه جشنواره‌هاست. در این میان دشوارترین بازارها برای ما، کشورهای اسلامی هستند چون حساسیت زیادی وجود دارد به طوری که حتی در کشورهای همسایه یا دوست سیاسی مثل عراق و لبنان و افغانستان و تاجیکستان هم نمی‌توانیم فیلم اکران کنیم چون نسبت به جمهوری اسلامی ایران موضع دارند و عجیب است که حتی یکی از فیلم‌های سفارشی تولید شده در کشور ما در سینمای عمومی کشورهای مربوط به اکران درنیامده و نمایش آنها در تلویزیون هم از سینما بسیار سخت‌تر است. وی یکی دیگر از راهکارهای مفید برای سینمای ایران را تولید مشترک واقعی براساس توافق‌نامه‌های رسمی در سطوح بالای مدیریتی کشور دانست و در ادامه به میزان حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی اشاره کرد که براساس آمار و کیفیت جشنواره‌ها افت قابل توجهی به وجود آمده است. به گفته این پژوهشگر سینما در امور بین‌الملل، فیلم‌های سینمای ایران در سال ۱۴۰۳ فقط در ۱۵ جشنواره خیلی خوب دنیا شرکت داشتند و در مقابل حضور در ۱۹۰ جشنواره ضعیف ثبت شده است.
همچنین در حالی تولیدات رسمی به عدد ۱۵۲ رسیده بود که بیش از ۴۰۰ فیلم، محصول سینمای زیرزمینی و فیلم‌سازان ایرانی مهاجر بودند.
سینمای ایران در دنیا به پایان یک دوران رسیده است
او در پایان این نشست در پاسخ به این سوال که با توجه به سابقه سینمای ایران در دنیا و هویتی که کسب کرده بود و نیز با توجه به آنچه اکنون می‌بینیم، آیا باید بپذیریم که جایگاه سینمای ایران در دنیا افول کرده یا اینکه دوران جدیدی شروع شده است؟ بیان کرد: ما الان به پایان یک دوران رسیده‌ایم و وارد یک دوران جدید شدیم. پایان یک دوران یعنی اینکه وقتی آقای ابوالفضل جلیلی با فیلم آخر خود «داد» در جشنواره ورشو حضور دارد، بعد از آن هیچ اتفاق دیگری نمی‌افتد یا آقای صدرعاملی که سابقه جایزه گرفتن در جشنواره لوکارنو را هم دارد، امسال در جشنواره ورشو در بخش جنبی خارج از مسابقه حضور دارد. فیلمسازی مثل جعفر پناهی که به نظرم فیلم‌های اولش بهترین آثار او در کارنامه‌اش هستند نیز وارد دوره جدیدی شده و فیلم‌های دیگری را کار می‌کند، محمد رسول‌اف هم همین‌طور. در واقع اصل موضوع این است که نگاه مخاطب خارجی و جشنواره به فیلم‌های ایرانی تغییر کرده، آنها دیگر دنبال فیلم‌های آن دوره‌های قبل نیستند و به قول خودشان دنبال قصه‌های هیجان‌انگیر، با جسارت بیشتر، فرم جدید و به دور از سانسور هستند.
نظر شما