آگاه: در نخستین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، این امر بهخوبی سامان یافت و راهنمایی و دیدگاههای ایجابی، سازنده و دلگرمکننده مسئولان و مدیران، راه را برای تشویق و ترغیب همه سازمانها و دستگاهها در گسترش فعالیتها بهمنظور توسعه صنعت چاپ و نشر و گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی هموار کرد. در این دوره، رهبر انقلاب با ارسال پیامی به ارائه دیدگاهها و نظرات خویش درباره این مراسم پرداختند و همچنین در روز چهارم، پدیدآورندگان و ناشران کتابهای برگزیده را به حضور پذیرفتند و ضمن آشنایی با نظرات برخی از آنها، رهنمودهایی را در حوزه کتاب و کتابخوانی بیان کردند.
احمد مسجدجامعی، معاون وقت فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی در نمایشگاه استانی کتاب زنجان در سال ۱۳۷۲، برگزاری مراسم هفته کتاب را اعلام کرد و گفت: موضوع هفته کتاب که از زمان وزارت سیدمحمد خاتمی در دستورکار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته بود، سرانجام با موافقت شورای فرهنگ عمومی در سال جاری آغاز بهکار خواهد کرد. این آیین فرهنگی از ابتدا تاکنون در حوزههای مختلفی همچون تکریم و تجلیل از پدیدآورندگان کتاب و خادمان نشر، کتاب و فرهنگ عاشورایی و مقاومت، کتاب و بنیان تعلیم و تولید دانش، کتاب و الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، نقش رسانهها در تبلیغ کتاب و ترویج کتابخوانی، کتاب و کانون تحکیم خانواده و تربیت نسل فردا و... در نهادهای فرهنگی-اسلامی سراسر کشور به اجرا رسیده است.
پیام رهبر انقلاب به مناسبت آغاز اولین هفته کتاب
بخشی از متن پیام رهبری که ازسوی حجتالاسلاموالمسلمین محمدی گلپایگانی مسئول دفتر مقام معظم رهبری در مراسم هفته کتاب در تالار وحدت تهران، قرائت شد، به این شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
برگزاری هفته کتاب در کشور عزیز ما و اعلام آن بهوسیله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اینجانب، مژده و مایه امیدواری است. امروز هر اقدامی که به گسترش سطح آگاهی عمومی بینجامد و نیروی تفکر و قدرت و درک معارف را در مردم با استعداد ما تقویت کند، حسنهای بزرگ است. کتاب، دروازهای به سوی جهان گسترده دانش و معرفت است و کتاب خوب، یکی از بهترین ابزارهای کمال بشری است. همه دستاوردهای بشر در سراسر عمر جهان، تاآنجاکه قابل کتابت بوده است، در میان نوشتههایی است که انسانها پدید آوردهاند و میآورند. در این مجموعه بینظیر، آموزشهای آسمانی و درسهای پیامبران به بشر و دانشها و شناختهایی است که سعادت بشر بدون آگاهی از آن امکانپذیر نیست. کسی که با این دنیای زیبا و زندگی بخش، دنیای کتاب، ارتباط ندارد بیشک از مهمترین دستاورد انسانی و نیز از بیشترین معارف الهی و بشری محروم است. برای یک ملت، خسارتی بزرگ است که افراد آن، با کتاب سروکاری نداشته باشند و برای یک فرد، توفیق عظیمی است که با کتاب، مانوس و همواره در حال بهرهگیری از آن یعنی آموختن چیزهای تازه باشد. با این دیدگاه، به روشنی میتوان ارزش و مفهوم رمزی عمیق این حقیقت تاریخی را دریافت که اولین خطاب خدواند متعال به پیامبر گرامی اسلام (صلیالله علیه و آله) این است که: بخوان! و در اولین سورهای که بر آن فرستاده عظیمالشان خداوند فرود آمده، نام قلم به تجلیل یاد شده است: اقرأ و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم. [...]»
«کتابگردی» و تخفیف در کتابفروشیها
ابراهیم کریمی، رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از اجرای طرح کتابگردی و اطلاعرسانی، تبلیغ و دعوت مردم با مراجعه به کتابفروشیها خبر داده است. برنامههای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بهمناسبت سیودومین دوره هفته کتاب، اطلاعرسانی، تبلیغ و دعوت از مردم به کتابخوانی و مراجعه به کتابفروشیها، دیدار با اهل قلم و اندیشه، حضور در کتابفروشیها و دیدار با پیشکسوتان حوزه نشر و کتابفروشی است. یک روز از ایام هفته کتاب جاری، طبق سنت حسنه با عنوان «کتابگردی» خواهد بود و نیز، پنجشنبه، اول آذر، با حضور احمد مسجدجامعی، وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی از کتابفروشیها بازدید خواهد شد. دیدار با مسئولانی که با صنعت نشر در ارتباط هستند نیز برنامه دیگر اتحادیه خواهد بود، در این هفته با شهرداران مناطق۱۱ و ۶ و فرمانده پایگاه هشتم نیروی انتظامی که در مواقع زیادی در کنار اتحادیه هستند، دیداری برنامهریزی شده است. همچنین در این هفته، کتابفروشان به میزان امکانات خود تخفیف خاصی را به خریداران عرضه میکنند؛ تخفیفها در هر کتابفروشی متغیر است.
رویکرد هفته کتاب، ترویجی و معرفی بیشتر کتاب به مردم است
رمضانی، دبیر این دوره از این رویداد در نشست خبری هفته کتاب عنوان کرد: سالانه دو رویداد کتابمحور داریم که یکی متمرکز و دیگری در شهر برگزار میشود. در این دوره از هفته کتاب، برنامههای ترویجی را شاهد هستیم؛ بنابراین رویکرد غالب، ترویجی و معرفی بیشتر کتاب به مردم است که به همت تشکلها و انجمنهای مختلف پیشبینی شده است. وی همچنین به برگزاری برنامههای هفته کتاب در چهار سطح ملی، استانی، سازمانها و نهادها و ستاد هفته کتاب اشاره کرد و گفت: بیستوسوم آبان، مراسم تجدید میثاق با آرمانهای امام راحل و شهدا در حرم مطهر برگزار میشود. برنامه ضیافت اهالی قلم و نشر با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز پیشبینی شده است؛ علاوهبراین در صددیم برنامه دیدار با سایر روسای قوا را داشته باشیم.
رونمایی از تقریظ رهبری بر سه کتاب
تقریظهای رهبر انقلاب بر سه کتاب «هواتو دارم»، «مجید بربری» و «بیست سال و سه روز» در ایام هفته کتاب و همزمان با ۳۰آبان روز قهرمان ملی منتشر میشود. این تقریظها با سالگرد پیروزی جبهه مقاومت و پایان سیطره داعش در «رویداد ملی قهرمان» و هفدهمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت رونمایی خواهد شد.
کتاب «هواتو دارم» که مزین به تقریظ رهبر انقلاب خواهد شد، روایت زندگی شهید مدافع حرم مرتضی عبداللهی است که در ۳۰۴صفحه به قلم محمدرسول ملاحسنی نوشته و توسط انتشارات شهید کاظمی چاپ و منتشر شده است. کتاب «مجید بربری» دیگر کتاب این فهرست، روایتگر زندگی شهید مجید قربانخانی است که به «حر مدافعان حرم» شهرت یافته و در ۱۵۲صفحه به قلم خانم کبری خدابخش دهقی نوشته و در نشر دارخوین چاپ و منتشر شده است. کتاب «بیست سال و سه روز» اثر دیگری که رهبر انقلاب بر آن تقریظ نوشتهاند، زندگی شهید مدافع حرم سیدمصطفی موسوی را روایت میکند که در ۲۱۶صفحه به قلم خانم سمانه خاکبازان نوشته و در انتشارات روایت فتح چاپ شده است.
این مراسم روز چهارشنبه ۳۰آبان ۱۴۰۳ با حضور خانوادههای معظم شهدا، نخبگان و اندیشمندان، فعالان فرهنگی و هنرمندان در فرهنگسرای بهمن تهران برگزار و بهصورت زنده از رسانه KHAMENEI.IR و شبکههای سیما پخش خواهد شد. همزمان با این رویداد فرهنگی، مراسمی در ۳۰استان کشور به صورت متصل برگزار میشود که در آنها از کتابهای مرتبط با قهرمانان جبهه مقاومت تجلیل خواهد شد.
هفته کتاب در استانها
رمضانی با اشاره به برنامههای استانی بهمناسب هفته کتاب، ادامه داد: به تناسب ظرفیت و امکانات استانها، حدود ۶۰۰برنامه ارسال شده که در گونههای مختلف دستهبندی شدهاند؛ از جمله تجلیل از کتابداران، برگزاری نشستهای تخصصی کتابخوانی و قصهگویی، پوشش و مسابقه کتابخوانی و تهیه و انتشار پادکست با موضوع کتاب و کتابخوانی. وی افزود: برگزاری اختتامیه جشنواره مهدی آذریزدی در استان یزد، بهرهبرداری از نخستین خیابان «کتابخوان ایران» در استان سمنان، برگزاری دومین جشنواره «کتاب مدرسه ما» در استان خوزستان، برگزاری جشنواره «مشق کتاب» در استان زنجان، برگزاری دومین جشنواره «کتاب مدرسه ما» در استان خوزستان از جمله برنامههای استانها بهمناسبت هفته کتاب است. رمضانی با بیان اینکه در سازمانها و نهادها نیز برنامههایی پیشبینی شده است، گفت: حدود ۸۱دستگاه، تشکل و نهادهای دولتی و مردمی برای این هفته برنامهریزی کردهاند، برای هر دستگاه و جلسات منظم برگزار شد تا برنامهها مردمی باشد؛ همچنین بین دستگاهها ارتباط برقرار شد.
بهگفته وی، ۳۱درصد برنامهها برای مردم، ۶۰عنوان برای اهالی نشر، ۴۱درصد برای کودک و نوجوان، ۱۷درصد برای گروههای خاص، ۵درصد مربوط به دانشجویان و سه درصد مربوط به همکاران در سازمانهاست، همچنین، سه برنامه بزرگ مربوط به کتابداران کتابخانههای عمومی، شهرداری تهران و مساجد است. دبیر سیودومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در ادامه با اشاره به برنامه چند دستگاه مشارکتکننده در برگزاری هفته کتاب، توضیح داد: ۱۲۰کتاب در شهر تهران و مراکز استانها با همکاری نهاد کتابخانههای عمومی کشور رونمایی میشود؛ علاوهبراین نشستهای تخصصی حوزه کتاب، محفل «گعده امین» را در کتابخانههای مرکزی داریم؛ همچنین افتتاح کتابخانههای عمومی نیز بخشی دیگر از این برنامههاست.
وی با بیان اینکه آیین رونمایی از هفت کتاب اهل قلم عضو اکو ازسوی سازمان اکو برگزار میشود، گفت: انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی نیز نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی را بهصورت مجازی و حضوری و جشنواره انتخاب کتاب برتر دانشگاهی را برگزار میکند. رمضانی با بیان اینکه با وزارت آموزشوپرورش نیز رایزنی داشتیم تا برنامههای مختلف را بهمناسبت هفته کتاب، تدارک ببیند، توضیح داد: در این میان بازدید دانشآموزان از کتابخانههای کانون پرورش فکری، اجرای برنامه صبحگاهی با موضوع کتاب و تقدیر از دانشآموزان مولف و کتابخوان برخی از این برنامههاست.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، با اشاره به دیگر برنامههای هفته کتاب، گفت: انجمن فرهنگی صنفی ویراستاران نیز یک کارگاه آموزشی با موضوع ویراستاری برگزار میکند.
تخفیف و تسهیلات خرید کتاب
رمضانی با بیان اینکه در سطح ستادی نیز برنامههایی پیشبینی شده است، گفت: طرح فروش حضوری در سامانه بازار کتاب به مناسب هفته کتاب را خواهیم داشت؛ بنابراین ۱۸۰هزار عنوان کتاب ازسوی ۳۰۰کتابفروشی عرضه میشود و به ازای هر کد ملی تا یکمیلیون تومان امکان خرید پیشبینی شده است. وی با طرح این موضوع که طرح «کتاب باران» تخفیف ویژهتری در سامانه بازار کتاب دارد، ادامه داد: تاکنون ۱۲۰هزار نفر از مردم، یک یا چند بار از این سامانه، کتاب خریداری کردهاند.
بهگفته وی، خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) و تلویزیون اینترنتی کتاب نیز برنامهها و اخبار مرتبط با حوزه نشر و هفته کتاب را بهطور کامل پوشش خواهند داد. دیدار خبرنگاران با معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در هفته کتاب برگزار خواهد شد. بخش دوم این نشست به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت.
حفظ جایگاه کتاب در سبد فرهنگی خانوار
دبیر سیودومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوالی درباره بازبینی در تدوین برنامههای هفته کتاب با توجه به چالشهای صنعت نشر و حفظ جایگاه کتاب در سبد خانوادهها، عنوان کرد: حتما جایگاه کتاب در کشور نیازمند ارتقاست و اجرایی شدن آن نیز نیازمند یک کار بیندستگاهی است، از آموزش و پرورش تا صداوسیما و رسانههای دیگر تقاضا داریم که به این حوزه، اساسیتر بپردازند. رمضانی ادامه داد: در کنار چالشهای صنعت نشر که مجموعه رسانهها، تیزبینانه و درست به آن میپردازند، به نقاط قوت و قابل استفاده آن نیز بپردازیم؛ بهعنوان مثال در کشور، شبکه کتابخانههای عمومی علاوهبر کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کتابخانههای کانون فرهنگی هنری مساجد، یک شبکه منحصربهفرد و بینظیر است.
دبیر سیودومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، گفت: وقتی با این چالش مواجه هستیم، مردم را باید به کتابخانههای عمومی ارجاع بدهیم که با عضویت در کتابخانهها و امانت گرفتن، از کتاب استفاده کنند، به این ظرفیت کمتر توجه میشود، هم در حوزه کتابخانههای جدید که بازسازی شدند و هم کتابخانههایی که خدمات میدهند. وی همچنین به وجود چالش در حوزه تولید آثار در کشور اشاره کرد و گفت: دچار چالش کاهش شمارگان کتاب هستیم اما از سوی دیگر افزایش تعداد عناوین را میبینیم که نشاندهنده افزایش قدرت انتخاب است یا با چالش مسئله نهادههای تولید مثل کاغذ روبهرو هستیم اما در کنار همه اینها از رسانهها خواهش دارم به نقاط قوت این صنعت بپردازند. رمضانی با بیان اینکه بیش از ۸۰درصد صنعت نشر در اختیار بخش خصوصی است، افزود: در هر صورت هفته کتاب نیازمند بیشتر شناخته شدن است و ضروری است دستگاههای دیگر به کار گرفته شوند و از ظرفیت آنها در این هفته استفاده شود. رمضانی در سخنانی گفت: مجموعهای از سازمانها و نهادها در هفته جاری اقداماتی انجام میدهند؛ ازجمله سازمان زیباسازی شهر تهران بیلبوردهای مختلفی را با موضوع کتاب در شهر نصب خواهد کرد، تلاش میکنیم مجموعه برنامهها برای مردم اثرگذار و ترویجی باشد. وی در پایان گفت: معرفی سامانه بازار کتاب به اطلاعرسانی گسترده نیاز دارد. بعد از برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، مراجعه به این سامانه افزایش پیدا کرده است.
نظر شما