آگاه: از ۱۲شهریور اخباری درمورد گران ‌شدن نان در تهران در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و از همان روزهای اول بود که بدون اینکه چیزی ابلاغ شود، خبازان به‌صورت خودسر قیمت نان را افزایش دادند و نوزدهم شهریور هم قیمت‌های جدید نان در تهران اعلام شد. اما این نرخ‌ها به‌طور علنی در سکوت وزارت جهاد کشاورزی حتی از قبل هم رعایت نمی‌شد و پس از اعلام قیمت‌های جدید، بسیاری از نانواها همچنان مثل قبل نان را دو برابر قیمت مصوب به فروش می‌رساندند و هم‌اکنون نیز بسیاری از نانوایی‌ها اقدام به گران‌فروشی دو تا سه برابری قیمت‌ها می‌کنند.
بر اساس قیمت‌های مصوب جدید نان که اخیرا ابلاغ شده، نان سنگک ساده پنج‌هزار تومان، بربری ساده با آرد نوع۱ دوهزار و ۵۰۰تومان، بربری ساده با آرد نوع۲ سه‌هزار و ۵۰۰تومان، نان لواش با آرد نوع۱، ۷۰۰تومان و لواش نوع۲، ۹۰۰تومان، نان سنتی تافتون با آرد نوع۱، ۱۲۶۰تومان و نوع۲، ۱۵۰۰تومان، نان ماشینی تافتون با آرد نوع۱، ۸۵۰تومان و نوع۲، ۱۲۰۰تومان تعیین شده است.
با وجود افزایش قیمت قانونی نان در شهریور، گزارش‌های متعدد حاکی از آن است که نانوایان با دور زدن مقررات رسمی به افزایش قیمت‌ها از طرق مختلف ادامه می‌دهند. این موضوع باعث اعتراض بسیاری از شهروندان شده است، به‌خصوص که نان در مواجهه با تورم افسارگسیخته همچنان یک کالای اساسی در سفره‌های مردم محسوب می‌شود.
وضعیت فروش نان‌های کنجدی اسفناک‌تر است. با وجود اینکه برای فروش نان به این شکل نیز سازوکار تعیین شده است، نانوایان در تهران این محصولات را به قیمت‌های بسیار بالاتر و با سودهای نامتعارف به فروش می‌رسانند؛ به‌طوری‌که قیمت نان سنگک کنجدی که نهایت باید ۶هزار و ۵۰۰تومان تا ۹هزار تومان باشد، به‌راحتی و بدون هیچ نظارتی ۱۵ تا ۳۰هزار تومان به فروش می‌رسد.
کارشناسان معتقدند؛ علی‌رغم اجرای توزیع کارت‌خوان‌های ویژه نانوایی‌ها، با هدف تنظیم فروش و جلوگیری از تخلفات و صرفه‌جویی آرد، برخی نانوایان با بهانه‌ها و روش‌های مختلف مانند کاهش وزن نان‌ها، دریافت هزینه اضافی برای خدماتی مانند برش دادن، یا حتی ارائه نان با کیفیت بهتر با افزودن آپشن‌های مختلف اقدام به گرانفروشی می‌کنند تا جایی که افزایش قیمت‌ها تحت‌تاثیر این اقدامات تا حد زیادی بدون کنترل ادامه یافته و اتحادیه نانوایان پاسخی شفاف به مردم نداده است.
نان اصلی‌ترین کالا در سفره‌های مردم به‌ویژه در شرایطی است که همه کالاها گران شده‌اند و اگر قیمت نان به‌طور مداوم افزایش یابد، تاثیرات آن بر زندگی مردم، به‌ویژه خانوارهای کم‌درآمد و متوسط، کاملا مشهود و دشوار خواهد بود.
درحقیقت افزایش قیمت نان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین اقلام غذایی باتوجه‌به کاهش قدرت خرید مردم، بخش بیشتری از درآمدهای ناچیز برخی از گروه‌های بسیار کم‌درآمد کشور را به خود اختصاص خواهد داد، این وضعیت ممکن است منجر به کاهش قدرت خرید سایر اقلام مانند گوشت، لبنیات و میوه‌ها شود. درواقع، بسیاری از خانواده‌ها می‌خواهند مدیریت مطلوبی برای خرید مایحتاج روزانه داشته باشند که به این ترتیب، دامنه اختیار آنها هر روز بیش از روز گذشته کاهش می‌یابد.
براساس شواهد موجود، همزمان با توزیع دستگاه‌های کارتخوان در نانوایی‌ها، برخی از نانواها به طرق مختلف درصدد جبران کسر درآمدهای خود هستند و به این ترتیب، با کوچک شدن نان، یا کاهش کیفیت نان و... برمی‌آیند. به این ترتیب، افزایش قیمت نان، به‌ویژه اگر با کاهش کیفیت همراه باشد، می‌تواند باعث افزایش نارضایتی عمومی شود.

نانوایان نیازمند حمایت
مردم نان را به‌عنوان یک کالای حیاتی و غیرقابل جایگزین می‌دانند و می‌توانند باعث افزایش قیمتی یا ناعادلانه شوند، می‌توانند باعث بروز اعتراضات و انتقادات نسبت‌به دولت یا افراد مرتبط شوند. شاید افزایش قیمت نان خانواده‌هایی با درآمد نسبتا خوب را تحت‌تاثیر قرار ندهد، اما برای خانواده‌های کم‌درآمد، حتی افزایش اندک قیمت نان می‌تواند فشاری را تحمیل کند. این موضوع به نابرابری در دسترسی به موادغذایی را بیشتر کرده و فاصله طبقاتی را می‌کند.
از سوی دیگر، برخی از فعالان در صنف نانوایی افزایش قیمت نان را ناشی از بی‌توجهی دولت به خواسته‌ها و عدم حمایت از این گروه می‌داند. یکی از اصلی‌ترین موارد اعلام‌شده برای افزایش قیمت نان، افزایش هزینه‌های تولید اعلام شده است، به گفته برخی از نانواها، قیمت گندم به‌عنوان ماده اولیه اصلی نان و سایر هزینه‌های مرتبط با تولید مانند آب، برق، گاز و دستمزد در سال‌های افزایش یافته است. این افزایش هزینه‌ها، نانوایان را تحت فشار قرار داده تا برای حفظ سودآوری خود، قیمت نان را افزایش دهد.
به گفته آنها، زمانی که قیمت نان به‌صورت غیرواقعی و یارانه‌ای پایین می‌آید، مصرف‌کنندگان به میزان بیشتری مصرف می‌کنند که بخشی از آن به هدر می‌رود یا کیفیت تولید نان به‌دلیل فشار مالی کاهش می‌یابد. علاوه‌براین برخی از مسئولان نیز افزایش قیمت نان از این منظر که به‌عنوان راهکاری برای کاهش هدررفت و بهینه‌سازی مصرف آرد و نان‌سازی محسوب می شود. درحقیقت از افزایش قیمت نان به‌عنوان ترفندی برای کاهش دورریز نان و صرفه‌جویی در این کالا یاد می‌شود.
محمد سلیمانی، رییس اتحادیه صنف نانوایان سنگکی تهران با تاکید بر برخورد با متخلفان و گرانفروشان گفت: قیمت مصوب نان در نانوایی‌های سنتی هزینه آنها را پوشش نمی‌دهد و پایین‌تر از آنالیز نرخ واقعی است. امروز اگر برای خرید نان سنتی به هر نانوایی بروید قیمت‌ها متفاوت است. این امر برای دو نان بربری و سنگک مشهودتر است. نان‌های آماده فروش روی دیوار نانوایی‌ها، بدون استثنا با چند دانه کنجد، نرخ چندبرابری دارند. نانوای هوشیار می‌داند امروز در شلوغی شهر، افراد عجله داشته و فرصت ایستادن در صف را ندارند؛ این نان‌های طلایی را آماده می‌کنند تا خدمات مناسب به شهروندان ارائه دهند. برخی هم کارت‌خوان‌های هوشمندشان خراب شده و ناچار از کارت‌خوان‌های عادی استفاده می‌کنند.
سلیمانی گفت: اگر قیمت نان مانند صنوف دیگر سالانه براساس نرخ تورم تغییر کند، مشکلات موجود حل و فصل می‌شود. ۱۳۰ تا ۱۴۰صنف فعال در کشور وجود دارد که براساس آنالیز قیمتی، ابتدای هر سال قیمت جدید تعیین می‌کنند. این امر می‌تواند برای نانوایان هم اجرا شود. این فعال صنفی اظهار کرد: دولت می‌تواند دو تا سه نان سنتی را به‌شکل یارانه‌ای مدیریت کند و باقی نانوایی‌ها با قیمت آزاد فعالیت داشته باشند. تاثیر قیمت آرد در هزینه تمام‌شده هشت درصد است و ۹۲درصد هزینه به سایر مولفه‌ها مانند دستمزد، اجاره‌بها، پول برق، آب و… برمی‌گردد. وی تصریح کرد: از ابتدای سال تاکنون فقط یک قلم کالا موردنیاز، یعنی کیسه مایه خمیر ۳۰۰ تا ۴۰۰هزار تومان گران شده و همین امر هزینه تمام‌شده نان را افزایش داده است. سلیمانی با تاکید بر برخورد با متخلفان در پایان عنوان کرد: قیمت مصوب نان در نانوایی‌های سنتی هزینه آنها را پوشش نمی‌دهد و پایین‌تر از آنالیز نرخ واقعی است.
فاطمه نظری، رییس اتحادیه نانوایان، شکل عرضه نان کنجدی هم تغییراتی داشته و از این پس در کارتخوان‌های نانوایی‌ها، قسمت جداگانه‌ای به خرید کنجد اختصاص داده شده و مردم می‌توانند برای هر عدد نان از ۱۰ تا ۳۰گرم کنجد خریداری کنند. از سوی دیگر، باید توجه داشت که از چندی پیش برخی نانوایی‌ها به شکل خودسرانه اقدام به بالابردن قیمت نان کرده بودند و اکنون نیز نان را با نرخ‌هایی بالاتر از آنچه ذکر شدند به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. اما دولت به جای برخورد با آنها یکباره تصمیم به بالابردن قیمت نان گرفت. ارقامی هم که در این گزارش به آنها اشاره شدند نرخ‌های مصوب هستند.