آگاه: دیوان محاسبات کشور موسسه‌ای دولتی است که در امور مالی و اداری مستقل است و زیرنظر مجلس شورای اسلامی به‌عنوان بازوی نظارتی آن عمل می‌کند. این دیوان به تمام حساب‌های وزارتخانه، موسسات، شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند به ترتیبی که قانون مقرر می‌دارد رسیدگی یا حسابرسی می‌کند که هیچ هزینه‌ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد. دیوان محاسبات حساب‌ها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون جمع‌آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به انضمام نظارت خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم می‌کند. 
همچنین دیوان محاسبات در اصطلاح حقوقی دادگاهی است مالی که مامور معاینه و تفکیک محاسبات اداره مالیه و تفریغ کلیه حسابداران خزانه بوده و نیز نظارت می‌کند که هزینه‌های معینه در بودجه از میزان معین تجاوز نکند و تغییر و تبدیل نیابد و هر وجهی در محل خود صرف شود و نیز مکلف است که در امر معاینه و تفکیک محاسبات ادارات دولتی و جمع‌آوری سند خرج محاسبات و صورت کلیه محاسبات مملکتی اقدام کند.

اهداف، وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مقررات جاری مربوط، اهداف دیوان محاسبات کشور عبارت‌اند از: اعمال کنترل و نظارت مستمر مالی به منظور پاسداری از بیت‌المال، عدم تجاوز هرگونه هزینه از اعتبارات مصوب در بودجه کل کشور، مصرف هرگونه وجهی از بودجه کل کشور در محل مصرف قانونی تعیین شده، کنترل عملیات و فعالیت‌های مالی تمام وزارتخانه‌ها، موسسات شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند، بررسی و حسابرسی وجوه مصرف‌شده و درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار در ارتباط با سیاست‌های مالی تعیین‌شده در بودجه مصوب باتوجه‌به گزارش عملیاتی و محاسباتی مأخوذه از دستگاه‌های مربوطه، تهیه و تدوین گزارش تفریغ بودجه بانضمام نظرات خود و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی.

وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور
همچنین برخی از وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور براساس مقررات جاری مربوط عبارت است از؛ حسابرسی یا رسیدگی تمام حساب‌های درآمد و هزینه و سایر دریافت‌ها و پرداخت‌ها و نیز صورت‌های مالی دستگاه‌ها از نظر مطابقت با قوانین و مقررات مالی و سایر قوانین مربوط و ضوابط لازم‌الاجرا، اعم از وزارتخانه‌ها، موسسات، شرکت‌های دولتی و سایر واحدها که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند و هر گونه واحد اجرایی که بر طبق اصول۴۴ و ۴۵ قانون اساسی مالکیت عمومی بر آنها مترتب است یا واحدهایی که شمول مقررات عمومی در مورد آنها مستلزم ذکر نام است.
همچنین بررسی وقوع عملیات مالی در دستگاه‌ها به‌منظور اطمینان از حصول و ارسال صحیح و به‌موقع درآمد یا انجام هزینه و سایر دریافت‌ها و پرداخت‌ها، رسیدگی به موجودی حساب اموال و دارایی‌های دستگاه‌ها، بررسی جهت اطمینان از برقراری روش‌ها و دستورالعمل‌های مناسب مالی و کاربرد موثر آنها در جهت نیل به اهداف دستگاه‌های مورد رسیدگی، بررسی جهت اطمینان از برقراری روش‌ها و دستورالعمل‌های مناسب مالی و کاربرد موثر آنها در جهت نیل به اهداف دستگاه‌های مورد رسیدگی، اعلام نظر درخصوص لزوم وجود مرجع کنترل‌کننده داخلی یا عدم کفایت مرجع کنترل‌کننده موجود در دستگاه‌های مورد رسیدگی با توجه به گزارش‌های حسابرسی‌ها و رسیدگی‌های انجام‌شده برای حفظ حقوق بیت‌المال، از سایر وظایف دیوان شناخته می‌شود.

شناسایی ۲۰۰۰ ترک‌فعل مدیریتی
با این حال سیداحمدرضا دستغیب در جریان جلسه علنی سوم مردادماه مجلس شورای اسلامی با اشاره به عملکرد دوساله‌اش در دیوان محاسبات، با بیان اینکه در دو سال گذشته شورای حقوقی را مجددا احیا و تقویت کردیم، تصریح کرد: در این شورا حقوق‌دانان تراز اول حضور دارند و با دقت کافی و با سرعت پاسخ‌ها را تهیه و ابلاغ می‌کنند دیوان محاسبات قبلا متوجه عملکردها بود و اکنون متوجه ترک‌فعل‌ها و کم‌کاری مدیران است؛ به‌طوری‌که بیش از دوهزار مورد از ترک‌فعل مدیران درباره مصوبات قانونی مجلس شورای اسلامی طی ماه‌های گذشته مورد رصد و پیگیری قرار گرفته است. وی با بیان این‌که دیوان محاسبات زیر نظر مجلس شورای اسلامی است، اظهار کرد: ۵۱۲جلسه در کمیسیون‌ها برگزار شده و سال گذشته بیش از ۳۰۰گزارش به نمایندگان دادیم، یعنی روزانه متوسط یک گزارش داده شده تا بتواند پاسخگوی عزیزان باشد.
دستغیب با بیان اینکه ما به دنبال نقش‌آفرینی دیوان هستیم، گفت: مبنای ارزیابی رؤسای دیوان ارتباط و تعامل با نمایندگان است. همچنین اطاله دادرسی در هیات‌های مستشاری از ۶ به ۲ماه رسیده است. همچنین برای اولین‌بار در تاریخ دیوان محاسبات مستشار زن منصوب شد که این روال ادامه دارد همچنین طرح مردم‌یاری را اجرا کردیم و به رسیدگی به شرکت‌ها هم ورود داشتیم.

دیوان محاسبات نظارتی دقیقی بر شرکت‌های دولتی داشته باشد
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس درباره انتظارات از دوران جدید فعالیت دیوان محاسبات به «آگاه» گفت: یکی از انتظارات، معطوف به چابک سازی دیوان محاسبات است.
محسن زنگنه با بیان اینکه دیوان محاسبات بازوی نظارتی مجلس در مسائل مربوط به بودجه محسوب می‌شود، ادامه داد: درواقع گزارش‌های دیوان باید در این بخش گزارش‌های موثری باشد، همچنین تفریغ‌های بودجه‌ای که از سوی دیوان صورت می‌گیرد باید در زمان خودش ارائه و انجام شود. همچنین دیوان باید با استفاده از فعالیت‌هایی در فضای مجازی و ایجاد سامانه‌های الکترونیکی، روند فعالیت‌های خود را چابک کند.این نماینده مجلس شورای اسلامی در بیان سایر انتظارات از دیوان محاسبات ادامه داد: همچنین دیوان محاسبات باید نظارت پیشینی را مدنظر قرار دهد، چراکه متاسفانه درحال‌حاضر نظارت‌ها، نظارت‌های پسینی است؛ بنابراین ما باید این نظارت‌ها را به نظارت‌های پیشینی تبدیل کنیم؛ به‌عنوان مثال وقتی تبصره‌های قانون بودجه مصوب می‌شود، وزیر و سازمان مربوطه مکلف به اجرای آن تبصره‌هاست لذا خیلی اوقات این نظارت وجود ندارد و انحرافاتی صورتمی‌گیرد که بعدا مورد حسابرسی قرار می‌گیرد.زنگنه در ادامه با اشاره به مبحث آموزش مدیران دیوان محاسبات اظهار کرد: باید تاکید کنم که در سال‌های گذشته شاهد حضور مدیران جوان در دیوان محاسبات بوده‌ایم و این خود یکی از نکات مثبت است اما متاسفانه این مدیران، خیلی اوقات به مسائل آشنا نیستند و حتی برای خودشان نیز مسائلی ایجاد می‌کنند. درحال‌حاضر ما تعداد زیادی از مدیران را داریم که بسیار افراد سالم و باانگیزه بوده اما درحال‌حاضر پرونده‌های مختلفی برایشان گشوده شده است؛ بنابراین یکی از راه‌ها در این بخش مبحث آموزش است که باید به آن توجه شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره انتظارات از دادستانی دیوان محاسبات اظهار کرد: درواقع پرونده‌هایی در حسابرسی‌ها گشوده و پس از آن به هیات‌های مستشاری ارجاع داده می‌شود. بااین‌حال پس از گرفتن وقت حسابرس و مستشار، نهایتا ۸۰ تا ۹۰درصد از این پرونده‌ها مختومه اعلام می‌شود؛ ازاین‌رو انتظار داریم فرآیندی ایجاد شود تا از ابتدای قضیه که پرونده‌ای شکل می‌گیرد، این پرونده بر اساس یک اصولی شکل گیرد و ما نیاییم و موضوعی را جرم‌انگاری کنیم.این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه بیان کرد: بخشی از این مسائل مربوط به اصلاح قانون دیوان محاسبات است که ما باید اصلاح قانون دیوان محاسبات را مدنظر قرار دهیم؛ بنابراین یکی از انتظارات ما از دیوان محاسبات در دوره جدید این است که پیشنهاد اصلاح قانون دیوان محاسبات را به مجلس و کمیسیون برنامه بودجه ارائه دهد.زنگنه در ادامه با اشاره به مواجهه دیوان محاسبات با شرکت‌های دولتی اظهار کرد: شرکت‌های دولتی تقریبا همیشه در یک هاله‌ای صیانتی قرار می‌گرفتند. درواقع به جهت تاکیدی که معمولا در موضوع تبصره‌های بودجه دولتی داشتیم عملا از بودجه شرکت‌های دولتی غافل شدیم و در برخی سال‌ها بودجه شرکت‌های دولتی سه برابر بودجه عمومی دولت بوده که درحال‌حاضر این رقم کاهش پیدا کرده و درحال‌حاضر بودجه شرکت‌های دولتی ۶۰درصد بودجه عمومی دولتی است. وی با بیان اینکه ورودهای مناسبی به بررسی بودجه شرکت‌های دولتی برای نظارت از این بخش صورت گرفته است، بیان کرد: اقداماتی در این بخش صورت گرفته و بااین‌حال این اقدامات، اقدامات ناکافی است.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مواد تقنینی خوبی در زمینه دیوان محاسبات در تبصره۲ بودجه سال۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ منعکس شد، بیان کرد: همچنین در برنامه هفتم توسعه احکام نظارتی خوبی برای دیوان محاسبات پیش‌بینی شد. بااین‌حال این موارد کافی نیست به‌ویژه اینکه ما ۴۰ شرکت داریم که اینها ازجمله شرکت‌های عمده هستند و ۳۰ تا ۴۰درصد از منابع دولتی در این شرکت‌هاست و انتظار داریم دوستانمان در دوره جدید، ورود خوبی به این موضوعات داشته باشند؛ بنابراین اگر ما یک نظارت و بررسی خوبی بر شرکت‌های دولتی داشته باشیم، بسیاری از این پرونده‌هایی که معمولا باز شده و اخبار منفی آن به گوش مردم می‌رسد و از سوی شرکت‌های دولتی است، دیگر شنیده نخواهد شد.

دیوان محاسبات با به‌کارگیری سامانه‌های هوشمند دامنه نظارت خود را گسترش دهد
همچنین نائب‌رییس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس در گفت‌وگو با آگاه، درباره انتظارات از دیوان محاسبات معتقد است؛ انتظار ما از دیوان محاسبات به عنوان یک دستگاه حرفه‌ای این است که با استفاده از روش‌های جدید و به‌کارگیری سامانه‌های هوشمند و تکنولوژی‌های دیجیتالی دامنه نظارت خود را هم گسترش داده و به‌روز کند. فریدون همتی در ادامه با اشاره به اهمیت آموزش نیروهای دیوان محاسبات اظهار کرد: آموزش نیروهای مربوط به دادسرا و آموزش نیروهای حسابرسی در دیوان محاسبات حائز اهمیت است؛ بنابراین باید سطح این نیروها ارتقا پیدا کرده تا کار حرفه‌ای خود را به‌درستی انجام دهند. نایب‌رییس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با بیان ماموریت‌های نظارتی نباید باعث واهمه مدیران شود، تاکید کرد: نباید مدیران را به وادی عدم تصمیم‌گیری، شجاعت و ریسک‌پذیری بکشانیم. نباید با برخی از رویکردها مانع از نوآوری یک مدیر شویم، چراکه این افراد جزء سرمایه‌های کشور قلمداد می‌شوند. وقتی ما با نظارت‌های نادرست این قبیل افراد را در نطفه خفه می‌کنیم و باعث واهمه مدیران می‌شویم حتما کشور از این آسیب خواهد دید. نائب‌رییس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه مچ‌گیری از مدیران کار بسیار غلطی است، ادامه داد: دیدگاه مجلس و همچنین دیدگاه کمیسیون برنامه و بودجه به‌عنوان ناظر دیوان محاسبات این رویکرد نخواهد بود؛ لذا ما کار کارشناسی حرفه‌ای را که به مدیران کمک کند مدنظر قرار خواهیم داد.