زهرا بذرافکن - خبرنگار سرویس فرهنگی: مجنون از فیلم‌های دفاع مقدسی امسال جشنواره بود که با گروه بازیگران و به ویژه آهنگسازی مجید انتظامی از ابتدا توجه زیادی را برانگیخته بود.

این فیلم روز پنجم جشنواره فجر به نمایش درآمد و برای دو ساعت بیننده‌ها را میخکوب پرده نقره‌ای کرد.

معرفی و بررسی فیلم:

روایت فیلم درباره بخشی از رشادت‌های شهید مهدی زین الدین و برادر او مجید زین الدین و دیگر رزم‌آوران لشگر ۱۷ علی ابن ابی طالب (ع) قم در عملیات بزرگ خیبر است.

سجاد بابایی، حسام منظور، بهزاد خلج، شبنم قربانی در این فیلم نقش‌آفرینی می‌کنند.

عوامل فیلم نیز از این قرار است: کارگردان: مهدی شامحمدی که فیلم‌اولی جشنواره چهل و دوم فجر است، تهیه‌کننده: عباس نادران، تدوین: حمید نجفی راد، موسیقی: مجید انتظامی که پس سال‌ها دوری از سینما حالا با مجنون در جشنواره حضور پیدا کرد، نویسنده: علیرضا محصولی، مدیر فیلمبرداری: سعید براتی، طراحی و ترکیب صدا: علیرضا علویان، صدابردار: هادی ساعدمحکم، طراح چهره‌پردازی: شهرام خلج، جلوه‌های ویژه میدانی: ایمان کرمیان، جلوه‌های ویژه بصری: کامیار شفیع‌پور، طراح صحنه: بهزاد جعفری طادی، طراح لباس: بهزاد آقابیگی، سرپرست کارگردانی و برنامه‌ریز: رضا کشاورزی و عکاس: حسن شجاعی.\

نقد مضمونی:

یک پرتره شریف و نجیب از شهید «مهدی زین الدین» و روایتی ناب از «عملیات خیبر» است که سعی نموده طبق واقعیت همه موارد ابعاد شخصیتی و اتفاقات تاریخی را به تصویر بکشد.

نقد فنی- تکنیکی:

اثر توسط یک مستندساز با سابقه ساخته شده و اولین کار بلند سینمایی اوست، اما کمی رگه‌های مستند در دل فیلم محسوس است. موسیقی مجید انتظامی شاهکار و سرپاتر از روند داستان و حتی گاهی جلوتر از آن پیش می‌رود. شخصیت‌پردازی آن مخصوصا کاراکتر شهید «مهدی زین الدین» خوب از آب درنیامده و ضعف دارد. داستان نیز با توجه به اینکه روایتش بکر و متمایز از سایر آثار دفاع مقدس است که به کلیشه می‌پردازند، به روایت واقعی و تقریبا کامل از عملیات خیبر پرداخته ولی کندی پیش روی قصه و طولانی شدن آن کمی توی ذوق می‌زند.

گفت‌وگو با عوامل فیلم:

مهدی شامحمدی، کارگردان اثر درباره قصه فیلم بیان کرد: ما در بخش پژوهش گروه مفصلی داشتیم. سکانس شهادت ایشان هم وجود داشت اما تصمیم گرفتیم که آقامهدی در خیبر زنده بماند و قهرمان را در پایان داستان زنده نگه داشتیم.

سجاد بابایی بازیگر فیلم درباره مراحل نزدیک شدن به شخصیت شهید زین‌الدین مطرح کرد: در حضور دخترخانم آقامهدی و خواهرشان صحبت کردن سخت است. از روز اولی که قرار بود این فیلم را ساخته شود، ما دنبال یک تصویر نزدیک به واقعیت و کامل بودیم. در این زمینه من هرچیزی که در مستندات و مکتوبات بود، خواندم و سعی کردم به لحاظ فیزیکی هم به این شهید نزدیک شوم.

وی افزود: من نگاهی را از آقامهدی به ارث بردم و به نظرم این خیلی عجیب است که شما از کسی که هیچ طلبی نداری و اتفاقا به او بدهکاری چیزی را به ارث ببری و سعی کنی در مسیر او قدم بگذاری.

شبنم قربانی، دیگر بازیگر فیلم نیز بیان کرد: باعث افتخار است که نقش همسر شهید زین الدین را بازی کردم. به نظرم پرداختن به این وجه از زندگی شهدا مهم است زیرا این زنان به دلیل آرمان‌هایی که داشتند از خیلی از چیزها گذشتند و همسران خود را به جبهه فرستادند. امیدوارم از پس این نقش برآمده باشم زیرا دینی بر گردن من بود.

در ادامه محمد رشنو، بازیگر فیلم گفت: خوشحالم که توانستم نقش مجید زین‌الدین را بازی کنم. مثل اینکه مادرشان روی مجید خیلی حساس بوده‌اند. حاج خانم امیدوارم توانسته باشم مجیدتان را زنده نگه داشته باشم.

نظر منتقد:

سایه احسانی: فیلم مجنون قرار است که پرتره‌ای باشد از شهید مهدی زین الدین اما بیش از آن مستندی است از عملیات خیبر و بنابراین قصه از دست می‌رود و تمرکز فیلم در دو سوم پایانی از شهید زین الدین برداشته شده و کاملا بر روایت عملیات قرار گرفته است. به این ترتیب شخصیت‌پردازی شهید در حد تیپ باقی مانده و فراتر از آن جزئیاتی به مخاطب داده نمی‌شود.

به‌علاوه، از دقایق ابتدایی فیلم به بعد به خانواده شهید اصلا پرداخته نمی‌شود و کاملا بر عملیات متمرکز شده و خانواده را حذف می‌کند که این باعث نادیده گرفتن و تک بعدی شدن فیلم شده است.

فیلم کجای دغدغه زندگی مردم قرار دارد:

مردم ما باید هر چه بیشتر از این با چهره و شخصیت‌های مهم قهرمان ملی و مذهبی ما آشنا شوند و ساخت چنین آثاری بیشترین کمک را خواهد داشت. «مجنون» مخاطب عام را درگیر خود خواهد کرد، اما شیفته نه، چون با یک قهرمان تمام عیار قدرتمند مواجه نخواهد شد و به همان علت شخصیت پردازی که گفته شد انتظارش برآورده نشده و آن اثربخشی که انتظار می‌رود حاصل نخواهد شد.

نسبت فیلم با گفتمان و فجر انقلاب اسلامی:

ماهیت «مجنون» تبیین انقلاب اسلامی است. چون در خصوص قهرمانی روایت می‌کند که مهمترین نقش در تغییر محاسبات و مناسبات جنگ تحمیلی داشته است.

از شهید مهدی زین الدینی که به عنوان فرزند خلف امام خمینی(ره) در جنگ شاهکار بپا کرده و در این اثر بخش مهمی از آن بروز و ظهور دارد.

ارزیابی و نتیجه‌گیری:

زمان فیلم نسبتا طولانی است و بیشتر مدت آن به صحنه‌های رشادت‌ رزمنده‌های دفاع مقدس و عملیات خیبر اختصاص دارد با این حال از روایت عوارض این جنگ بر خانواده و مردم شهر غافل نمانده و به‌علاوه صحنه‌های نامناسبی از وقایع جنگ ندارد و برای گروه سنی نوجوان مناسب است.

روایت فیلم از جنگ، دقیق و پژوهشی است و به غیر از مسائل جزئی، چیزی از حقیقت کم یا زیاد نشده است، بنابراین دیدن آن مهم است و توصیه می‌شود.