آگاه: هرکجا را نگاه می‌کنی، رد پای‌شان پیداست. در کوچه پس کوچه‌های روزهای جنگ هشت ساله که وقتی دست‌شان از برداشتن خاک و خاکستر آوار خانه‌های جنگ‌زده پاک شد، قد راست کردند برای حضور در جبهه‌های بعدی. آنجایی که یکی از آنها شد، مرحوم کاظمی‌آشتیانی و رویان معروف را راه انداخت تا آرزوی لالایی خواندن و در آغوش گرفتن فرزند دلبند به دل هیچ زوج جوانی نماند یا شاید هم آنجایی که وقتی به ایران اجازه وارد کردن حتی یک چیپ ساده الکترونیک نمی‌دادند غیرتشان قبول نکرد، ایران را در جهان کم و پایین ببینند، دست به‌کار شدند، ماهواره به فضا پرتاب کردند و شدند صادرکننده انواع قطعه‌های پیشرفته صنعتی. وقتی زمین لرزید، جنگل‌ها آتش گرفت و سیل آمد هم بودند. بیشتر از همه اما خاطره آن روزها و شب‌ها که زوزه موشک‌های اسرائیل دل بچه‌های ایرانی را می‌لرزاند، یاد همه ما هست. قامت راست‌شان شد دلگرمی یک ملت، همان وقت که سیل موشک‌های ایرانی, سیلی محکم شد به صورت دشمن.

بنی‌صدر از بچه‌ها می‌ترسید!

متنی از سردار محمد کوثری، از فرماندهان دوره دفاع مقدس لشکر محمد رسول‌الله(ص) در تاریخ پنج خرداد سال ۱۳۸۷ در سایت خبری حیات منتشر شد که نکات جالبی درباره بسیج دارد و سایت «پرسمان» بخش‌هایی از این مصاحبه را انتخاب و بازنشر داده است. سردار کوثری در این گفت‌وگو اشاره جالبی به عدم حمایت دولت بنی‌صدر دارد و می‌گوید: «در آن زمان بنی‌صدر به عنوان فرمانده کل قوا در روزهای آغازین جنگ به ارتش ابلاغ کرده بود که حتی یک فشنگ به سپاه و بسیج تحویل ندهند و همواره برای این کار خود استدلال می‌کرد که یک عده بچه آمده‌اند تا بجنگند.» این صحبت‌ها دو بخش کلیدی دارند؛ اول اینکه امکانات نظامی و دفاعی از این نهاد دریغ می‌شد آن هم در شرایطی که کشور به نیروی نظامی نیاز داشت. دوم اینکه تفکر بنی‌صدر و جریانی که به آن تعلق داشت از اساس جایگاهی نه تنها برای بسیج که برای نسل جدید قائل نبودند. عبارت «یک عده بچه»، به خوبی نشان می‌دهد که این جریان تا چه حد روی نسل جدید، نوجوانان و جوانان حساب می‌کرد.

زمین بده؛ زمان بگیر!

برگردیم به سال‌های دفاع مقدس؛ به زمانی که به دلیل کسالت امام خمینی(ره)، بنی‌صدر به سمت فرمانده کل قوا منصوب شد. درست زمانی که رژیم بعث به خاک ایران تجاوز کرده بود، او یک استراتژی «مرده» برای نجات کشور ارائه کرد. برخی مطالب تاریخی حاکی از این است که ظاهرا بنی‌صدر این استراتژی را با الگو گرفتن از دوره «اشکانیان» مطرح کرده. همان استراتژی بحث برانگیز و ناکارآمد که نه تنها کمکی به عقب راندن دشمن و محکوم کردن صدام نکرد که پای متجاوز را بیشتر به ایران باز کرد. حتی برخی شهرها که چندین روز با مقاومت مردمی و دست خالی، سقوط نکرده بودند با این تفکر توسط دشمن تصرف شدند. اما آن استراتژی چه بود؟ زمین بده؛ زمان بگیر! اینجا فقط دو پرسش کافی بود تا تفکر خائن را آشکار کند. یعنی زمین کشورمان را به دشمن متجاوز بدهیم؟! و اما دوم؛ از چه کسی زمان بگیریم؛ دشمن؟! اشتباهات مغرضانه و خیانت‌های آن دولت تا جایی پیش رفت که مجلس وقت شورای اسلامی ۳۱ خرداد ماه سال ۱۳۶۰ رسما عدم کفایت بنی‌صدر را اعلام کرد و او توسط امام خمینی(ره) به طور کامل از مسند قدرت برکنار شد.

دفاع از کشور

به دنبال برکناری بنی‌صدر، فضای سیاسی کشور کمتر در اختیار جریان لیبرال و غرب‌گرایان قرار گرفت. درست در چنین موقعیتی با رواج تفکر بسیجی که در راس آن امام خمینی(ره) بود، اوضاع جبهه‌ها و وضعیت دفاعی کشور در برابر بعث متجاوز، تغییرات چشمگیری داشت. اوضاع جبهه‌ها نیمه دوم سال ۱۳۶۰ دگرگون شد تا جایی که طی عملیات‌هایی در کمتر از ۹ ماه، اغلب مناطق اشغال شده کشور از دست رژیم صدام آزاد شد.
تاریخ حرف‌های جالبی درباره سرگذشت بسیج دارد به خصوص در نخستین ماه‌های تشکیل این نهاد به فرمان امام خمینی(ره). درست زمانی که چند ماه از حمله عراق به ایران گذشته بود و صحبت برای دفاع از کشور و عقب راندن متجاوز بود، نگرش‌های داخلی غرب‌گرا، وادادگی را تا جایی پیش بردند که به جای ارائه نقشه‌ای درست برای صیانت از تمامیت ارضی کشور و حمایت از تشکل مردمی بسیج آن را «جنگ‌طلب» معرفی کردند. آن هم درست زمانی که رژیم بعث صدام متجاوزانه به ما حمله و رسما حیات انقلاب را با هشت سال جنگ طولانی و خونین به چالش کشیده بود. این عبارت‌ها عمدتا از زبان چهره‌های شناخته شده‌ای خارج می‌شد که بعدها به وضوح انحراف‌شان از مسیر انقلاب، محرز شد. چهره‌هایی که با سخنرانی‌های اشتباه و نامه سرگشاده کار را تا جایی پیش بردند که امام خمینی(ره) در واکنش به ارزیابی‌های غلط و تحلیل‌های کاملا اشتباه آنها، رسما از خانواده شهدا و جانبازان عذرخواهی کردند. امام در این نامه به برکات جنگ اشاره و جملات تاریخی مطرح کردند، از جمله اینکه ما انقلاب‌مان را در جنگ به جهان صادر کردیم.

خروج پرسروصدا؛ برگشت خاموش!

یکی دیگر از چالش‌هایی که تفکر بسیج و انقلابی توانست در نخستین سال‌های انقلاب با موفقیت پشت سر بگذارد، ماجرای حکم تاریخی امام خمینی(ره) درباره «سلمان رشدی» بود، زمانی که فرمان امام به جهان اسلام صادر شد. غرب‌گرایان داخلی از فشارهایی که غرب در دفاع از این نویسنده گمراه و هتاک علیه ایران اتخاذ می‌کرد، هراس داشتند. در حالی که تفکر بسیجی برخی چهره‌های شاخص سیاسی وقت مقتدرانه عمل و فشار غرب را خنثی کرد. اما ماجرا چه بود؟ کشورهای غربی که پس از پیروزی انقلاب به دنبال بهانه برای شکست و تحریم انقلاب بودند، موضع امام خمینی(ره) در ماجرای سلمان رشدی را دستاویزی برای فشار به ایران دیدند. سفرای خود را پرسروصدا از ایران فراخواندند. نظام اما مقاومت کرد، در نتیجه کشورهایی که برای تهدید و تحقیر ایران، سفرای خود را از خاک ایران فراخوانده بودند، بی‌سروصدا آنها را به ایران برگرداندند. دوباره طولی نکشید، روابط‌شان را با کشورمان از سر گرفتند. این عقب‌نشینی دیپلماتیک کشورهای غربی، نتیجه همان مقاومت و روحیه بسیجی در داخل بود.

پیام مهم امام(ره) در دوره سازندگی

یکی دیگر از صفحات پر تامل تاریخ بسیج، مربوط به زمان پس از جنگ است که دوران «سازندگی» برای بازسازی و آبادانی کشور آغاز شد. حالا پس از جنگ، کشور یک سازندگی تمام‌عیار لازم داشت. حالا در دوره سازندگی نه تنها باید زیرساخت‌های قبلی احیا می‌شد که توسعه متناسب این تفکر هم ضروری بود تا هویت انقلابی و اسلامی آن را تضمین کند. اگر سازندگی از این مسیر منحرف می‌شد، هزینه‌های مادی، معنوی بسیاری روی دست می‌گذاشت و انقلاب را از آرمان‌هایش دور می‌کرد. برای همین امام خمینی(ره) در پیامی به وضوح الگوی توسعه مدنظر انقلابی و مطابق با نگرش بسیجی را اعلام کرد. ایشان در این نامه تاکید کردند: «بر هیچ‌یک از مسئولان پوشیده نیست که دوام و قوام جمهوری اسلامی ایران بر پایه سیاست نه شرقی, نه غربی استوار است و عدول از این سیاست، خیانت به اسلام و مسلمین و باعث زوال عزت و اعتبار و استقلال کشور و ملت قهرمان ایران خواهد بود.»

افتخار یک دانشمند چه بود؟

پژوهشگاه رویان یکی از آن فضاهای علمی، تحقیقاتی و دانشگاهی بود که خرداد ۱۳۷۰ در قالب «مرکز جراحی محدود» با هدف ارائه خدمات درمانی به زوج‌های نابارور و پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری با مدیریت مرحوم دکتر سعید کاظمی‌آشتیانی کار خود را آغاز کرد. اولین کودک حاصل از باروری آزمایشگاهی که حاصل پژوهش بی‌وقفه و شبانه‌روزی نخبگان این مجموعه بود، سال ۱۳۷۱ متولد شد. بعدها تولد اولین گوساله و بزغاله شبیه‌سازی شده، بانک عمومی خون بندناف و برخی موفقیت‌های شاخص علمی دیگر هم توسط این مجموعه محقق و ثبت شد. اتفاق‌هایی که برای یک کشور تازه برخاسته از آوارها، خون و خاکستر جنگ دور از ذهن بود. محققان مومن این جبهه به رقیب جدی کشورهای مدعی در این عرصه تبدیل شدند. شاید برخی افراد معتقد باشند که به این دستاورد فقط باید به عنوان یک توفیق علمی نگاه کرد و نباید آن را به بسیج نسبت داد. رهبری اما در سخنرانی درباره دانشمند فقید کاظمی‌آشتیانی، جمله نابی دارند که تکلیف را مشخص می‌کند، ایشان می‌گویند که این دانشمند و نخبه افتخار می‌کرد که یک بسیجی است.

روزی به نام یک انرژی بزرگ

حالا بد نیست نگاهی به انرژی هسته‌ای بیندازیم. این صنعت چنان در جهان امروز و کشور ما مهم است که بسیاری از تنش، چالش و گفت‌وگوهای عرصه دیپلماسی درباره آن رخ می‌دهد. ایران در این زمینه هم به دستاوردهای بسیاری دست یافته حتی با وجود اینکه تحریم‌ها و انواع خط و نشان‌های سیاسی خارجی راه را برای جوانان مومن انقلابی سخت و پر از پیچ و خم کردند. در روند جنگ اخیر تحمیلی اسرائیل علیه ایران و حمله به برخی تاسیسات هسته‌ای کشورمان مشخص شد، دشمن توان هسته‌ای ایران را سد مقاومی علیه زیاده‌خواهی خود می‌داند. تسلیم نشدن در برابر خواسته‌های غرب و آمریکا حتی با وجود حمله به این تاسیسات و به شهادت رسیدن دانشمندان هسته‌ای کشور نشان می‌دهد، آنهایی که در این حوزه ایستادگی می‌کنند روحیه مومن انقلابی و مقاومت بسیجی دارند.

تنها کشور مسلمان دارای نانو

اما «نانو»؛ امروز کسی نیست که درباره فناوری «نانو» چیزی نشنیده باشد. دانشی کاربردی که اگرچه در زمینه‌های بسیار تخصصی حرف‌ها برای گفتن دارد اما عمومیت پیدا کردن و کاربردی شدن استفاده از آن در ساده‌ترین قسمت‌های زندگی هر خانواده در جهان امروز آن را به فناوری مفید و دوست داشتنی تبدیل کرده است. نانو در ساده‌ترین تعریف مهار ماده و دستگاه‌ها در ابعاد فوق‌العاده کوچک است. ایران در این زمینه هم از کشورهای پیشتاز است. اسفند سال ۱۳۸۷ نمایشگاه بین‌المللی نانوفناوری به میزبانی ژاپن در توکیو برپا شد که ایران در میان ۲۱ کشور حاضر در این نمایشگاه، تنها کشور مسلمان بود. این جایگاه هم از دید جوانان مومن انقلابی دور نمانده و تا جایی پیش رفته که اکنون رقیب سرسخت برخی کشورهای صاحب مقام در این زمینه هستیم.

از تحریم چیپ تا پرتاب ماهواره
تحریم‌های همه‌جانبه چه در زمان جنگ و پس از آن کاری کرده بودند که کشورها از فروش یک «آی.سی» یا همان چیپ‌های ساده الکترونیک به ایران خودداری می‌کردند. تلاش جوانان متعهد اما خیلی زود، بسیاری کشور و قدرت‌ها را انگشت به دهان گذاشت. سال ۱۳۸۷ بود که ماهواره «امید» با کارکرد مخابراتی در مدار فضا قرار گرفت. پرتابی که ناسا آن را موفقیت‌آمیز اعلام کرد. جفری فوردن، از چهره‌های بنام موسسه فناوری ماساچوست حرکت ایران را «شاهکار تکنولوژیکی» توصیف کرد. غربی‌ها به آن عنوان «گام هراس‌انگیز ایران» را دادند و کاخ سفید پرتاب این ماهواره را یک «دردسر» خواند. ایران در این زمینه متوقف نشد کشوری که اجازه نداشت یک چیپ الکترونیک ساده را وارد کند، خیلی زود به صادرکننده محصولات الکترونیک و راداری به بیش از ۳۰ کشور جهان تبدیل شد.

موشک‌های فوق دقیق و اقتدار ایران
در زمینه نظامی هم موشک‌های دوربرد، بالستیک، نقطه‌زن، بسیار دقیق و حساس همچنین توان زرهی و نفربر هم جایگاه ایران بسیار درخشان است. با مدیریت شهید طهرانی‌مقدم که از بازماندگان جنگ بود و سردار شهید حسن باقری، نابغه اطلاعات عملیات جنگ عراق علیه ایران او را کشف و معرفی کرد، امروز ایران در جایگاهی ایستاده است که کمتر کشوری قدرت رقابت با آن را دارد. برای درک توان موشکی کشور، استناد به حملات بازدارنده در جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران کافی است. گفته می‌شود، ایران در این عرصه هنوز از بخش قابل توجهی از توان نظامی خود رونمایی نکرده است.

سه هزار گروه جهادی در خدمت مردم

اگر قرار باشد کارنامه بسیج را ترسیم کنیم، بیشترین عرصه حضور آن در حمایت از اقشار محروم، فرهنگی و اجتماعی جامعه است. گفته می‌شود در دوران دفاع مقدس به استناد اعداد ثبت شده در برخی پایگاه‌های اینترنتی، ۳۰۰ گردان بسیج داشته‌ایم اما اکنون آمارها می‌گویند که دو هزار گردان بسیج داریم. همچنین سه هزار گروه جهادی فعال بسیج در کشور خدمات لازم را به نیازمندان و عموم مردم ارائه می‌کنند. بسیج پنج آذرماه سال ۱۳۵۸ به دستور امام خمینی(ره) تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ماه ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. بسیج در سال‌های نخست تشکیل به دلیل فضای جنگی کشور، خواه ناخواه بیشتر در زمینه دفاع از میهن، اعزام نیرو به جبهه، مبارزه با منافقان فعال بود امروز اما در دوران صلح، توان و همت خود را برای خدمت‌رسانی به عموم مردم کشور به خصوص محرومان به کار گرفته است.

بسیج از کرونا نترسید
کسی نیست که نخستین روزهای همه‌گیری کرونا را به یاد نیاورد. اینجا بود که اعضای بسیج به خصوص بانوان فرش مسجدها، حسینیه‌ها و آستان امامزادگان مطهر را کنار زدند. چرخ‌های خیاطی را کف شبستان همین مراکز راه انداختند. ماسک و لباس محافظ بهداشتی برای توزیع در مراکز درمانی و جامعه دوختند. خدمات جهادی برای مراقبت از بیماران کرونایی در دوران نقاحت قوت گرفت. طبخ انواع غذای مناسب حال بیماران کرونایی رونق داشت. بطری‌های آب هویج، سیب و شربت عسل بود که روانه مراکز درمانی یا منزل بیماران کرونایی می‌شد. بسیج خانواده‌های داغدار کرونایی را هم تنها نگذاشت، نیروهای جهادی به خصوص طلبه‌های بسیجی خطر را به جان خریدند. با کفن و دفن طبق شرع و محترمانه اموات کرونایی آنها را بدرقه خانه آخرت کردند. حضورشان در آن شرایط قرنطینه در آرامستان‌ها، قوت قلب خانواده‌های داغدار کرونایی شد.

وقتی مردم می‌خواستند بسیجی شوند

در همین جنگ تحمیلی ۱۲روزه اخیر هم بسیج، خوش درخشید. روزهای اول جنگ که ریزپرنده‌ها نیروهای پدافندی را مشغول و خسته می‌کردند تا کم‌کم شهر، خلوت شود و نیروهای نفوذی بتوانند عملیات‌های خرابکارانه دیگر را انجام دهند، گشت‌های شبانه‌روزی و دقیق بسیج در معابر و حتی بازدید از مناطق و پلاک‌های مشکوک یا گزارش شده دوباره امنیت و آرامش را به شهرها و محله‌ها برگرداند. وقتی با بسیجیانی که آن ایام مشغول خدمت داوطلبانه بودند، صحبت می‌کنی، قشنگ‌ترین جملات دنیا را می‌شنوی. اینکه مردم برای تشکر از بسیجیان، غذا و نوشیدنی آماده می‌کردند. خانه‌های‌شان را برای نماز و استراحت‌شان آماده کرده بودند. حتی عده‌ای سراغ فرمانده گشت‌ها می‌رفتند و می‌خواستند مثل یک بسیجی داوطلب، گشت بدهند و امنیت را دوباره به ایران برگردانند. بعضی هم منتظر اجازه نمی‌ماندند و شانه به شانه بسیجیان، در آواربرداری و مناسب‌سازی خانه‌هایی که اسرائیل ویرانشان کرده بود، کمک می‌کردند. درباره تعداد بسیجیان آمارهای متعددی وجود دارد اما زیباترین جمله شاید همین باشد که هر وقت پای امنیت و اقتدار ایران در میان باشد، تمام ملت، بسیج می‌شوند و پای کار می‌آیند.