آگاه: جنگ رسانهای دشمن علیه ایران، سالهاست که با اهداف مشخصی دنبال میشود؛ تضعیف اعتماد عمومی، بزرگنمایی ناکارآمدیها، کوچکنمایی پیشرفتها، القای بنبست و ناامیدی و در نهایت ایجاد شکاف میان مردم و حاکمیت. در این مسیر، دشمن نهتنها از رسانههای رسمی برونمرزی، بلکه از شبکههای اجتماعی، کانالهای ناشناس، تولید اخبار جعلی و حتی روایتسازی هدفمند بهره میبرد.
پردهبرداری از آرایش دشمن
با این حال رهبر انقلاب بارها مسئولین و ارکان حاکمیت را متوجه جنگ تبلیغاتی، رسانهای و سیاسی دشمن کرده و بر موضوع جهاد تببین تاکید داشتهاند. ایشان به تازگی در مراسمی به مناسبت خجسته سالروز میلاد باسعادت حضرت فاطمه زهرا(س) در حسینیه امام خمینی(ره) و در دیدار با مداحان اهل بیت، گفتند: مردم ایران با مقاومت ملی، تلاشهای مستمر دشمن برای تغییر «هویت دینی، تاریخی و فرهنگی» این ملت را ناکام گذاشتهاند و امروز نیز ضمن ضرورت آرایشیافتن صحیح دفاعی و هجومی در مقابل فعالیت تبلیغاتی و رسانهای دشمن برای حمله به «مغزها، دلها و باورها»، ایران عزیز با وجود مشکلات وکمبودهای موجود در سراسر کشور، به حرکت رو به جلوی خود ادامه میدهد. ایشان «مقاومت ملی» را «تابآوری و ایستادگی در مقابل انواع فشارهای سلطهگران» تعریف کردند و افزودند: گاهی فشار، نظامی است؛ -مانند آنچه ملت در دفاع مقدس دید و در ماههای گذشته نوجوانان و جوانان هم مشاهده کردند- و گاهی هم فشار اقتصادی یا رسانهای و فرهنگی و سیاسی است. رهبر انقلاب، هوچیگری و جوسازی عوامل رسانهای و مقامات سیاسی-نظامی غرب را نشانه فشار تبلیغی دشمن خواندند و گفتند: هدف فشارهای مختلف نظام سلطه بر ملتها و در راس آنها ملت ایران، گاهی توسعهطلبی سرزمینی است؛ مانند آنچه امروز دولت آمریکا در آمریکای لاتین انجام میدهد. گاهی نیز تسلط بر منابع زیرزمینی هدف است و برخی مواقع هم تغییر سبک زندگی و مهمتر از همه، «تغییر هویتی»، هدف اصلی فشارهای سلطهگران است. رهبر انقلاب شناخت اهداف و «آرایش دشمن» را ضروری برشمردند و گفتند: مانند جبهه نظامی، در این درگیری تبلیغاتی و رسانهای نیز باید آرایش خود را متناسب نظم و طرح و هدف دشمن تعریف و بر نقاطی متمرکز شویم که او هدف گرفته است، یعنی «معارف اسلامی، شیعی و انقلابی.» رهبر انقلاب، همچنین ایستادگی در مقابل جنگ تبلیغاتی و رسانهای غرب را دشوار اما کاملا ممکن دانستند.
اما یکی از ویژگیهای اصلی جنگ تبلیغاتی امروز، عبور از خبررسانی صرف و ورود به حوزه «روایتسازی» است. دشمن تلاش میکند با انتخاب گزینشی اخبار، برجستهسازی برخی ناکامیها و سکوت درباره دستاوردها، تصویری یکسویه و تاریک از وضعیت کشور ارائه دهد. در این چارچوب، حتی مشکلات واقعی اقتصادی و معیشتی مردم، که نیازمند حل و تدبیر است، به ابزاری برای القای فروپاشی و ناکارآمدی کلی نظام تبدیل میشود. این در حالی است که واقعیت، پیچیدهتر از روایتهای سیاهوسفید رسانههای معاند است. کشور همزمان با چالشهای اقتصادی، در حوزههای مختلف علمی، دفاعی، فناورانه و زیرساختی پیشرفتهایی داشته که بهعمد در جنگ رسانهای دشمن نادیده گرفته میشود.
از این رو رهبر انقلاب در ادامه اظهارات خود در جلسه با مداحان اهل بیت بر این نکته نیز صحه گذاشته و با اشاره به سخنان یکی از مداحان درباره مشکل گرد و غبار خوزستان گفتند: این، از جمله کوچکترین مشکلات است وکمبودها و مشکلات در سراسر کشور زیاد است اما ملت روز به روز با ایستادگی، صدق و صفا و خیرخواهی و عدالت خواهی، برای اسلام و ایران آبرو و قدرت ایجاد میکند و به توفیق الهی، کشور در حال حرکت، تلاش و پیشرفت است.
کارشناسان معتقدند مهمترین ابزار مقابله با جنگ تبلیغاتی دشمن، افزایش «سواد رسانهای» جامعه است. جامعهای که بتواند منبع خبر را تشخیص دهد، میان خبر و تحلیل تمایز قائل شود و اهداف پنهان پشت برخی جریانهای خبری را بشناسد، کمتر در دام عملیات روانی گرفتار میشود.
از سوی دیگر، تبیین واقعبینانه مسائل کشور از سوی مسئولان و توجه همزمان به دستاوردها و پیشرفتهای بهدستآمده، امری ضروری و اجتنابناپذیر در شرایط جنگ تبلیغاتی و رسانهای است. مسئولان باید با حضور فعال در عرصه اطلاعرسانی، ضمن بیان شفاف چالشها و محدودیتها، تصویر دقیقی از اقدامات انجامشده و مسیر پیشرو ارائه دهند تا زمینه سواستفاده رسانههای معاند از خلاهای خبری از بین برود. در کنار این وظایف خطیر، حضور میدانی و تلاش عملی مسئولان برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، نقشی تعیینکننده در ترمیم سرمایه اجتماعی دارد. هرچه فاصله گفتار و عمل کمتر شود، اعتماد عمومی تقویت شده و شبهات القاشده درباره ناکارآمدی یا بیتوجهی به مطالبات مردم رنگ میبازد. پرهیز از تصمیمات ناپخته، مدیریت کارآمد و پاسخگویی صادقانه به افکار عمومی میتواند نشان دهد که خدمترسانی به مردم نه یک شعار، بلکه اولویتی واقعی در عملکرد اجرایی کشور است.
نمایش توانمندیهای کشور؛ وظیفه صاحبان منبر و سخن
بهروز محبی نجمآبادی، نماینده مجلس در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «آگاه» با اشاره به فرمایشات اخیر مقام رهبری در دیدار با مداحان اهلبیت و طرح موضوع مقابله با جنگ تبلیغاتی و رسانهای دشمن، گفت: امروز دشمن با نقشه و برنامهریزی دقیق وارد شده و ما در مقابل یک جنگ ترکیبی تمامعیار قرار داریم؛ از جنگ نظامی گرفته تا عرصههای فرهنگی و رسانهای. متأسفانه شاهدیم که دشمن حتی رخدادهای معمولی داخلی را هم به شکل هدفمند بزرگنمایی یا تحریف میکند تا فضایی جدید علیه کشور ایجاد و به بستر اختلاف و دوقطبیسازی تبدیل کند. هدف اصلی این عملیات رسانهای، سلب اعتماد عمومی از حاکمیت است. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تأکید بر نقش مهم صاحبان تریبون در این مقطع خاطرنشان کرد: مداحان و همه کسانی که صاحب منبر و سخن هستند امروز رسالتی ویژه دارند. باید بدانند کشور ظرفیتهای بزرگ و توانمندیهای کمنظیری دارد و این توانمندیها باید برای مردم تبیین شود. از سوی دیگر، نقاط ضعف نیز باید بهدرستی دیده شود و مسئولان توجه ویژهای به حل مشکلات معیشتی مردم داشته باشند. محبی نجمآبادی با اشاره به اینکه شاخصهای کلان اقتصادی، بهویژه تورم و نرخ ارز، مستقیماً با زندگی مردم در ارتباط است، گفت: مردم باید بدانند که شرایط کشور، شرایط ضعف و بنبست نیست. امکانات و ظرفیتهای بسیاری وجود دارد که اگر با مدیریت صحیح به کار گرفته شود، انشاءالله از شرایط فعلی عبور خواهیم کرد. این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: یکی از مسائل مهم این است که اگر یک عده در داخل از غرب ناامید شوند و دست از غربگرایی بردارند، حتما شرایط خاصی در کشور ایجاد خواهد شد. توجه به همسایگان و استفاده از ظرفیت معاهدات بینالمللی مانند بریکس، شانگهای و اوراسیا میتواند اقتصاد ایران را در موقعیتی مساعد قرار دهد.
علاوه بر آن مقابله مؤثر با جنگ رسانهای، نیازمند هماهنگی میان دستگاههای مختلف فرهنگی، رسانهای و اجرایی کشور است. ارائه روایت واحد، دقیق و مستند از مسائل کلان کشور، پرهیز از پیامهای متناقض و پاسخگویی سریع به شایعات، از الزامات این هماهنگی است. از سوی دیگر، استفاده از ظرفیت نخبگان، اساتید دانشگاه، فعالان رسانهای مستقل میتواند به تقویت جبهه رسانهای کشور کمک کند. جنگ رسانهای را نمیتوان صرفاً با بیانیههای رسمی مدیریت کرد؛ این میدان، نیازمند حضور فعال و هوشمندانه در لایههای مختلف افکار عمومی است. تجربههای گذشته نشان داده هرجا رویکرد کشور از حالت انفعالی خارج شده و به ابتکار رسانهای رسیده، دشمن عقبنشینی کرده است. تولید محتوای جذاب، روایتمحور و متناسب با ذائقه نسل جوان، استفاده از قالبهای نوین رسانهای و حضور مؤثر در شبکههای اجتماعی، از جمله ابزارهای ضروری در این مسیر است.
ضرورت تشکیل جبهه مقاومت رسانهای در منطقه و فرامنطقه
همچنین علی خضریان، نماینده مردم «تهران» در مجلس در یاداشتی با عنوان «جبهه مقاومت رسانهای در مقابل امپریالیسم خبری» به فرمایشات اخیر مقام رهبری درباره مقابله با جنگ تبلیغاتی و رسانهای دشمن پرداخت و گفت: تاکید رهبر انقلاب بر لزوم تغییر آرایش رسانهای و تبلیغاتی در مقابل جبهه فراگیر دشمن برای هدف قرار دادن دلها و فکرهای مردم، نیازمند تشکیل یک جبهه مقاومت رسانهای در سطح منطقه و فرامنطقهای با هدف محافظت از ذهنیت اجتماعی ملتها و مقابله با انجام تحولات ارزشی به نفع خواستههای دشمن، است. وی ادامه میدهد: تحولات ارزشی، پایه تغییرات درونی یک جامعه به شمار میروند و مهمترین هدف دشمن در جنگ رسانهای و تبلیغاتی نیز ایجاد ظرفیت تغییرات درونی از رهگذر تحولات ارزشی است؛ و دقیقاً بر همین مبنا رسانه در کنار اندیشه و هنر به عنوان حوزههای مؤثر در جنگ تمام عیار دشمن اهمیت پیدا میکنند. وی این را هم گفت که «آنچه نباید فراموش شود این است که امروز ما با یک تحول رسانهای در شرایط جهانی روبهرو هستیم. رسانهها در حال تغییر هستند و در صورتی میتوان در مقابل امپریالیسم خبری موفق بود که این تحولات را بشناسیم.»
در نهایت، باید پذیرفت که جنگ تبلیغاتی دشمن یک واقعیت دائمی است، نه یک پدیده مقطعی. مقابله با آن نیز نیازمند نگاه بلندمدت، برنامهریزی دقیق و مشارکت همگانی است؛ از مسئولان و رسانهها گرفته تا مردم. در این میدان، هر شهروند آگاه میتواند یک سنگر باشد و هر روایت درست، پاسخی به جنگی باشد که هدفش تسخیر ذهنهاست، نه سرزمینها.
نظر شما