آگاه: در این چارچوب، «جهاد تبیین» به‌مثابه راهبرد کلان فرهنگی، ناظر به کنش آگاهانه، فعال و هدفمند در عرصه تولید معنا و تنظیم ادراک عمومی است. جهاد تبیین نه واکنشی منفعل و تدافعی، بلکه کنشی پیش‌دستانه و عملیات‌محور برای تثبیت و تقویت گفتمان حق در برابر شبکه‌ای سازمان‌یافته از روایت‌سازی‌های تحریف‌گرانه است. از این منظر، تبیین، صرف انتقال اطلاعات یا پاسخگویی مقطعی به شبهات نیست، بلکه فرآیندی منسجم از شناخت میدان، تحلیل بازیگران، و طراحی عملیات فرهنگی متناسب با شرایط جنگی است. نقطه آغاز هر اقدام موثر در این میدان، شناخت دقیق «آرایش دشمن» است. جبهه رسانه‌ای معارض، ساختاری یکپارچه و ساده ندارد، بلکه شبکه‌ای چندلایه و به‌هم‌پیوسته از رسانه‌ها، کنشگران، نهادهای فکری و سلبریتی‌های فرهنگی است که با تقسیم کار مشخص، اهداف مشترکی را دنبال می‌کنند. این جبهه از ترکیب رسانه‌های رسمی بین‌المللی، پلتفرم‌های دیجیتال، تولیدات سرگرمی‌محور و جریان‌سازان شبه‌علمی بهره می‌برد و با استفاده از تکنیک‌هایی چون برجسته‌سازی گزینشی، طبیعی‌سازی ارزش‌های خاص، تحریف تاریخی و دوقطبی‌سازی اجتماعی، ذهن مخاطب را در معرض مهندسی مستمر قرار می‌دهد.
ویژگی مهم جنگ رسانه‌ای معاصر، پنهان بودن بخش قابل توجهی از عملیات دشمن است؛ به‌گونه‌ای که مخاطب در بسیاری موارد، کنش رسانه‌ای را نه به‌عنوان اقدام سیاسی، بلکه به‌مثابه روایت طبیعی از واقعیت می‌پذیرد. این امر سبب می‌شود که مرز میان خبر، تحلیل، سرگرمی و جهت‌دهی ایدئولوژیک عملا از میان برود. ازاین‌رو، یکی از الزامات جهاد تبیین، ارتقای سواد راهبردی رسانه‌ای در میان کنشگران خودی است؛ سوادی که فراتر از مهارت‌های فنی، ناظر به فهم لایه‌های پنهان قدرت، گفتمان و ایدئولوژی در متن پیام‌های رسانه‌ای باشد.
در کنار شناخت دشمن، توجه به وضعیت جبهه خودی اهمیتی بنیادین دارد. یکی از چالش‌های اساسی در این حوزه، گسست میان «اندیشه» و «ادبیات» است. بسیاری از مفاهیم عمیق و راهبردی انقلاب اسلامی، به دلیل فقدان بیان متناسب با زیست‌جهان مخاطب معاصر، دچار کم‌اثرشدگی یا حتی به حاشیه رانده شده‌اند. تجربه نشان داده است که صرف درستی محتوا، تضمین‌کننده اثرگذاری آن نیست؛ بلکه این محتوا باید در قالب‌هایی روایت شود که با زبان، احساسات، دغدغه‌ها و افق انتظارات مخاطب امروز هم‌خوانی داشته باشد. در غیر این صورت، اندیشه (حتی اگر درست باشد) در میدان رقابت روایت‌ها، مجال بروز و ماندگاری نخواهد یافت.
طراحی «نقشه عملیاتی فرهنگی» در جهاد تبیین، مستلزم عبور از رویکردهای جزیره‌ای و واکنشی به سمت برنامه‌ریزی منظومه‌ای و آینده‌نگر است. این نقشه باید بر پایه تحلیل دقیق میدان، شناسایی مخاطبان هدف، اولویت‌بندی پیام‌ها و انتخاب ابزارهای متناسب تدوین شود. در چنین نگاهی، همه کنشگران رسانه‌ای - از نویسنده و استاد دانشگاه تا فعال فضای مجازی، رمان نویس، پژوهشگر و هنرمند - بخشی از یک آرایش کلان محسوب می‌شوند که هماهنگی و هم‌افزایی آنها شرط موفقیت در نبرد رسانه‌ای است.
از سوی دیگر، عملیات فرهنگی موفق، نیازمند توجه همزمان به نقاط قوت جبهه خودی و نقاط ضعف دشمن است. سرمایه معنایی مقاومت، تجربه زیسته ملت‌ها، پیوند عدالت‌خواهی با فطرت انسانی و ظرفیت بالای روایت‌های اخلاقی و انسانی، از جمله مزیت‌هایی است که می‌تواند مبنای تولید ادبیات اثرگذار قرار گیرد. در مقابل، تناقضات درونی گفتمان‌های مسلط رسانه‌ای غرب، شکاف میان ادعا و واقعیت و فرسایش اعتماد عمومی به رسانه‌های جریان اصلی، فرصت‌هایی است که در صورت شناخت درست، قابلیت تبدیل شدن به اهرم‌های راهبردی در جهاد تبیین را دارد.
در نهایت، جهاد تبیین را باید بخشی از یک «زیست رسانه‌ای مسئولانه» دانست؛ زیستی که در آن، سکوت، بی‌طرفی یا تاخیر در موضع‌گیری، خود به‌منزله کنش و گاه به نفع جبهه رقیب تلقی می‌شود. در چنین شرایطی، اصحاب قلم و بیان، بیش از هر زمان دیگر، مسئول نسبت میان حقیقت و روایت هستند. اگر ادبیات مناسب، به‌موقع و هوشمندانه تولید نشود، اندیشه -حتی اگر ریشه‌دار و اصیل باشد - در هیاهوی جنگ روایت‌ها محو خواهد شد. جهاد تبیین، پاسخی راهبردی به این وضعیت است؛ پاسخی که شرط تحقق آن، شناخت دقیق میدان، انسجام در عمل و شجاعت در روایت‌گری است.