زهرا بذرافکن - خبرنگار سرویس فرهنگی: انیمیشن ساعت جادویی (سفر به تاریکی) قصه پسربچه‌ای  است که به واسطه یک هدیه از پدربزرگش موفق می‌شود که در زمان سفر کند و به دوران کودکی مادربزرگش برود. او در این سفر متوجه شغل خانوادگی خودشان در گذشته، یعنی نمدمالی می‌شود که رونق زیادی نیز داشته. همزمان با سفر او به گذشته، اتفاق قیام گوهرشاد رخ می‌دهد و بنابراین پسربچه وقایع تاریخی آن زمان را از نزدیک می‌بیند.

معرفی و بررسی فیلم:

 کارگردانی انیمیشن سینمایی «ساعت جادویی (سفر به تاریکی)» را  محمدعلی بصیری نیک انجام داده است. این هنرمند جوان متولد ۱۳۷۰ است و مدرک کارشناسی کارگردانی انیمیشن دارد. او همچنین کارگردانی انیمیشن «زمستان بود» را بر عهده داشته است و انیمیشن سینمایی «ساعت جادویی» دومین همکاری او با محمد مهدی نخعی راد محسوب می‌شود که پیش از این توانسته جایزه گوهرشاد را در بخش ویژه جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان به خود اختصاص دهد و یکی از گزینه‌های اصلی اکران در تعطیلات نوروز سال آینده خواهد بود.

عوامل این انیمیشن عبارتنذ از: محمدعلی بصیری نیک کارگردان، محمد مهدی نخعی راد تهیه کننده، سید مصطفی حسینی نویسنده و جمال یزدانی مشاور محتوایی حضور داشتند.

نقد مضمونی:

«ساعت جادویی» یک انیمیشن با کیفیت بصری متوسط و مختص رده سنی کودک و نوجوان است. قصه آن در خصوص حادثه گوهرشاد و جنایت رضاخان پهلوی در آن برهه است و به خوبی می‌تواند شرایط خفقان و مسئله حجاب و مبارزه برای تقیدات دینی را برای نسل جدید تبیین کند.

نقد فنی- تکنیکی:

انیمیشن از منظر بصری و فنی کیفیت متوسطی دارد، اما توانسته خیلی از تصاویر را تا حدی قابل قبولی به تصویر بکشد. صداگذاری‌ها و صداها عالی و طراحی کلراکتر آن متوسط رو به خوب و موسیقی هم تا حدودی به فضاسازی کمک کرده است.

گفت‌وگو با عوامل فیلم:

در ابتدای این نشست محمدمهدی نخعی راد تهیه کننده این پویانمایی گفت: تقریبا ۵ سال پیش تحقیق را شروع کردیم و عکس‌های مستندی را از مشهد آن زمان تهیه کردیم. دو سال فیلمنامه و تحقیق و پژوهش و ۳ سال تولید آن زمان برد.

این تهیه کننده ادامه داد: پویانمایی اگر بخواهد برد مالی داشته باشد، باید بتواند در بخش بین‌الملل هم نمایش داده شده و فروش جهانی داشته باشد.

وی درباره حضور با کلاه گفت: صنعت نمد سال‌هاست که ضعیف شده و استفاده نمی‌شود. خوب است که کودکان درباره هویت و گذشته خودمان اطلاعات داشته باشند. محمدعلی بصیری نیک کارگردان این پویانمایی گفت: پروسه تولید انیمیشن زمان و هزینه بالایی دارد. نیروی متخصص هم به ندرت پیدا می‌شوند و بیشتر ترجیح داده‌اند که با کشورهای خارجی همکاری کنند.

سید مصطفی حسینی نویسنده مطرح کرد: اتفاقی که برای داستان افتاد و به سراغ نمد رفتیم یک نماد بود. می‌خواستیم به حادثه ضدفرهنگی و هویتی در زمان رضاشاه را نشان دهیم. داستان تراژیک بود و اینکه بتوانیم این قصه را برای کودکان بگوییم چالش بزرگی بود. تلاش خود را کردیم تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن آن را برای مخاطب و کودکان به نمایش در بیاوریم.

وی ادامه داد: زمانی که می‌خواهیم حادثه تاریخی را تعریف کنیم ابتدایی ترین راه این است که شخصیت به گذشته سفر کند اما باید این اتفاق را به صورت معنادار و درست مطرح کرد.

جمال یزدانی مشاور محتوایی این پروژه گفت: این کار ایده اصلی‌اش از یک واقعه واقعی برداشته شده و نوعی کار اقتباسی است. کاراکتر عبدالرضا مستخرج از مجموعه پژوهش‌های راویان زنده گذشته بود. انقدر جامعه ایرانی در دل تاریخ خود حاوی بسیاری از قهرمان‌ها و حماسه های عینی برای پرداخت دراماتیک است که می‌توان از دل این‌ها کارهایی در سطح جهانی تولید کرد.

وی افزود: بسیاری از این وقایع جزییات جدی ندارند و مدت‌ها سانسور شده‌اند.

نظر منتقد:

آرش فهیم: از عنصر فانتزی و خیال در این اثر استفاده مطلوبی شده و با استفاده از موضوع سفر در زمان تلاش شده تا از موضوعی به‌روز، یعنی موضوع زمان استفاده شود.

علاوه بر آن، مسئله کشف حجاب و حمله به مسجد گوهرشاد که آن هم موضوعی تاریخی اما با کارکردی به‌روز و مقتضی این زمانه است، در این انیمیشن وجود دارد. با وجود اینکه شخصیت‌ها کودک و نوجوان بودند، به نظر می‌آید داستان اصلی خیلی برای گروه سنی کودک و نوجوان منتاسب سازی نشده بود.

فیلم کجای دغدغه زندگی مردم قرار دارد:

این اثر بهترین محتوا برای کودکان و نوجوانان بوده و به خیلی از سوالات‌شان با یک فضاسازی پر شور و حال و در برخی صحنه‌ها موزیکال کردن موقعیت پاسخ دهد.

نسبت فیلم با گفتمان  و فجر انقلاب اسلامی:

«ساعت جادویی» در خصوص واقعه گوهرشاد قصه گویی می‌کند و سند تاریخ را با زبان انمیشن و موقعیت جذاب کودکی برای نسل‌های جدید تفهیم و تبیین می‌کند و این بهترین روکیرد در مسیر فجر و گفتمان انقلاب اسلامی است.

ارزیابی و نتیجه گیری:

این انیمیشن در سینمایی که آثار کودک و نوجوان در آن بسیار کمیاب است، تلاشی رو به جلو محسوب می‌شود اما با این حال نمی‌توان ضعف‌هایی که دارد را نادیده گرفت. در نهایت اینکه احتمالا مخاطب بزرگسال بهتر با این انیمیشن ارتباط می‌گیرد، چرا که او روند تاریخی حادثه گوهرشاد را می‌داند و از پیش با آن ارتباط برقرار کرده‌ است اما مخاطب کودک و نوجوان نیاز به یک مدخل صحیح برای ارتباط فهیمانه با این موضوع دارد، بنابراین احتمالا ارتباط خوبی با این اثر برقرار نمی‌کند.